Ιός λύσσας: Ο εμβολιασμός κατά της λύσσας πριν από την έκθεση, που περιλαμβάνει τρεις δόσεις σε διάστημα ενός μήνα, συνιστάται για ομάδες υψηλού κινδύνου.
Ένας άνδρας 50 ετών πέθανε από ιό λύσσας στη Νέα Νότια Ουαλία, αφού τον δάγκωσε μια νυχτερίδα πριν από αρκετούς μήνες. Αυτό είναι το τέταρτο ανθρώπινο κρούσμα ιού λύσσας νυχτερίδας στην Αυστραλία και το πρώτο επιβεβαιωμένο κρούσμα στη Νέα Νότια Ουαλία από τότε που ο ιός εντοπίστηκε για πρώτη φορά το 1996 σε μια μαύρη ιπτάμενη αλεπού στο Κουίνσλαντ. Τι είναι λοιπόν ο ιός λύσσας; Και πώς μπορείτε να προστατευτείτε εάν έρθετε σε επαφή με μια νυχτερίδα;
Ένας στενός συγγενής της λύσσας
Ο αυστραλιανός ιός λύσσας νυχτερίδας ανήκει στην οικογένεια Rhabdoviridae, την ίδια ομάδα ιών που προκαλεί λύσσα. Μολύνει κυρίως τις νυχτερίδες. Η ενεργή παρακολούθηση υποδηλώνει ότι λιγότερο από το 1% των υγιών νυχτερίδων φέρουν τον ιό, αν και η συχνότητα εμφάνισης αυξάνεται στο 5-10% σε άρρωστες ή τραυματισμένες νυχτερίδες. Στις νυχτερίδες, ο ιός συχνά δεν προκαλεί εμφανή συμπτώματα, αν και μερικές εμφανίζουν νευρολογικά σημάδια όπως αποπροσανατολισμό, επιθετικότητα, μυϊκούς σπασμούς και παράλυση. Κάποιες θα πεθάνουν.
Ο ιός έχει επιβεβαιωθεί και στα τέσσερα είδη ιπτάμενης αλεπούς της ηπειρωτικής χώρας (Pteropus alecto, P. poliocephalus, P. scapulatus και P. conspicillatus), καθώς και στη νυχτερίδα με την κίτρινη κοιλιά (Saccolaimus flaviventris), ένα είδος μικροβατίδας. Ωστόσο, τα ορολογικά στοιχεία – όπου οι επιστήμονες εξετάζουν για αντισώματα στο αίμα των νυχτερίδων – υποδηλώνουν ότι και άλλες μικροβατίδες θα μπορούσαν να είναι ευάλωτες. Επομένως, θα πρέπει να είμαστε προσεκτικοί με όλα τα είδη νυχτερίδων της Αυστραλίας όσον αφορά τον ιό της λύσσας.
Σπάνια, αλλά δυνητικά θανατηφόρα
Σε αντίθεση με τη λύσσα, η οποία προκαλεί περίπου 59.000 θανάτους ανθρώπων ετησίως, κυρίως στην Αφρική και την Ασία, η ανθρώπινη μόλυνση με τον ιό της λύσσας της νυχτερίδας είναι εξαιρετικά σπάνια. Ο ιός της λύσσας της αυστραλιανής νυχτερίδας, όπως υποδηλώνει το όνομα, είναι μοναδικός στην Αυστραλία. Αλλά και άλλοι ιοί της λύσσας της νυχτερίδας, όπως ο ιός της ευρωπαϊκής νυχτερίδας, έχουν προκαλέσει με παρόμοιο τρόπο σπάνιες ανθρώπινες λοιμώξεις.
Η ανθρώπινη μόλυνση με τον ιό της λύσσας της νυχτερίδας συμβαίνει μέσω άμεσης επαφής με μολυσμένο σάλιο νυχτερίδας μέσω δαγκωμάτων, γρατζουνιών ή ανοιχτού δέρματος. Μπορεί επίσης να συμβεί εάν οι βλεννογόνοι μας (μάτια, μύτη, στόμα) εκτεθούν στο σάλιο της νυχτερίδας. Δεν υπάρχει κίνδυνος που να σχετίζεται με τα κόπρανα, τα ούρα, το αίμα της νυχτερίδας ή την τυχαία εγγύτητα με τις φωλιές.
Εάν κάποιος έχει εκτεθεί, υπάρχει μια περίοδος επώασης που μπορεί να κυμαίνεται από εβδομάδες έως και περισσότερο από δύο χρόνια. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, ο ιός μετακινείται αργά μέσω των νεύρων του σώματος στον εγκέφαλο, παραμένοντας κρυμμένος και χωρίς συμπτώματα. Η θεραπεία του ιού κατά την περίοδο επώασης μπορεί να αποτρέψει την ασθένεια. Αλλά εάν δεν αντιμετωπιστεί, τα συμπτώματα είναι σοβαρά και είναι πάντα θανατηφόρα.
Η φύση της ασθένειας στους ανθρώπους αντικατοπτρίζει τη λύσσα, ξεκινώντας με συμπτώματα που μοιάζουν με γρίπη (πυρετός, πονοκέφαλος, κόπωση), και στη συνέχεια εξελίσσεται γρήγορα σε σοβαρή νευρολογική ασθένεια, συμπεριλαμβανομένης της παράλυσης, του παραληρήματος, των σπασμών και της απώλειας συνείδησης. Ο θάνατος επέρχεται γενικά εντός 1-2 εβδομάδων από την έναρξη των συμπτωμάτων. Και τα τέσσερα καταγεγραμμένα ανθρώπινα κρούσματα στην Αυστραλία – τρία στο Κουίνσλαντ (το 1996, το 1998 και το 2013) και το πρόσφατο κρούσμα στη Νέα Νότια Ουαλία – ήταν θανατηφόρα.
Δεν υπάρχει αποτελεσματική θεραπεία μόλις εμφανιστούν συμπτώματα. Εάν κάποιος έχει εκτεθεί ενδεχομένως στον ιό της λύσσας της νυχτερίδας και αναζητήσει ιατρική βοήθεια, μπορεί να αντιμετωπιστεί με προφύλαξη μετά την έκθεση, που αποτελείται από αντισώματα κατά της λύσσας και το εμβόλιο κατά της λύσσας. Αυτή η παρέμβαση είναι εξαιρετικά αποτελεσματική εάν ξεκινήσει άμεσα – κατά προτίμηση εντός 48 ωρών και το αργότερο επτά ημέρες μετά την έκθεση – πριν ο ιός εισέλθει στο κεντρικό νευρικό σύστημα.
Ωστόσο, δεν υπάρχει αποτελεσματική θεραπεία για τον ιό της λύσσας της νυχτερίδας της Αυστραλίας μόλις εμφανιστούν συμπτώματα. Η αναδυόμενη έρευνα για τα μονοκλωνικά αντισώματα προσφέρει πιθανές μελλοντικές θεραπείες, ωστόσο αυτές δεν είναι ακόμη διαθέσιμες.
Ποια είναι λοιπόν η καλύτερη προστασία; Και τι γίνεται αν σας δαγκώσει μια νυχτερίδα;
Ο εμβολιασμός κατά της λύσσας πριν από την έκθεση, που περιλαμβάνει τρεις δόσεις σε διάστημα ενός μήνα, συνιστάται για ομάδες υψηλού κινδύνου. Αυτό περιλαμβάνει κτηνιάτρους, χειριστές ζώων, επανεντατήρες άγριας ζωής και εργαζόμενους σε εργαστήρια που χειρίζονται ιούς λύσσας. Είναι σημαντικό για το κοινό να αποφεύγει κάθε άμεση επαφή με νυχτερίδες. Μόνο εμβολιασμένοι, εκπαιδευμένοι επαγγελματίες, όπως φροντιστές άγριας ζωής ή κτηνίατροι, θα πρέπει να χειρίζονται νυχτερίδες.
Οι εκστρατείες δημόσιας εκπαίδευσης είναι απαραίτητες για τη μείωση των επικίνδυνων αλληλεπιδράσεων, ειδικά σε περιοχές με νυχτερίδες. Εάν σας δαγκώσει ή σας γρατσουνίσει μια νυχτερίδα, είναι ζωτικής σημασίας να δράσετε αμέσως. Πλύνετε καλά την πληγή με σαπούνι και νερό για τουλάχιστον 15 λεπτά, εφαρμόστε ένα αντισηπτικό (όπως η βηταδίνη) και ζητήστε επείγουσα ιατρική βοήθεια.
Αυτή η τραγική περίπτωση στη Νέα Νότια Ουαλία υπογραμμίζει ότι, αν και εξαιρετικά σπάνια, η λύσσα από νυχτερίδες αποτελεί σημαντική απειλή για τη δημόσια υγεία. Πρέπει να δούμε αυξημένη ευαισθητοποίηση του κοινού και να διασφαλίσουμε τον εμβολιασμό των ομάδων υψηλού κινδύνου, παράλληλα με τη συνεχή παρακολούθηση των νυχτερίδων και την έρευνα για νέες θεραπείες.
Διαβάστε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις για την υγεία από την Ελλάδα και τον ΚόσμοΑκολουθήστε το healthweb.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
Ακολουθήστε το healthweb.gr στο κανάλι μας στο YouTube
