Ηλικία vs γενετική: Ενώ η ατομική μας γενετική σύνθεση μπορεί να βοηθήσει στην πρόβλεψη της γονιδιακής έκφρασης όταν είμαστε νεότεροι, είναι λιγότερο χρήσιμη στην πρόβλεψη ποια γονίδια αυξάνονται ή μειώνονται καθώς μεγαλώνουμε.
Εν μέσω πολλών εικασιών και ερευνών σχετικά με το πώς η γενετική μας επηρεάζει τον τρόπο που γερνάμε, μια μελέτη του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνια στο Μπέρκλεϋ δείχνει τώρα ότι οι ατομικές διαφορές στο DNA μας έχουν μικρότερη σημασία καθώς μεγαλώνουμε και γινόμαστε επιρρεπείς σε ασθένειες της γήρανσης, όπως ο διαβήτης και ο καρκίνος. Σε μια μελέτη των σχετικών επιπτώσεων της γενετικής, της γήρανσης και του περιβάλλοντος στον τρόπο με τον οποίο εκφράζονται περίπου 20.000 ανθρώπινα γονίδια, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι η γήρανση και το περιβάλλον είναι πολύ πιο σημαντικά από τη γενετική παραλλαγή στο να επηρεάσουν τα προφίλ έκφρασης πολλών από τα γονίδιά μας.
Παλαιότερα, το επίπεδο στο οποίο εκφράζονται τα γονίδια -δηλαδή, αυξάνονται ή προς τα κάτω σε δραστηριότητα- καθορίζει τα πάντα, από τα επίπεδα ορμονών και τον μεταβολισμό μας μέχρι την κινητοποίηση των ενζύμων που επισκευάζουν το σώμα. “Πώς η γενετική σας – αυτό που πήρατε από τον δότη σπέρματος και τον δότη ωαρίων σας και το εξελικτικό σας ιστορικό – επηρεάζει το ποιος είστε, τον φαινότυπο σας, όπως το ύψος σας, το βάρος σας, αν έχετε ή όχι καρδιακή νόσο;” είπε ο Peter Sudmant, επίκουρος καθηγητής ολοκληρωμένης βιολογίας στο UC Berkeley και μέλος του Κέντρου Υπολογιστικής Βιολογίας της πανεπιστημιούπολης.
“Έχει γίνει τεράστιος όγκος εργασίας στην ανθρώπινη γενετική για να κατανοήσουμε πώς τα γονίδια ενεργοποιούνται και απενεργοποιούνται από την ανθρώπινη γενετική παραλλαγή. Το έργο μας προέκυψε ρωτώντας, “Πώς επηρεάζεται αυτό από την ηλικία ενός ατόμου;” Και το πρώτο αποτέλεσμα που βρήκαμε ήταν ότι η γενετική έχει μεγαλύτερη σημασία στην πραγματικότητα λιγότερο όσο μεγαλώνεις”. Με άλλα λόγια, ενώ η ατομική μας γενετική σύνθεση μπορεί να βοηθήσει στην πρόβλεψη της γονιδιακής έκφρασης όταν είμαστε νεότεροι, είναι λιγότερο χρήσιμη στην πρόβλεψη ποια γονίδια αυξάνονται ή μειώνονται καθώς μεγαλώνουμε – σε αυτή τη μελέτη, ηλικίας άνω των 55 ετών.
Τα πανομοιότυπα δίδυμα, για παράδειγμα, έχουν το ίδιο σύνολο γονιδίων, αλλά καθώς μεγαλώνουν, τα προφίλ γονιδιακής έκφρασης τους αποκλίνουν, πράγμα που σημαίνει ότι τα δίδυμα μπορούν να γεράσουν πολύ διαφορετικά μεταξύ τους. Τα ευρήματα έχουν επιπτώσεις στις προσπάθειες συσχέτισης των ασθενειών της γήρανσης με τη γενετική παραλλαγή στους ανθρώπους, είπε ο Sudmant. Τέτοιες μελέτες θα πρέπει ίσως να επικεντρώνονται λιγότερο σε γενετικές παραλλαγές που επηρεάζουν τη γονιδιακή έκφραση κατά την επιδίωξη στόχων φαρμάκων.
“Σχεδόν όλες οι κοινές ασθένειες του ανθρώπου είναι ασθένειες της γήρανσης: Αλτσχάιμερ, καρκίνοι, καρδιακές παθήσεις, διαβήτης. Όλες αυτές οι ασθένειες αυξάνουν τον επιπολασμό τους με την ηλικία”, είπε. “Τεράστιοι δημόσιοι πόροι έχουν διατεθεί για τον εντοπισμό γενετικών παραλλαγών που σας προδιαθέτουν για αυτές τις ασθένειες. Αυτό που δείχνει η μελέτη μας είναι ότι, στην πραγματικότητα, καθώς μεγαλώνετε, τα γονίδια έχουν μικρότερη σημασία για την έκφραση των γονιδίων σας. Και έτσι, ίσως , πρέπει να το προσέχουμε όταν προσπαθούμε να εντοπίσουμε τις αιτίες αυτών των ασθενειών της γήρανσης”.
Η υπόθεση του Medawar
Τα ευρήματα συμβαδίζουν με την υπόθεση του Medawar: Τα γονίδια που ενεργοποιούνται όταν είμαστε νέοι περιορίζονται περισσότερο από την εξέλιξη επειδή είναι κρίσιμα για να διασφαλίσουμε ότι θα επιβιώσουμε για να αναπαραχθούν, ενώ τα γονίδια που εκφράζονται αφού φτάσουμε στην αναπαραγωγική ηλικία βρίσκονται υπό λιγότερη εξελικτική πίεση. Έτσι, θα περίμενε κανείς πολύ μεγαλύτερη ποικιλία στον τρόπο με τον οποίο εκφράζονται τα γονίδια αργότερα στη ζωή. “Όλοι γερνάμε με διαφορετικούς τρόπους”, είπε ο Sudmant. “Ενώ τα νεαρά άτομα είναι πιο κοντά μεταξύ τους όσον αφορά τα πρότυπα γονιδιακής έκφρασης, τα ηλικιωμένα άτομα είναι πιο μακριά. Είναι σαν μια ολίσθηση στο χρόνο καθώς τα πρότυπα γονιδιακής έκφρασης γίνονται όλο και πιο ακανόνιστα.”
“Σε όλους τους ιστούς του σώματός σας, η γενετική έχει περίπου την ίδια σημασία. Δεν φαίνεται ότι παίζει περισσότερο ρόλο στον έναν ή τον άλλον ιστό”, είπε. “Αλλά η γήρανση είναι πολύ διαφορετική μεταξύ των διαφορετικών ιστών. Στο αίμα, στο κόλον, στις αρτηρίες, στον οισοφάγο, στον λιπώδη ιστό, η ηλικία παίζει πολύ ισχυρότερο ρόλο από τη γενετική σας στην καθοδήγηση των προτύπων γονιδιακής έκφρασης.” Ο Sudmant και οι συνεργάτες του διαπίστωσαν επίσης ότι η υπόθεση του Medawar δεν ισχύει για όλους τους ιστούς. Παραδόξως, σε πέντε τύπους ιστών, εξελικτικά σημαντικά γονίδια εκφράστηκαν σε υψηλότερα επίπεδα σε άτομα μεγαλύτερης ηλικίας.
“Από μια εξελικτική προοπτική, είναι αντιφατικό ότι αυτά τα γονίδια θα πρέπει να ενεργοποιούνται, μέχρι να ρίξετε μια προσεκτική ματιά σε αυτούς τους ιστούς”, είπε ο Sudmant. Αυτοί οι πέντε ιστοί τυχαίνει να είναι εκείνοι που αναποδογυρίζουν συνεχώς σε όλη τη διάρκεια της ζωής μας και επίσης παράγουν τους περισσότερους καρκίνους. Κάθε φορά που αυτοί οι ιστοί αντικαθίστανται, κινδυνεύουν να δημιουργήσουν μια γενετική μετάλλαξη που μπορεί να οδηγήσει σε ασθένεια. “Το αίμα σας, για παράδειγμα, πρέπει πάντα να πολλαπλασιάζεται για να ζήσετε, και έτσι αυτά τα εξαιρετικά διατηρημένα, πολύ σημαντικά γονίδια πρέπει να ενεργοποιηθούν αργά στη ζωή.”
Διαβάστε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις για την υγεία από την Ελλάδα και τον ΚόσμοΑκολουθήστε το healthweb.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
