Νέα έρευνα ρίχνει φως στη νόσο του Πάρκινσον. Οι επιστήμονες από το Πανεπιστήμιο Ροκφέλλερ και το Πανεπιστήμιο της Κολούμπια εντόπισαν δύο πρωτεΐνες που εκτιμούν ότι είναι σημαντικές για την θεραπεία της νόσου του Πάρκινσον.
Της Μαρίας Χατζηδάκη
Οι ερευνητές παρατήρησαν ότι, καθώς η νόσος του Πάρκινσον εξελίσσεται στους ασθενείς, μια αινιγματική διχοτόμηση μέσα στον εγκέφαλο παίζει σημαντικό ρόλο. Ένα σύνολο από νευρώνες εκφυλίζονται, ενώ ένας παρόμοιος πληθυσμός, που βρίσκεται κοντά, γλιτώνει από αντίστοιχη βλάβη. Γιατί συμβαίνει αυτό; Η απάντηση στο ερώτημα αυτό θα μπορούσε να ανοίξει το δρόμο για την πρόληψη και την θεραπεία της νόσου, η οποία δυσχεραίνει την κίνηση.
Οι ερευνητές, προκειμένου να καταλάβουν το λόγο που συμβαίνει αυτή η διαφορά στους νευρώνες, χρησιμοποίησαν μια νέα τεχνική για να προσδιορίσουν τις μοριακές αλλαγές που οδηγούν στην απώλεια των νευρώνων. Η νέα αυτή τεχνική τους οδήγησε στο να εντοπίσουν δύο πρωτεΐνες οι οποίες, όπως βρήκαν, μπορεί να είναι σημαντικές για την νόσο του Πάρκινσον.
Αυτά τα δύο μόρια γονιδιακής ρύθμισης φαίνεται να έχουν προστατευτική επίδραση στο σύνολο των νευρώνων που πλήττονται περισσότερο από την ασθένεια, και όταν η δράση τους πέφτει, τότε εμφανίζεται η ασθένεια. Αυτή η ανακάλυψη, που περιγράφεται στο περιοδικό Nature Neuroscience, ανοίγει το δρόμο σε νέες κατευθύνσεις, με τις οποίες η ασθένεια θα μπορούσε να προληφθεί ή να θεραπευτεί.
«Μέσα σε έναν ετοιμοθάνατο νευρικό κύτταρο τα επίπεδα των εκατοντάδων πρωτεϊνών αλλάζουν. Ορισμένες από αυτές τις αλλαγές δεν είναι η συνέπεια, αλλά είναι η αιτία. Ξεκινήσαμε να βρούμε που προκαλείται ο κυτταρικός θάνατος μεταξύ των νευρώνων» αναφέρει ο επικεφαλής της μελέτης Πώλ Γκρήνγκαρντ, Καθηγητής της έδρας Βίνσεντ Άστορ και επικεφαλής του Εργαστηρίου Μοριακής και Κυτταρικής Νευροεπιστήμης.
«Χρησιμοποιώντας ένα νέο συνδυασμό τεχνικών, ταχτοποιήσαμε δύο από τα επονομαζόμενα κύρια κανονιστικά μόρια – μια ανακάλυψη που προσφέρει μια απρόσμενη εξήγηση ως προς το γιατί ένας πληθυσμός νευρώνων εκφυλίζεται στο Πάρκινσον, ενώ παρόμοιοι γειτονικοί νευρώνες δεν πάσχουν από τον ίδιο βαθμό εκφυλισμού» σημειώνει ο Γκρήνγκαρντ.
Η νόσος του Πάρκινσον συχνά εμφανίζεται πρώτα ως ένα ελαφρύ τρέμουλο των χεριών, και εξελίσσεται επηρεάζοντας την ομιλία, τους μυς του προσώπου, καθώς και άλλες κινήσεις. Η επιδείνωση προκαλείται από την προοδευτική απώλεια των νευρώνων που βρίσκονται σε μια περιοχή του μεσεγκεφάλου που ονομάζεται συμπαγής μέλαινα ουσία (SNpc).
Αυτοί οι νευρώνες παράγουν ντοπαμίνη, ένα μόριο που μεταδίδει σήματα μεταξύ των νευρώνων, και είναι η απώλεια της ντοπαμίνης που προκαλεί την απώλεια του κινητικού ελέγχου που σχετίζεται με νόσο του Πάρκινσον. Κάποια αλλοίωση εμφανίζεται επίσης στους νευρώνες που παράγουν ντοπαμίνη σε μια γειτονική περιοχή του εγκεφάλου, την κοιλιακή περιοχή (VTA), αλλά αυτοί οι νευρώνες επηρεάζονται πολύ λιγότερο από εκείνους της συμπαγούς μέλαινας ουσίας (SNpc).
Συνήθως, όταν οι επιστήμονες θέλουν να ψάξουν για τις μοριακές αλλαγές που σχετίζονται με μια πάθηση, χρησιμοποιούν γενετικές αλληλουχίες για να δημιουργήσουν ένα προφίλ των μεταβολών στη γονιδιακή έκφραση. Αλλά με τα συμβατικά προφίλ προσέγγισης είναι δύσκολο να ξεχωρίσουν τις αλλαγές που συμβαίνουν σε ένα συγκεκριμένο τύπο κυττάρου και να διακρίνουν εκείνες που είναι πραγματικά σημαντικές. Είναι επίσης πολύ δύσκολο να πει κανείς ποιες αλλαγές προκύπτουν από τον κύριο ρυθμιστή των γονιδίων, ο οποίος μπορεί να δρα ως χειριστήριο ελέγχου και να στρέφει τα γονίδια στόχους των αλλαγών επάνω ή κάτω.
Η έρευνα οδήγησε τους ερευνητές σε δύο μόρια: τις πρωτεΐνες SATB1 και ZDHHC2, οι οποίες είναι πιο άφθονες στους ντοπαμινεργικούς νευρώνες στον SNpc, έναντι εκείνων του VTA. Όταν οι ερευνητές μείωσαν την αφθονία αυτών των μορίων στους εγκεφάλους των φυσιολογικών ποντικών, ακολούθησε ταχείς εκφυλισμός, όπως αυτός που παρατηρείται στη νόσο του Πάρκινσον.
Τα ευρήματά των επιστημόνων αμφισβητούν επίσης την επικρατούσα άποψη ως προς την προέλευση της νόσου του Πάρκινσον: ότι δηλαδή οι VTA νευρώνες είχαν κάποιο παράγοντα που τους προστάτευε από το είδος του εκφυλισμού που έχουμε δει στους νευρώνες στο SNpc. Οι ερευνητές πιστεύουν ότι η νέα στρατηγική τους μπορεί επίσης να είναι χρήσιμη σε μελέτες άλλων νευροεκφυλιστικών ασθενειών, συμπεριλαμβανομένης της νόσου του Αλτσχάιμερ, στη νωτιαία μυϊκή ατροφία, τη νόσο του Χάντιγκτον και την αμυοτροφική πλευρική σκλήρυνση.
Διαβάστε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις για την υγεία από την Ελλάδα και τον ΚόσμοΑκολουθήστε το healthweb.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
