Μεγάλος αριθμός ανθρώπων το τελευταίο διάστημα προβληματίζεται αν τελικά η γλουτένη πρέπει να υπάρχει στη διατροφή μας ή όχι, αν έχουν δυσανεξία στη γλουτένη, αν είναι υπεύθυνη για το φούσκωμα στη κοιλιά ή την αύξηση βάρους.
Ας ξεκινήσουμε να λύνουμε τις απορίες αυτές εξηγώντας τι ακριβώς είναι η γλουτένη. Η γλουτένη δεν είναι τίποτε άλλο από μια πρωτεΐνη που υπάρχει σε μερικά δημητριακά όπως το σιτάρι, το κριθάρι και η σίκαλη και σε μικρότερο βαθμό στη βρώμη και είναι υπεύθυνη για το «φούσκωμα» του ζυμαριού του ψωμιού.
Υπάρχουν άτομα που έχουν εντεροπάθεια από δυσανεξία στη γλουτένη ή αλλιώς κοιλιοκάκη. Είναι μια χρόνια πάθηση του λεπτού εντέρου με κληρονομική προδιάθεση. Όταν τα άτομα αυτά καταναλώνουν γλουτένη εμφανίζουν συμπτώματα όπως διάρροια, εμετούς, απώλεια σωματικού βάρους, χρόνια κόπωση, ελλειπή ανάπτυξη λόγω δυσαπορρόφησης θρεπτικών συστατικών. Τα συμπτώματα της νόσου υποχωρούν αυτόματα όταν ο ασθενής ακολουθεί δίαιτα ελεύθερης γλουτένης.
Τροφές που περιέχουν γλουτένη είναι τα δημητριακά σιτάρι, κριθάρι, σίκαλη, λιγότερο η βρώμη, καθώς και τα προϊόντα τους, όπως το ψωμί, τα ζυμαρικά, οι φρυγανιές, τα παξιμάδια και άλλα αρτοποιήματα όπως κέικ ή μπισκότα. Άλλα τρόφιμα που περιέχουν γλουτένη είναι ορισμένα είδη σοκολατούχου γάλακτος ή γιαουρτιού με δημητριακά ή φρούτα. Επίσης, ορισμένα είδη αλλαντικών όπως τα λουκάνικα, το παριζάκι, οι κονσέρβες κρέατος και ορισμένα είδη τυριών όπως το ροκφόρ, το blue cheese και τυριά με μορφή κρέμας. Γλουτένη μπορεί να βρεθεί και σε μαγιονέζες και μουστάρδες εμπορίου, καθώς και ντρέσινγκ για σαλάτες, όπως και σε φρούτα, λαχανικά ή όσπρια σε κονσέρβα. Η πρωτεΐνη αυτή μπορεί να συναντηθεί και σε ορισμένους χυμούς ή ποτά με συντηρητικά ή πρόσθετα, στη μπίρα αλλά και σε ποτά από βύνη όπως επίσης σε ξηρούς καρπούς σε κονσέρβα ή όταν είναι καραμελοποιημένοι ή επεξεργασμένοι και σε ορισμένες τσίχλες, καραμέλες, γαριδάκια, τσιπς, σοκολάτες και κάποια φάρμακα.
Τροφές ελεύθερες γλουτένης είναι το φυσικό γιαούρτι, η κρέμα γάλακτος, όλα τα είδη κρέατος, πουλερικών, ψαριών, αβγών και τα περισσότερα είδη τυριών, όλα τα φρέσκα ή αποξηραμένα φρούτα, όλα τα φρέσκα λαχανικά, όλα τα όσπρια, το ρύζι, το ρυζάλευρο, οι πατάτες, το καλαμπόκι, το καλαμποκέλαιο, το κεχρί, οι ανάλατοι ξηροί καρποί. Επιπλέον, η βιομηχανία τροφίμων αντιλαμβανόμενη την ανάγκη των ατόμων με δυσανεξία στη γλουτένη να θέλουν να καταναλώνουν αγαπημένες, αλλά απαγορευμένες γεύσεις, προχώρησε στην παραγωγή προϊόντων χωρίς γλουτένη. Αυτά είναι τρόφιμα από αλεύρι, που δεν περιέχει γλιαδίνη και μπορούν να αντικαταστήσουν στη δίαιτα αυτών που πάσχουν από κοιλιοκάκη νόσο τις τροφές από αλεύρι, όπως: μπισκότα και ψωμί από αλεύρι καλαμποκιού, ζυμαρικά από αραβόσιτο και άλλα ειδικά άλευρα για μαγειρική χρήση. Αυτά τα προϊόντα αναγράφουν στην συσκευασία τους ότι είναι χωρίς γλουτένη (ΧΓ).
Σε φυσιολογικές καταστάσεις δεν υπάρχει λόγος να αφαιρέσουμε αποκλειστικά τη γλουτένη από τη διατροφή μας νομίζοντας ότι έτσι θα μειωθεί το βάρος ή ότι τελικά είναι αυτή υπεύθυνη για το πρήξιμο στη κοιλιά. Το να αποκλείσουμε εξ’ ολοκλήρου τη γλουτένη από τη καθημερινότητά μας μπορεί να φέρει αντίθετα αποτελέσματα. Το παραπάνω συμβαίνει για τον εξής λόγο: αν δεν υπάρχει καθόλου αυτή η πρωτεΐνη στον οργανισμό μας, αδρανοποιείται το ένζυμο που είναι υπεύθυνο για τη διάσπασή της και σε περίπτωση επιστροφής σε αυτή, δεν θα έχει το συγκεκριμένο ένζυμο τη ικανότητα να λειτουργήσει όπως πρέπει.
Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να φέρει συμπτώματα όπως αέρια, δυσφορία και πρήξιμο στη κοιλιά μας. Έτσι λοιπόν η διατροφή μας πάνω σε αυτό το κομμάτι θα πρέπει να είναι πιο ισορροπημένη εντάσσοντας στη καθημερινότητά μας τροφές που περιέχουν γλουτένη ή χαμηλότερη περιεκτικότητα γλουτένης χωρίς όμως να γίνεται υπερβολή.
Πολλές έρευνες ενοχοποιούν τους υδατάνθρακες κοντής αλυσίδας που μπορεί να φέρουν πρηξίματα στη κοιλιά. Αυτοί οι υδατάνθρακες βρίσκονται σε τροφές που περιέχουν και γλουτένη. Οι υδατάνθρακες αυτοί υποβάλλονται σε ζύμωση στο έντερο, πράγμα που σημαίνει ότι τραβούν υγρά και παράγουν αέρια, παράγοντες που συμβάλλουν στο πρήξιμο και τις άλλες στομαχικές διαταραχές.
Άρα μια διατροφή ισορροπημένη στη κατανάλωση προϊόντων με αλεύρι και μειωμένη σε τροφές που είναι πλούσιες σε υδατάνθρακες κοντής αλυσίδας, όπως το μέλι, τα μήλα, τα αχλάδια, τα κρεμμύδια, το σκόρδο, το λάχανο, οι φακές και τα γλυκαντικά, θα μπορούσε να μειώσει τα δυσάρεστα συμπτώματα.
Tα τελευταία χρόνια αρκετές εταιρίες στο χώρο των τροφίμων έχουν λανσάρει προϊόντα χωρίς γλουτένη δίνοντας τη δυνατότητα στους ανθρώπους με δυσανεξία στην γλουτένη να διευρύνουν τις επιλογές τους για την επιλογή τέτοιων ειδικών τροφίμων. Για παράδειγμα γνωστή Ιταλική εταιρία στο χώρο των τροφίμων διαθέτει τους τελευταίους μήνες στην αγορά «ζυμαρικά» χωρίς γλουτένη από λευκό και κίτρινο καλαμπόκι και ρύζι. Αν σκεφτούμε πως λίγα χρόνια πριν οι άνθρωποι με δυσανεξία στην γλουτένη αντιμετώπιζαν μεγάλη δυσκολία στην ανεύρεση τέτοιων προϊόντων, τα τελευταία χρόνια έχει συντελεστεί μια σημαντική πρόοδος που ευελπιστούμε να συνεχιστεί.
Με την συνεργασία της Αθηνάς Ρούντου, Κλινικής Διαιτολόγου- Διατροφολόγου, ΒSc Επιστημονική Διευθυντρια ΛΟΓΩ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ Κατερίνης & Λάρισας, Ιδρυτικό Μέλος Ελληνικής Διατροφολογικής Εταιρείας, www.logodiatrofis.gr
