Είναι σύνηθες να παραβλέπονται τα συμπτώματα της επιλόχειας κατάθλιψης στους άνδρες και στις συντρόφους που δεν γεννούν. Όμως, η πραγματικότητα είναι ότι η επιλόχεια κατάθλιψη μπορεί να είναι μια σοβαρή κατάσταση τόσο για τις μητέρες όσο και για τους πατέρες που μπορεί να επιβαρύνει την υγεία και ευεξία τους, τις σχέσεις και το παιδί.
Επιλόχεια Κατάθλιψη: Το να αισθάνεστε λίγο πεσμένοι μετά τη γέννηση του παιδιού σας, είναι συνηθισμένο και για τους δύο γονείς. Όταν η σύντροφός σας είναι έγκυος, το πιο πιθανό είναι να έχετε ενημερωθεί ότι μπορεί να εμφανίσει πεσμένη διάθεση και ότι πρέπει να παρακολουθείτε τις εναλλαγές διάθεσης, ώστε να μη φτάσει η μητέρα στην επιλόχειο κατάθλιψη. Αυτό, όμως για το οποίο δεν προειδοποιούν τον σύντροφο που δεν γεννά είναι ότι μπορεί και ο ίδιος να βιώσει το ίδιο πράγμα, όπως μπορεί να επηρεαστούν και οι μη βιολογικοί γονείς.
Η επιλόχεια κατάθλιψη στους άνδρες είναι πιο συχνή από ό,τι νομίζουν οι περισσότεροι άνθρωποι και δεν είναι κάτι που μπορείτε απλά να «ξεπεράσετε» ή να προσπεράσετε.
Τι είναι η επιλόχεια κατάθλιψη
Η επιλόχεια κατάθλιψη είναι μια μορφή κατάθλιψης που εμφανίζεται μετά τη γέννηση του μωρού. Μερικές φορές ξεκινά ως ελαφρά μελαγχολία τις ημέρες και εβδομάδες που ακολουθούν τη γέννα, οι οποίες μπορεί να περιλαμβάνουν αισθήματα, όπως θλίψη, υπερευαισθησία και αναποφασιστικότητα.
Τα παραπάνω μετατρέπονται σε επιλόχεια κατάθλιψη όταν αυτά τα συναισθήματα άγχους ή κατάθλιψης γίνονται τόσο έντονα που αρχίζουν να παρεμβαίνουν στην ικανότητά μας να κάνουμε καθημερινές εργασίες. Στις γυναίκες, η επιλόχεια κατάθλιψη εμφανίζεται συνήθως μέσα σε 1 έως 3 εβδομάδες μετά τη γέννηση του μωρού, αλλά μπορεί να εμφανιστεί οποιαδήποτε στιγμή κατά τον πρώτο χρόνο. Στους άνδρες, η επιλόχεια κατάθλιψη μπορεί να αναπτυχθεί πιο αργά και είναι πιο συχνή όταν το μωρό είναι μεταξύ 3 και 6 μηνών.
Πόσο συχνή είναι η επιλόχεια κατάθλιψη στους άνδρες
Η επιλόχεια κατάθλιψη επηρεάζει το 10%-20% των νέων μητέρων. Και ενώ η επιλόχεια κατάθλιψη στους άνδρες συζητείται λιγότερο, δεν είναι σπάνια. Σε αντίθεση με τον γονέα που γεννά, οι πατέρες δεν ελέγχονται συστηματικά για επιλόχεια κατάθλιψη, γεγονός που μπορεί να ευθύνεται για τη μη καταγραφή τέτοιων περιστατικών σε άνδρες. Αυτό καθιστά δύσκολο να είμαστε σίγουροι για το πόσοι άνδρες επηρεάζονται από επιλόχεια κατάθλιψη.
Ωστόσο, πιστεύεται ότι η επιλόχεια κατάθλιψη μπορεί να επηρεάσει περίπου 1 στους 10 άνδρες. “Η επιλόχεια κατάθλιψη είναι ένα πολύ πιο συχνό φαινόμενο στους άνδρες από ό,τι πιστεύουν οι άνθρωποι”, εξηγεί ο ψυχίατρος Saqib Bajwa. “Εντός 3 έως 6 μηνών από τη γέννηση ενός παιδιού, το 8%-10% των πατέρων τείνει να υποφέρει από ένα απροσδιόριστο φάσμα ισχυρών συναισθημάτων, από τα οποία η κατάθλιψη βρίσκεται στην κορυφή”.
Ενώ η επιλόχεια κατάθλιψη έχει καθιερωμένα κριτήρια για τη διάγνωσή της στις γυναίκες, δεν έχει το ίδιο σταθερό κριτήριο για τους άνδρες, γι’ αυτό και δεν είναι σαφές ποιος είναι ο ακριβής αριθμός των ανδρών που αναπτύσσουν επιλόχεια κατάθλιψη. “Δεδομένου ότι αυτό δεν συζητιέται ή δεν συζητιέται συχνά, δεν υπάρχουν ακριβείς πληροφορίες για το πόσο συχνό είναι ακριβώς”, λέει η θεραπεύτρια Marcella Blum. “Συχνά, οι άνδρες διαγιγνώσκονται λανθασμένα με άλλες διαταραχές της ψυχικής υγείας”.
Γιατί η επιλόχεια κατάθλιψη επηρεάζει τους άνδρες
Με την έρευνα να βρίσκεται ακόμη σε εξέλιξη, οι ψυχολόγοι και οι ψυχίατροι δεν είναι ακόμη σίγουροι για το ποιες είναι οι αιτίες ή οι παράγοντες κινδύνου για την επιλόχεια κατάθλιψη στους άνδρες. Ωστόσο, υπάρχουν μερικοί παράγοντες που πιστεύουν ότι θα μπορούσαν να έχουν μεγάλο αντίκτυπο στους πατέρες.
Τα νέα μωρά φέρνουν μεγάλα συναισθήματα
Ακόμα κι αν δεν περάσατε τη φυσική διαδικασία της γέννησης του μωρού σας, ο κόσμος σας άλλαξε μετά τη γέννηση του μωρού, επηρεάζοντας τον ύπνο σας, το άγχος, τις σχέσεις σας και πολλά άλλα. Η Renee Goff, κλινική ψυχολόγος λέει: “Οι άνδρες μπορεί να βιώσουν έντονα συναισθήματα βλέποντας τι πέρασε η σύντροφός τους για να γεννήσει, ειδικά αν ήταν μια τραυματική γέννα ή αν υπήρξαν επιπλοκές με τη γέννα”. Μετά τον τοκετό, οι άνδρες μπορεί μερικές φορές να αισθάνονται μειωμένη σύνδεση με τη σύζυγό τους, καθώς τα γονικά ένστικτα αναλαμβάνουν και η εστίαση μετατοπίζεται στο μωρό και στην εκμάθηση της φροντίδας του. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε συζυγικές διχόνοιες. “Βιώνουν μια αλλαγή στη δυναμική της οικογένειας και συχνά δεν αισθάνονται την ισχυρή σύνδεση που μπορεί να αισθάνονται οι μητέρες με τα μωρά τους, επομένως μπορεί να έχουν μια αίσθηση ενοχής, ντροπής ή αδυναμίας”, λέει η Blum. Ορισμένοι πατέρες αισθάνονται επίσης ότι πρέπει να καταπιέσουν αυτά τα συναισθήματα για να είναι εκεί για τη σύντροφό τους.
Έλλειψη ύπνου
“Η επιλόχεια κατάθλιψη πυροδοτείται στους άνδρες λόγω και της έλλειψης ύπνου”, λέει η Blum. “Όπως γνωρίζουμε, η έλλειψη ύπνου μπορεί να προκαλέσει μείωση της συγκέντρωσης, ευερεθιστότητα, κατάθλιψη, αυξημένη όρεξη και αλλαγές στο βάρος”. Αυτό, συνεχίζει, “μπορεί να διακόψει την ικανότητα ενός πατέρα να λειτουργήσει κατά τους πρώτους μήνες της γονεϊκότητας, όπως ακριβώς συμβαίνει και με την ικανότητα μιας μητέρας να συνδεθεί πλήρως με τη γονεϊκότητα”.
Ορμονικές αλλαγές
Ενώ οι ορμονικές αλλαγές στον γονέα που γεννά είναι καλά τεκμηριωμένες, έρευνες έχουν δείξει ότι το να γίνεις γονέας μπορεί να επηρεάσει ορμονικά και τον γονέα που δεν γεννά. Μια μελέτη του 2011 διαπίστωσε ότι οι νέοι πατέρες παρουσίασαν κατά μέσο όρο 26%-34% μείωση των επιπέδων τεστοστερόνης τους (ανάλογα με την ώρα της ημέρας) μετά τη γέννηση του μωρού τους. Η ίδια μελέτη έδειξε επίσης ότι τα επίπεδα τεστοστερόνης ήταν χαμηλότερα στους άνδρες που περνούσαν τον περισσότερο χρόνο φροντίζοντας τα παιδιά τους, καθώς ο δεσμός τους με το παιδί τους αυξανόταν. Η πτώση της τεστοστερόνης θεωρείται ότι είναι ο τρόπος με τον οποίο το σώμα ενός άνδρα μειώνει τα επίπεδα επιθετικότητας και αυξάνει τη συμπαθητική αντίδραση στο μωρό τους που κλαίει. Ωστόσο, όταν τα επίπεδα τεστοστερόνης πέφτουν, εξηγεί η Blum, μπορεί να επηρεάσει τη διάθεση, τον ύπνο, την όρεξη και τη λειτουργικότητα.
Μια παλαιότερη μελέτη του 2007 διαπίστωσε επίσης ότι οι πατέρες μπορεί να βιώσουν ορμονικές αλλαγές κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης και για αρκετούς μήνες μετά τη γέννηση του παιδιού τους. Αυτές οι ορμονικές αλλαγές περιελάμβαναν όχι μόνο μείωση της τεστοστερόνης αλλά και αύξηση των οιστρογόνων, της κορτιζόλης, της αγγειοπιεσίνης και της προλακτίνης. Ενώ αυτές οι ορμονικές αλλαγές μπορούν να βοηθήσουν τους μπαμπάδες να δεθούν με το μωρό τους, μπορούν επίσης να δείχνουν προδιάθεση για επιλόχειο κατάθλιψη.
Ιστορικό ψυχικής ασθένειας
Το ιστορικό κατάθλιψης πριν από τη γέννηση του παιδιού μπορεί να αυξήσει τις πιθανότητες να εμφανίσουμε επιλόχεια κατάθλιψη. Αυτό ισχύει, λέει η Goff, είτε είστε η μητέρα, είτε ο πατέρας, είτε είστε cisgender είτε transgender.
Συμπτώματα
Τα συμπτώματα της επιλόχειας κατάθλιψης μπορεί να διαφέρουν από άτομο σε άτομο, αν και όπως και στις γυναίκες, τα πιο συνηθισμένα συμπτώματα περιλαμβάνουν αισθήματα άγχους και κατάθλιψης. Οι άνδρες αναφέρουν επίσης συνήθως ότι αισθάνονται ενοχές, αδυναμία και δυσαρέσκεια. Επιπλέον, άλλα συμπτώματα μπορεί να περιλαμβάνουν: απώλεια ενέργειας, αίσθημα ταραχής ή ανησυχίας, απώλεια ενδιαφέροντος για δραστηριότητες, αλλαγές στην όρεξη, δυσκολία συγκέντρωσης, επιθετική συμπεριφορά, παρορμητικότητα, ευερεθιστότητα, αλλαγή βάρους, δυσκολία στον ύπνο, αίσθημα απομόνωσης, σκέψεις αυτοκτονίας, σκέψεις ότι θα βλάψει το μωρό, αυτοκτονικές σκέψεις.
Επιπτώσεις της επιλόχειας κατάθλιψης
“Η επιλόχεια κατάθλιψη συχνά διαφεύγει στους πατέρες λόγω του στίγματος που την περιβάλλει”, λέει η Goff. “Η κοινωνία συχνά περιμένει από τους άνδρες να ‘το ξεπεράσουν’, ‘να το καταπιούν’ ή ‘να είναι άντρες’. Επιπλέον, ένας άνδρας που είναι ‘θυμωμένος και ευερέθιστος’ είναι πιο κοινωνικά αποδεκτός”. Η επιλόχεια κατάθλιψη μπορεί να έχει σοβαρές επιπτώσεις όχι μόνο στην ψυχική σας υγεία, αλλά και στην οικογένεια και το παιδί σας. Μια μελέτη του 2011 διαπίστωσε ότι τα βρέφη των πατέρων με κατάθλιψη είχαν υψηλότερα επίπεδα δυσφορίας, ενώ μια άλλη μελέτη του 2011 διαπίστωσε ότι τα παιδιά των πατέρων με κατάθλιψη μπορεί να έχουν περισσότερες πιθανότητες να αναπτύξουν συναισθηματικά ή συμπεριφορικά προβλήματα. Μια μελέτη του 2016 διαπίστωσε ότι η πατρική κατάθλιψη συνδέεται επίσης με την επιθετικότητα σε παιδιά ηλικίας 0 έως 4 ετών, ενώ μια μελέτη του 2017 διαπίστωσε ότι η πατρική κατάθλιψη μπορεί να αυξήσει την πιθανότητα το παιδί να αναπτύξει ψυχιατρική διαταραχή στην πρώιμη παιδική ηλικία.
Μπορεί επίσης να επιβαρύνει τη σχέση σας με τον σύντροφό σας, γεγονός που μπορεί να οδηγήσει σε σύγκρουση, διαφωνίες, χωρισμό.
Διάγνωση
Δεδομένου ότι είναι ασυνήθιστο για τους μη βιολογικούς γονείς και μπαμπάδες να υποβάλλονται σε τακτικό έλεγχο, μπορεί να είναι σημαντικό να μιλήσετε με τον γιατρό ή τον θεραπευτή σας εάν εμφανίζετε συμπτώματα επιλόχειας κατάθλιψης. Κατά τη διάρκεια ενός ελέγχου, ο γιατρός σας μπορεί να αποκλείσει τυχόν άλλους υποκείμενους ιατρικούς λόγους για τα συμπτώματά σας.
Θεραπεία
Εάν διαγνωστεί επιλόχεια κατάθλιψη, ο γιατρός ή ο θεραπευτής σας μπορεί να συνεργαστεί μαζί σας για να καθορίσει το σωστό σχέδιο θεραπείας. Μπορεί να χρειαστεί να δοκιμάσετε διάφορα πράγματα προτού βρείτε αυτό που σας ταιριάζει. Τα θεραπευτικά σχέδια για την PPD συχνά περιλαμβάνουν έναν συνδυασμό από θεραπεία, φαρμακευτική αγωγή, ομάδες υποστήριξης, υποστήριξη από αγαπημένα πρόσωπα, αυτοφροντίδα και αλλαγές στον τρόπο ζωής.
Επόμενα βήματα
Είναι σύνηθες να παραβλέπονται τα συμπτώματα της επιλόχειας κατάθλιψης στους άνδρες και στις συντρόφους που δεν γεννούν. Όμως, η πραγματικότητα είναι ότι η επιλόχεια κατάθλιψη μπορεί να είναι μια σοβαρή κατάσταση τόσο για τις μητέρες όσο και για τους πατέρες που μπορεί να επιβαρύνει την υγεία και ευεξία τους, τις σχέσεις και το παιδί.
Δεν είναι δυνατόν να “ξεπεράσετε” ή να “προσπεράσετε” τα συμπτώματα της επιλόχειας κατάθλιψης. Η αγνόηση των συμπτωμάτων της επιλόχειας κατάθλιψης δεν θα λύσει τίποτα. Παρά το στίγμα και τις προκλήσεις, η αναζήτηση επαγγελματικής βοήθειας μπορεί να είναι χρήσιμη. Να ξέρετε ότι δεν είστε μόνοι αν νομίζετε ότι μπορεί να αντιμετωπίζετε επιλόχεια κατάθλιψη. Το να μιλήσετε με τον γιατρό ή τον θεραπευτή σας μπορεί να είναι σημαντικό αν παρατηρήσετε συμπτώματα. Η επιλόχειος κατάθλιψη σε άνδρες και γυναίκες είναι αντιμετωπίσιμη, συχνά με έναν συνδυασμό από θεραπεία, φαρμακευτική αγωγή, αυτοφροντίδα και αλλαγές στον τρόπο ζωής και κοινωνική υποστήριξη.
Διαβάστε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις για την υγεία από την Ελλάδα και τον ΚόσμοΑκολουθήστε το healthweb.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
