ΑΝΑΖΗΤΗΣΗ
Στην διαδικτυακή εκπομπή Opinion Health του healthweb.gr με τη Νικολέτα Ντάμπου φιλοξενείται στο στούντιο η Διευθύνουσα Σύμβουλος της Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης Κοινωνικής Ασφάλισης( ΗΔΙΚΑ,) κυρία Νίκη Τσούμα η οποία μεταξύ άλλων αποκάλυψε ότι η ολοκλήρωση του ηλεκτρονικού φακέλου του ασθενούς βρίσκεται στην τελική φάση αλλά και ότι προετοιμάζεται ο κώδικας για την δημιουργία πρωινού ημερολογίου για υπενθύμιση της λήψης των φαρμάκων από τους ασθενείς.
Στο τελευταίο βήμα βρίσκεται η ολοκλήρωση του ηλεκτρονικού φακέλου του ασθενούς που είναι η διασύνδεση του ηλεκτρονικού φακέλου του ασθενούς που δημιουργείται σε κάθε νοσοκομείο να είναι κεντρικά διαθέσιμος και προσβάσιμος , είπε η Διευθύνουσα Σύμβουλος της Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης Κοινωνικής Ασφάλισης ΗΔΙΚΑ, κυρία Νίκη Τσούμα στην εκπομπή Opinion Health του healthweb.gr .
Παράλληλα, σημείωσε η κυρία Νίκη Τσούμα ότι προετοιμάζεται ο κώδικας για την δημιουργία πρωινού ημερολογίου για υπενθύμιση της λήψης των φαρμάκων από τους ασθενείς, την δημιουργία του οποίου είχε αποκαλύψει η Διευθύνουσα Σύμβουλος της Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης Κοινωνικής Ασφάλισης( ΗΔΙΚΑ) στο αφιέρωμα της εκπομπής Opinion Health του healthweb.gr για την προσήλωση των ασθενών στη θεραπεία -Δείτε Εδώ:Με ψηφιακό ημερολόγιο και νέα εργαλεία ΗΔΙΚΑ & ΕΟΠΥΥ θα συμβάλλουν στη προσήλωση των ασθενών στη θεραπεία.
Συγκεκριμένα, στη σημερινή συνέντευξη τόνισε η κυρία Τσούμα ότι ‘’ Αυτό είναι η καινούργια εφαρμογή που σχεδιάζουμε και θα προστεθεί. Προφανώς τα φάρμακά μας τώρα τα βλέπουμε και αλλιώς και στο My Health app από το κινητό μας και στο Φάκελο Υγείας μας από την πρόσβαση του web. Αυτό που τώρα σχεδιάζουμε και μάλιστα γίνεται και με σύγχρονα εργαλεία AI είναι το εξής: Ανάλογα με τη συνταγή που έχει γραφτεί από τον γιατρό και έχει εκτελεστεί στο φαρμακείο, να βγαίνει ειδοποίηση στον πολίτη για το ότι ήρθε η ώρα να πάρεις αυτό το φάρμακο ή το άλλο. Υλοποιείται ο κώδικας για να μπορέσει να προσαρμοστεί πάνω στο ήδη υπάρχον σύστημα.’’
Αναλυτικά η συνέντευξη :
Κυρία Τσούμα, καλώς ήρθατε.
Καλησπέρα, καλώς σας βρήκα!
Ευχαριστούμε πολύ που είσαστε κοντά μας. Είναι μεγάλη μας τιμή και χαρά. Κυρία Τσούμα, πριν ξεκινήσουμε τη συζήτησή μας για τον ψηφιακό μετασχηματισμό στην υγεία και τι προσφέρει στον ασθενή, θα ήθελα να πω στο κοινό δυο πράγματα για εσάς. Η κυρία Τσούμα, από την νευραλγικής σημασίας διοικητική της θέση έχει συμβάλει, ώστε η υγεία, η κοινωνική ασφάλιση και η πρόνοια να κάνουν το απαραίτητο ψηφιακό άλμα για να εισέλθουν δυναμικά στη νέα εποχή. Διαθέτει μακροχρόνια εμπειρία 30 ετών στον χώρο της πληροφορικής στον δημόσιο τομέα. Στη διάρκεια της θητείας της έχει ασχοληθεί με μεγάλα έργα Πληροφορικής, τα τελευταία πέντε χρόνια είναι Διευθύνουσα Σύμβουλος στην ΗΔΙΚΑ, συμβάλλει στον ψηφιακό μετασχηματισμό των τομέα της υγείας και της κοινωνικής ασφάλισης, αλλά και της πρόνοιας. Κατά τη διάρκεια της θητείας της, η κυρία Τσουμα στην ΗΔΙΚΑ έχει αποσπάσει διαδοχικά κορυφαίες διακρίσεις.
Είμαστε πολύ περήφανοι γι’ αυτό και εγώ προσωπικά και όλοι οι υπάλληλοι και τα στελέχη της ΗΔΙΚΑ.
Σας έχουμε καμαρώσει που έχετε λάβει τις διακρίσεις σας και είναι πολύ ευχάριστο αυτό, κυρία Τσούμα, να εξελίσσεται η υγεία που όλοι μας ασχολούμαστε. Έτσι εξελίχθηκε και η ΗΔΙΚΑ, που ιδρύθηκε το 2007. Ωστόσο, η ιστορία της ξεκινάει λίγο πιο παλιά, έτσι;
Η ΗΔΙΚΑ ξεκίνησε ως κέντρο υπολογιστών του Υπουργείου Εργασίας, το ΚΗΥΚΥ. Ήταν λοιπόν το κέντρο ηλεκτρονικών υπολογιστών του Υπουργείου Εργασίας, ένα από τα δύο μεγάλα Μηχανογραφικά κέντρα της χώρας από την αρχή, ενώ το άλλο ήταν το ΚΕΠΥΟ. Η μετεξέλιξη του ΚΕΠΥΟ είναι η σημερινή Γενική Γραμματεία Πληροφορικών Συστημάτων και η μετεξέλιξη του ΚΗΥΚΥ είναι η ΗΔΙΚΑ. Σταδιακά με τα χρόνια λοιπόν καθώς εξελίσσεται η Πληροφορική στη χώρα, αυτά τα δύο μεγάλα και αρχικά μηχανογραφικά κέντρα της χώρας εξελίσσονται σε σύγχρονους οργανισμούς IT για τη χώρα. Η Γενική Γραμματεία πληροφοριακών συστημάτων υποστηρίζει όλο τον υπόλοιπο δημόσιο τομέα, η ΗΔΙΚΑ υποστηρίζει τομείς υγείας κοινωνικής ασφάλειας και πρόνοιας΄.
Ακριβώς, κυρία Τσούμα, και τώρα πλέον όντως έχουν γίνει άλματα και στην ψηφιακή υγεία, που ήταν ζήτημα χρόνων και εσείς στην ΗΔΙΚΑ έχετε υλοποιήσει έργα, ενώ παράλληλα υπάρχουν έργα σε εξέλιξη. Πάμε να τα δούμε για να ενημερώσουμε το κοινό μας ποια είναι αυτά τα έργα. Την περσινή χρονιά τέθηκε σε εφαρμογή η Ενιαία Ψηφιακή Λίστα των Χειρουργείων, η οποία λειτουργεί στην ΗΔΙΚΑ, καθώς και η εφαρμογή του συστήματος RIS PACS, που εξασφαλίζει την ασφαλή λήψη και αποθήκευση και ανάκτηση των ακτινοδιαγνωστικών εξετάσεων σε 12 νοσοκομεία. Και βεβαίως τα έργα συνεχίζονται κυρία Τσούμα. Μία από τις βασικές συνιστώσες του ψηφιακού μετασχηματισμού στη χώρα μας στον χώρο της υγείας είναι ο Εθνικός Ψηφιακός Φάκελος της Υγείας. Ας πούμε αρχικά τι είναι για το κοινό μας.
Η επανάληψις είναι μήτηρ πάσης μαθήσεως. Άρα χρειάζεται να επαναλαμβάνουμε τις δράσεις και τις ενέργειες που γίνονται, γιατί πρέπει να ξεκινήσουμε από το ότι η Πληροφορική και η δημιουργία έργων και υπηρεσιών δεν είναι κάτι στατικό. Αυτό σημαίνει ότι ξεκινάμε από ένα σύστημα, από κάποιες υπηρεσίες προς τον πολίτη και από εκεί και πέρα με την πορεία και την εξέλιξη της τεχνολογίας και των συνθηκών, συνεχίζουμε να μετεξελίσσουμε τα συστήματα και τις βάσεις δεδομένων και το κέντρο δεδομένων και ό, τι άλλο χρειάζεται για να προχωρήσουμε στον ψηφιακό μετασχηματισμό της χώρας. Άρα λοιπόν ο ατομικός ηλεκτρονικός φάκελος υγείας του πολίτη υπήρχε. Ήταν τα δεδομένα από την συνταγογράφηση και από την Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας. Πάμε λοιπόν στην πορεία με το έργο του Εθνικού Ηλεκτρονικού Φακέλου να μετεξελίξουμε αυτά τα δεδομένα, για να είναι μία πλήρης υπηρεσία προς τον πολίτη και προς τους θεράποντες γιατρούς.
Αυτό σημαίνει ότι σταδιακά με την εξέλιξη της τεχνολογίας, ενσωματώνουμε σε κεντρική βάση δεδομένων για λογαριασμό του Υπουργείου Υγείας και μάλιστα σε υποδομές cloud (στο HCloud), όλα τα δεδομένα υγείας που δημιουργούνται για έναν πολίτη από τις πηγές που δημιουργούνται, δηλαδή την πρωτογενή πηγή της πληροφορίας. Μία πρωτογενής πηγή ιατρικής πληροφορίας είναι η γνωστή συνταγογράφηση, όπου εκεί έχουμε τις συνταγές μας για τα φάρμακά μας, τα παραπεμπτικά μας για τις εξετάσεις μας από τα διαγνωστικά κέντρα. Όμως η πορεία στη ζωή μας και η πορεία μέσα σε ένα σύστημα υγείας προφανώς δεν έχει μόνο αυτά. Κάποια στιγμή πάμε και σ’ ένα νοσοκομείο, κάποια στιγμή πάμε και σε ένα κέντρο υγείας.
Εκεί λοιπόν επίσης οι εξετάσεις μας, οι θεραπείες που γίνονται δημιουργούν και άλλα δεδομένα, τα οποία μέχρι στιγμής βρίσκονταν καθετοποιημένα στα νοσοκομεία της χώρας. Άρα λοιπόν η προσπάθειά μας είναι κεντρικά σε ένα σημείο σαν πληροφορία και από ένα σημείο σαν υπηρεσία προς τον πολίτη να προσφέρεται αυτή η πληροφορία και όχι μόνο στον πολίτη, αλλά και στο γιατρό του. Αυτό σημαίνει το εξής πάρα πολύ απλό για να το καταλάβουμε. Θυμηθείτε παλιά που είχαμε το βιβλιάριο υγείας το χάρτινο. Εκεί λοιπόν είχαμε μαζεμένη από που πηγαίναμε χειρόγραφα την πληροφορία για την υγεία μας.
Με τα ψηφιακά πλέον εργαλεία έχουμε το ψηφιακό μας βιβλιάριο υγείας, το οποίο είναι ακριβώς αυτός ο Εθνικός Ηλεκτρονικός Ατομικός Φάκελος Υγείας. Αυτό σημαίνει ότι διασυνδέονται όλα τα συστήματα των νοσοκομείων, των φαρμακείο, των ιατρείων, των κέντρων υγείας, των διαγνωστικών Κέντρων, διασυνδέονται μεταξύ τους και ανταλλάσσουν την πληροφορία, έτσι ώστε να είναι πλήρως και από ένα σημείο και προς ένα σημείο διαθέσιμη.
Και τώρα σε τι φάση βρίσκεται ο Ψηφιακός Φάκελος Υγείας;
Σταδιακά συνεχώς εξελίσσεται. Αυτή τη στιγμή έχουν ενσωματωθεί και τα αποτελέσματα των εξετάσεων από τα διαγνωστικά κέντρα και αποτελέσματα εξετάσεων από δημόσια νοσοκομεία. Επίσης, έχουν διασυνδεθεί και τα συστήματα από το σύστημα RIS PACS. Δηλαδή υπάρχει τεχνική διασύνδεση έτσι ώστε στο φάκελό μας να βλέπουμε και όσες εξετάσεις κάνουμε ακτινοδιαγνωστικές ή αιματολογικές ή άλλες στα νοσοκομεία και περνάνε μέσα από το σύστημα RIS PACS.
Και τι λείπει ακόμη για να ολοκληρωθεί;
Λείπει αυτό το τελευταίο βήμα, που είναι η διάθεση του ηλεκτρονικού φακέλου από κάθε νοσοκομείο στο κεντρικό σύστημα του ατομικού ηλεκτρονικού φακέλου το οποίο υλοποιείται τώρα παράλληλα με τη δράση του ψηφιακού εκσυγχρονισμισμού των νοσοκομείων της χώρας.
Πότε πιστεύετε ότι θα ολοκληρωθεί;
Η φάση αυτή πρέπει απαραίτητα να ολοκληρωθεί μέχρι τα μέσα του 2026, γιατί χρηματοδοτείται από το Ταμείο Ανάκαμψης και άρα μέχρι τότε είμαστε υποχρεωμένοι να τρέξουμε για να υλοποιήσουμε αυτά τα έργα;
Θα τον πάρετε όλο τον χρόνο; Δηλαδή θα περιμένουμε μέχρι το 2027 ή θα ολοκληρωθεί νωρίτερα.
Όχι, αυτά γίνονται σταδιακά έτσι κι αλλιώς και όποια καινούργια πληροφορία επιτυγχάνεται η τεχνική διασύνδεση και περνάει στην κεντρική βάση του ατομικού ηλεκτρονικού φακέλου, περνάει και σαν υπηρεσία στον πολίτη μέσα από το ψηφιακό του ηλεκτρονικό βιβλιάριο. Μέχρι στιγμής όμως έχουν ενσωματωθεί εκεί πάρα πολλά πράγματα. Έχει ενσωματωθεί το σύστημα των ραντεβού. Έχει ενσωματωθεί η βάση των εμβολιασμών. Έχουν ενσωματωθεί τα δεδομένα από τα εθνικά Μητρώα ασθενών. Έχουν ενσωματωθεί τα δεδομένα από το Μητρώο εμβολιασμών των παιδιών που μπορούν να το να έχουν πρόσβαση οι γονείς. Καθώς τα κάθετα συστήματα διασυνδέονται τεχνικά ένα προς ένα, εμπλουτίζουν συνεχώς τον φάκελο υγείας.
Έχει δημιουργηθεί επίσης το My Health, κυρία Τσούμα, που είναι ο ιατρικός φάκελος του ασθενούς. Μπορείτε να μας πείτε τι είναι για να ξεκαθαρίσουμε και στο κοινό μας;
Ο φάκελος είναι ένας. Το My Health είναι η ψηφιακή πρόσβαση του πολίτη στο φάκελό του μέσα από το κινητό του, από την εφαρμογή. Είναι όλα του τα δεδομένα που υπάρχουν στον ατομικό ηλεκτρονικό φάκελο και στον Εθνικό Φάκελο Υγείας. Μπορεί να έχει πρόσβαση είτε μέσα από το web, δηλαδή από μια εφαρμογή μέσω του gov.gr από τον υπολογιστή του ή μπορεί να έχει πρόσβαση και από το κινητό, κατεβάζοντας την αντίστοιχη εφαρμογή από τα app stores.
Κυρία Τσούμα, μας είχατε πει στο αφιέρωμα που είχαμε κάνει στο healthweb.gr και στην εκπομπή Opinion Health για την προσήλωση των ασθενών στη θεραπεία – και σας ευχαριστούμε πολύ γιατί είχε πολύ μεγάλη ανταπόκριση-, ότι στο My Health, που τότε περιμέναμε να δημιουργηθεί και τώρα πλέον υπάρχει και λειτουργεί ότι θα δημιουργηθεί ένα πρωινό ημερολόγιο για τη λήψη των φαρμάκων. Δηλαδή ανοίγοντας ο ασθενής το application, κάθε μέρα θα βλέπει τι φάρμακα πήρε, τι πρέπει να πάρει κλπ. Αυτό έχει δημιουργηθεί;
Αυτό είναι η καινούργια εφαρμογή που σχεδιάζουμε και θα προστεθεί. Προφανώς τα φάρμακά μας τώρα τα βλέπουμε και αλλιώς και στο My Health app από το κινητό μας και στο Φάκελο Υγείας μας από την πρόσβαση του web. Αυτό που τώρα σχεδιάζουμε και μάλιστα γίνεται και με σύγχρονα εργαλεία AI είναι το εξής: Ανάλογα με τη συνταγή που έχει γραφτεί από τον γιατρό και έχει εκτελεστεί στο φαρμακείο, να βγαίνει ειδοποίηση στον πολίτη για το ότι ήρθε η ώρα να πάρεις αυτό το φάρμακο ή το άλλο. Υλοποιείται ο κώδικας για να μπορέσει να προσαρμοστεί πάνω στο ήδη υπάρχον σύστημα.
Κυρία Τσουμα, οι ηλεκτρονικοί φάκελοι της υγείας πού μπορούν να βοηθήσουν; Δηλαδή ποιο είναι το όφελος για τον ασθενή;
Να ξεκινήσω από το πολύ απλό. Όλοι έχουμε πάρει κάτι σακούλες με κάτι εξετάσεις τυπωμένες, με κάτι CDς και για να πάμε από τον έναν γιατρό στον άλλον τα κουβαλάμε όλα αυτά. Αυτό σημαίνει ότι οι θεράποντες γιατροί μας δεν γνωρίζουν πλήρως το ιστορικό μας κάθε φορά, όταν πηγαίνουμε και όπου πηγαίνουμε, έτσι ώστε να μπορούν να γνωρίζουν τι φάρμακα παίρνουμε, τι αλλεργίες έχουμε, τι εξετάσεις έχουμε κάνει, ποια είναι προηγούμενα συμπτώματα ή χρόνιες ασθένειες που έχουμε. Πρέπει όλα αυτά να τα συνυπολογίσουν για να μπορέσουν να μας δώσουν μία θεραπεία για ένα καινούργιο σύμπτωμα που πιθανόν έχουμε. Αυτά λοιπόν όλα μέχρι στιγμής ήταν αυτά που εμείς θυμόμαστε. Όλα αυτά τώρα τελειώνουν.
Βλέπαμε και στα νοσοκομεία κυρία Τσούμα κάτι φακέλους μέχρι εδώ πάνω.
Στο κινητό μας μπορούμε να δούμε ακριβώς τι παίρνουμε και να τον ενημερώσουμε, που για μένα δεν είναι η σωστή τακτική. Η σωστή τακτική είναι ο γιατρός να μπορεί εκείνη την ώρα μόνος του να τα δει στο δικό του υπολογιστή.
Κυρία Τσούμα, βέβαια βοηθάει και στην επικοινωνία των διαφόρων παροχών υγείας, να επικοινωνούν μεταξύ τους. Τώρα σε αυτό το κομμάτι με τα νοσοκομεία, σε ποια φάση είμαστε; Έχει γίνει η διασύνδεση των νοσοκομείων;
Ακριβώς.
Έχει ολοκληρωθεί η διασύνδεση;
Έχει ξεκινήσει.
Σε ένα νοσοκομείο, για παράδειγμα, τα τμήματα μεταξύ τους έχουν κεντρικό σύστημα;
Λίγο ως πολύ σε όλα τα νοσοκομεία έχουν κεντρικά συστήματα σταδιακά, σιγά σιγά και με την ωριμότητά τους από χρόνια πίσω. Υπάρχουν νοσοκομεία λοιπόν που έχουν συστήματα που λειτουργούν εσωτερικά χρόνια πίσω. Το ζητούμενό μας δεν είναι αυτό. Το ζητούμενό μας με το έργο της ψηφιακής ωριμότητας των νοσοκομείων είναι να πάμε και οριζόντια να συνδέσουμε τα νοσοκομεία μεταξύ τους, έτσι ώστε να συνδεθούν στο κομμάτι που αφορά τις υπηρεσίες προς τον πολίτη και στο κομμάτι του ατομικού ηλεκτρονικού φακέλου μέσω μιας κεντρικής βάσης. Αυτό σημαίνει ότι πλέον όταν θα πάω και από το ένα νοσοκομείο στο άλλο που με έχουν περιθάλψει ως ασθενή και σαν πολίτη θα μπορούν να βλέπουν τι εξετάσεις έκανα στο προηγούμενο νοσοκομείο για να μην τις ξανακάνω.
Αυτό είναι το κεντρικό σύστημα που λέμε ότι θα υπάρχει και αυτό είναι το όφελος για τον γιατρό, τον ασθενή και το σύστημα.
Για όλους. Είτε για τον ένα γιατρό ο οποίος θα δει τη διάγνωση και τις εξετάσεις που έχουν γίνει σε ένα άλλο νοσοκομείο από έναν άλλο συνάδελφό του, είτε για εμάς οι οποίοι δεν θα ξανακάνουμε την ίδια ακτινογραφία δύο φορές σε μικρό χρονικό διάστημα για λόγους ακτινοβολίας, είτε για το σύστημα το οποίο δεν θα πληρώσει δύο φορές την ίδια ακτινογραφία. Για όλους είναι οικονομία πόρων και οικονομία και πολλαπλασιασμός της γνώσης για τον θεράποντα γιατρό μας.
Και καλύτερα και πιο συγκεκριμένα και πλούσια δεδομένα που και αυτό ήταν ζητούμενο.
Η γνώση που λέμε πρέπει να έχει ο θεράπων γιατρός μας όταν βρισκόμαστε μπροστά του, οπουδήποτε είναι αυτό.
Τώρα, κυρία Τσούμα πάλι θα μιλήσουμε για το ψηφιακό βιβλιάριο υγείας. Πείτε μας τι είναι;
Το ψηφιακό βιβλιάριο υγείας με λίγα λόγια είναι αυτό το My Health application που λέγαμε πριν. Πρόκειται για τα στοιχεία του ιατρικού μας φακέλου. Σταδιακά μαζεύονται σε ένα σημείο και αποτελούν τον Ατομικό μας Φάκελο Υγείας. Είναι προσβάσιμα σε εμάς μέσω του My Health application, το οποίο μπορούμε να το λέμε το ψηφιακό μας βιβλιάριο υγείας, γιατί το καταλαβαίνουμε καλύτερα. Νομίζω ότι αυτό που είναι το όφελός μας είναι η γνώση που μπορεί να έχει ο γιατρός μας οποιαδήποτε στιγμή είμαστε μπροστά του για τα θέματα της υγείας μας, έτσι ώστε να μπορέσει να μας δώσει καλύτερη θεραπεία.
Είναι πάρα πολύ σημαντικό αυτό, κυρία Τσούμα, γιατί μιλάμε για υγεία. Και όσο πιο πολύ οργανωμένα είναι τα πράγματα, τόσο πιο πολύ εξασφαλίζουμε την καλή πορεία της υγείας των ασθενών και του συστήματος υγείας, γιατί τα στοιχεία αυτά τα χρειάζεται η επιστημονική κοινότητα για να κάνουν τις έρευνές τους και σε πάρα πολλά σημεία. Και το επόμενο έργο της ΗΔΙΚΑ είναι η βελτίωση της ψηφιακής ετοιμότητας των νοσοκομείων. Τι σημαίνει αυτό η κυρία Τσούμα;
Αυτή είναι η δεύτερη εμβληματική δράση του Υπουργείου Υγείας σε συνεργασία με την ΗΔΙΚΑ για τον τομέα υγείας μέσα από το Ταμείο Ανάκαμψης. Ο σκοπός και ο στόχος του είναι όλα τα νοσοκομεία της χώρας να έρθουν στο ίδιο επίπεδο ψηφιακής ωριμότητας. Είπαμε νωρίτερα ότι κάποια νοσοκομεία είναι πιο προηγμένα ψηφιακά, κάποια όχι. Αυτή τη στιγμή λοιπόν ξεκινώντας αυτό το έργο εδώ και ένα περίπου χρόνο η πρώτη ενέργεια ήταν να πάμε μέσω ενός συμβούλου να καταγράψουμε σε όλα τα νοσοκομεία της χώρας τι εφαρμογές διαθέτουν, πόσο παλιές ή καινούργιες είναι αυτές οι εφαρμογές τους, τι εξυπηρετούν, σε τι επίπεδο ωριμότητας είναι αυτές οι εφαρμογές και επίσης να καταγράψουμε και θέματα υποδομών διασύνδεσης, δηλαδή αν υπάρχει τεχνική δυνατότητα διασύνδεσης των συστημάτων του νοσοκομείο με την κεντρική βάση δεδομένων που λέγαμε πριν και εσωτερική δικτύωση, έτσι ώστε αυτά τα συστήματα τα διάφορα καθετοποιημένα να μπορέσουν να μιλάνε μεταξύ τους που σημαίνει ότι χρειαζόμαστε εσωτερική δικτύωση στα νοσοκομεία και τα νοσοκομεία μεταξύ τους και με το κέντρο, που σημαίνει ότι χρειαζόμαστε και δίκτυο μεταξύ των νοσοκομείων και της Κεντρικής βάσης.
Κι όπως είπατε πριν, κυρία Τσούμα, τα νοσοκομεία πρέπει να είναι διασυνδεδεμένα και με τα κέντρα υγείας. Και το ιδανικό είναι να είναι συνδεδεμένα και τα φαρμακεία στο κεντρικό σύστημα.
Τα φαρμακεία είναι ήδη στο κεντρικό σύστημα με το σύστημα της συνταγογράφησης.
Ναι, αλλά έχουν όλη την πληροφορία του ασθενούς;
Αυτή τη στιγμή το φαρμακείο και ο φαρμακοποιός έχει τις συνταγές που εκτελεί. Δεν έχει ακόμη καμία αρμοδιότητα ιατρική για να έχει το φαρμακείο όλο το ιστορικό μας.
Άρα δεν υπάρχει λόγος. Δεν υπάρχει ακόμα κάποια ανάγκη.
Ακριβώς γιατί η συνταγή που γράφεται για να εκτελεστεί σε ένα φαρμακείο έχει ελεγχθεί από τον γιατρό. Ο γιατρός έχει την πρόσβαση ή πρέπει να έχει την πρόσβαση σε όλα τα δεδομένα έτσι ώστε να γράψει το σωστό φάρμακο. Ο φαρμακοποιός αυτή τη στιγμή δεν κάνει ιατρική πράξη, την εκτελεί.
Σε ποια φάση βρίσκεται το έργο αυτό για την ψηφιακή ετοιμότητα;
Έχουμε δει τι χρειάζεται το κάθε νοσοκομείο. Έχει ολοκληρωθεί ο διαγωνισμός για να έχουμε τους αναδόχους μας για να ξεχυθούν σε όλα τα νοσοκομεία και να αρχίσουμε πια να υλοποιούν σε κάθε νοσοκομείο ό,τι αυτό χρειάζεται, έτσι ώστε στο τέλος του χρόνου πάλι και στο τέλος αυτού του έργου να έχουμε πετύχει δύο πράγματα. Όλα τα νοσοκομεία να έχουν τον ίδιο αριθμό συστημάτων που χρειάζονται έτσι ώστε να λειτουργούν πλήρως ψηφιακά και όλα τα νοσοκομεία να έχουν διασυνδεθεί με την κεντρική βάση και τεχνικά ο ιατρικός φάκελος που δημιουργείται σε κάθε νοσοκομείο να είναι διαθέσιμος και στην κεντρική βάση του Εθνικού Ατομικού Ηλεκτρονικού Φακέλου.
Όλα αυτά τα έργα που συζητάμε χρειάζονται αρκετό χρόνο, για να έχει μία εικόνα το κοινό, να μην περιμένουμε σε δύο μήνες να δούμε τα έργα. Από την εμπειρία σας μέχρι τώρα γιατί το έχετε ξεκινήσει αυτό πολύ καιρό πριν, σήμερα η εμπειρία τι δείχνει;
Αυτό που θέλω να τονίσω εδώ πέρα είναι ότι αυτά τα έργα πια είναι τα πιο πολύπλοκα έργα πληροφορικής που υλοποιούνται αυτή τη στιγμή, όχι μόνο στη χώρα μας, αλλά και παγκόσμια. Γιατί το στοίχημα εδώ είναι να μπορέσουμε να συνδέσουμε τεχνολογικά διάφορες εφαρμογές, διάφορα συστήματα, διάφορες τεχνολογίες οι οποίες έχουν υλοποιηθεί στο παρελθόν, έχουν ολοκληρώσει τον κύκλο τους και επιχειρησιακά και τεχνικά, πρέπει να συνεχίσουν να λειτουργούν, δηλαδή τα νοσοκομεία πρέπει να έχουν συστήματα να συνεχίσουν να λειτουργούν εσωτερικά. Όμως πρέπει παράλληλα να γίνει εκείνη η ψηφιακή και η τεχνική τους βελτίωση και βελτιστοποίηση έτσι ώστε να μπορούν τεχνικά να διαλειτουργούν, να ανταλλάσσουν δεδομένα τα οποία πρέπει τεχνικά να είναι σε τέτοια μορφή ώστε να μπορεί το ένα σύστημα να διαβάσει τι του στέλνει το άλλο και δεν είναι μόνο ούτε ένα σύστημα, ούτε δύο και τρία αυτά τα νοσοκομεία.
Και να εκπαιδευτούν και οι γιατροί και οι άνθρωποι οι οποίοι θα τα χρησιμοποιούν. Είναι και αυτό μια άλλη συζήτηση.
Το θέμα της εκπαίδευσης και της χρήσης των συστημάτων είναι πάρα πολύ σημαντικό και εκεί πρέπει όλοι μας και εμείς που τα υλοποιούμε και τα προσφέρουμε και εκείνοι οι οποίοι θα τα χρησιμοποιήσουν να καταλάβουν ότι ίσως λίγο στην αρχή θα δυσκολευτούν, όπως σε κάθε αρχή. Αλλά από εκεί και πέρα είναι ένα πάρα πολύ χρήσιμο εργαλείο για τη δουλειά τους.
Δεν πρέπει ποτέ να μένουμε στη δυσκολία της αρχής, κυρία Τσούμα, γιατί ό, τι καινούργιο να ξεκινήσουμε, και ο καθένας στην εργασία του, πάντα στην αρχή, επειδή φεύγουμε από το μαξιλαράκι της άνεσης, μπαίνουμε σε μία καινούργια γνώση, δεν πρέπει να μένουμε σε αυτό. Πρέπει να κάνουμε τη προσπάθεια γιατί πρέπει να εξελίσσονται τα πράγματα κι όλοι πρέπει να βοηθάμε και να συμβάλλουμε με υπομονή.
Η οποία υπομονή είναι λίγο τώρα στην αρχή μέχρι να υπάρξουν ιστορικά δεδομένα τα οποία δεν υπάρχουνε ψηφιακά και να εισαχθούν στο σύστημα. Από εκεί και πέρα θα είναι συνέχεια εκεί και διαθέσιμα για όλους μας.
Ακριβώς. Και στον σωστό χρόνο γιατί όλοι πλέον θα βρουν το ρυθμό τους, ώστε η χρήση να γίνει σε ένα εύλογο χρονικό διάστημα. Οπότε πάμε στο επόμενο θέμα, όπου είναι η υλοποίηση του Εθνικού Προγράμματος. Τώρα θα μιλήσουμε για πρόληψη της δημόσιας της υγείας, το γνωστό Σπύρος Δοξιάδης, που συνεχώς το ακούμε και το λέμε. Τι είναι αυτή η δράση, κυρία Τσούμα;
Αυτή η δράση είναι πραγματικά μια πρωτόγνωρη δράση για τη χώρα και στο επίπεδο το ιατρικό καθαρά, αλλά επιτρέψτε μου να υπερηφανευτώ και στο επίπεδο το ψηφιακό. Γιατί καταρχήν η πρόληψη στα δεδομένα του ιατρικού μας συστήματος μέχρι τώρα, δηλαδή το κράτος να ενημερώνει πολίτες ότι πρέπει να κάνεις τις προληπτικές σου εξετάσεις είναι πρωταρχικό. Πάμε τώρα να δούμε ψηφιακά όλο αυτό πως πραγματικά είναι επαναστατικό. Το σύστημα της πρόληψης είναι από την αρχή μέχρι το τέλος του ψηφιακό. Δεν υπάρχει κανένα χαρτί σε κανένα στάδιο. Γι’ αυτό πραγματικά είμαστε περήφανοι όλοι που το έχουμε κάνει γιατί σκεφτήκαμε ότι θέλουμε αυτή τη δράση την πρωτοπόρο και σε επιχειρησιακό επίπεδο να την στήσουμε από την αρχή ψηφιακά, έτσι ώστε να μείνει ψηφιακά. Αυτό σημαίνει ότι ανάλογα με τη δράση οι γιατροί και η επιτροπή των γιατρών του Υπουργείου Υγείας δίνουν κάποιους κανόνες για το ποιοι άνθρωποι πρέπει με βάση τα ιατρικά δεδομένα να κάνουν προληπτικές εξετάσεις. Αυτοί είναι κάποιοι κανόνες, οι οποίοι έρχονται σε εμάς και γίνονται ένα πάρα πολύ ωραίο BI σύστημα. Δηλαδή ψάχνουμε μέσα σ’ αυτήν τη βάση δεδομένων μας και βρίσκουμε τα ΑΜΚΑ εκείνων των ανθρώπων που πληρούν αυτά τα κριτήρια, έτσι ώστε να τους ενημερώσουμε ηλεκτρονικά ότι είναι στην ομάδα που πρέπει και μπορούν να πάνε να κάνουν τις προληπτικές τους εξετάσεις. Δεν είναι μόνο η ενημέρωση όμως. Δημιουργείται αυτόματα το παραπεμπτικό μας.
Και ποια είναι τα αποτελέσματα όλου του έργου αυτού που περιγράφετε κυρία Τσούμα;
Οι άνθρωποι σε τέσσερις κατηγορίες που τώρα υλοποιούνται είτε έχουν οι γυναίκες τις μαστογραφίες τους οι οποίες τους λένε αν πρέπει να προχωρήσουν σε εξέταση ή όχι, είτε έχουν τις καθαρές τους μαστογραφίες και έχουν κάνει την προληπτική τους εξέταση για φέτος. Στη δράση των καρδιαγγειακών ξεκινάμε και κάνουμε αιματολογικές και κάποιες άλλες εξετάσεις και σταδιακά ανάλογα με αυτές πάμε στο γιατρό μας και μας λέει ή όχι τον κίνδυνο καρδιαγγειακού επεισοδίου που έχουμε. Συνεπώς υπάρχουν συμπολίτες μας αυτή την στιγμή οι οποίοι έχουν πάρει τα αποτελέσματά τους από τις προληπτικές τους εξετάσεις και είναι καλά και είναι ισχύει και υπάρχουν συμπολίτες μας οι οποίοι έχουν δει ευρήματα τα οποία δεν θα έβρισκαν αλλιώς και έχουνε προχωρήσει στο επόμενο βήμα της ίασης και μάλιστα της πρώιμης ίασης, όπου τα πράγματα μπορεί να προβλεφθούν και να ιαθούν.
Σωστά γιατί η πρόληψη είπαμε είναι πολύ σημαντική. Καλύτερα να απολαμβάνουμε παρά να θεραπεύουμε, κυρία Τσούμα. Οπότε και εσείς στο σύστημα έχετε συλλέξει ικανοποιητικά αποτελέσματα όσον αφορά στον όγκο;
Ναι, πάει πάρα πολύ καλά από άποψη των πολιτών που συμμετέχουν στο πρόγραμμα. Υπάρχει συμμετοχή πάρα πολύ καλή και καθώς ο χρόνος περνάει. Επίσης, φροντίζουμε και εμείς να υπενθυμίζουμε στους πολίτες. Υπάρχει και ένα περιθώριο ανάλογα με τη δράση. Μπορεί η εξέταση να έχει 6 μήνες ή 3 μήνες διάρκεια, ανάλογα με τη δράση και με την εξέταση και όπως έχουν πει οι γιατροί το χρονικό διάστημα που πρέπει μια εξέταση να γίνει ή όχι για να πάμε και σε επόμενο στάδιο. Αυτό που εδώ όμως θα ήθελα επίσης να προσθέσω είναι ότι δεν σταματάμε μόνο στην πρόληψη στους πολίτες. Το σύστημα είναι όλο ψηφιακό και για τους παρόχους υγείας. Δηλαδή και για τους γιατρούς και για τα διαγνωστικά και για τα φαρμακεία που συμμετέχουν στο πρόγραμμα, όλη η διαδικασία είναι ψηφιακή. Όσοι θέλουν να συμμετέχουν, κάνουν ψηφιακά την αίτησή τους, υπογράφουμε ψηφιακά τις συμβάσεις μας, υποβάλλουν ψηφιακά τα τιμολόγιά τους και πληρώνονται μέσω του συστήματος ΔΙΑΣ στον τραπεζικό λογαριασμό που μας έχουν δηλώσει. Πουθενά χαρτί σε όλον τον κύκλο.
Επιτέλους να μπορούμε να λειτουργούμε γρήγορα, με ακρίβεια και χωρίς κούραση. Οπότε τα οφέλη είναι πολλαπλά.
Αυτής της δράσης τα οφέλη πραγματικά είναι πολλαπλά προς όλους. Στους πολίτες ήδη όλοι γνωρίζουμε τι σημαίνει πρόληψη και όλοι αρχίζουμε σιγά σιγά και δημιουργούμε την κουλτούρα της πρόληψης. Με την υπενθύμιση έχει αρχίσει και γίνεται στο μυαλό μας «Α, πρέπει να πάω να κάνω την προληπτική μου μαστογραφία – Πρέπει να πάω να κάνω τις προληπτικές μου εξετάσεις για τα καρδιαγγειακά νοσήματα – Πρέπει να πάω να κάνω τις προληπτικές μου εξετάσεις για τον καρκίνο του τραχήλου».
Είναι σημαντική η υπενθύμιση κυρία Τσούμα, γιατί πολλές φορές όλοι μας μέσα στη ρουτίνα ξεχνάμε τον εαυτό μας.
Αυτή τη στιγμή το Κράτος και το Υπουργείο Υγείας έχει βρει τρόπο να επικοινωνεί με όλους τους πολίτες και να τους υπενθυμίζει αυτό που πρέπει να γίνει. Είναι πάρα πολύ σημαντική τομή και για μας επίσης είναι πολύ σημαντικό το γεγονός ότι και οι πάροχοι υγείας εξυπηρετούνται ψηφιακά και εκείνοι έτσι ώστε να μην τρέχει κανένας πουθενά με χαρτί.
Σωστά. Και όλα αυτά έχουν στη μεγάλη εικόνα και οικονομικό όφελος και για το Κράτος. Πρώτα απ’ όλα για την υγεία των ανθρώπων που προλαμβάνουν, άρα πολλοί θα σωθούν σε κάποιες περιπτώσεις όπως καρδιαγγειακά, καρκίνο κλπ. Αλλά παράλληλα και το κράτος, θα γλιτώσει χρήματα και θα μπορέσει να τα επενδύει στην Υγεία πάλι για την εξέλιξη και τη βελτίωση, κυρία Τσούμα. Είναι σημαντικό να λέμε και τα οφέλη όσον αφορά και στο σύστημα υγείας, γιατί οι απαιτήσεις την Υγεία αυξάνονται συνεχώς. Δε μειώνονται δυστυχώς.
Πέρα από την Υγεία που είναι το πιο σημαντικό κομμάτι, η εξοικονόμηση στο ατομικό επίπεδο του καθενός κάνει εκείνη την εξοικονόμηση συνολικά στο σύστημα υγείας οικονομικά, έτσι ώστε να μπορέσει να επαναφέρει και να γίνουν πολλαπλασιαστικά τα οφέλη στο σύστημα υγείας. Απλό παράδειγμα, άμα κάνουμε σε κάθε νοσοκομείο την ίδια εξέταση τρεις φορές έχουμε κάνει την ίδια εξέταση τρεις φορές. Και μην ξεχνάμε ότι ίδιοι με τις εισφορές μας πληρώνουμε αυτό το σύστημα υγείας. Άρα, λοιπόν, με τις εισφορές μας σε ατομικό επίπεδο κάνουμε οφέλη με αυτόν τον τρόπο και έχουμε καλύτερες παροχές.
Τώρα κυρία Τσούμα κλείνοντας να σας ρωτήσω το εξής. Στο παρελθόν είχαμε δει ότι κάποια έργα ολοκληρώνονταν αλλά μετά δεν μπορούσαν να συντηρηθούν. Τώρα αυτά τα έργα, όταν ολοκληρωθούν με το καλό, θα τελειώσουν το 2027, καθώς έχουμε το deadline από την Ευρώπη. Μετά αυτά τα έργα πώς θα συντηρηθούν; Μπορεί το Κράτος και έχει χρήματα να τα συντηρήσει;
Αυτό πρέπει να το σκεφτούμε με το Υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης, με το Υπουργείο Υγείας και Οικονομικών. Εδώ πάλι θα μιλήσουμε για πολλαπλασιαστικά οικονομικά οφέλη. Καταρχήν να πούμε ότι ένα έργο ποτέ δεν ολοκληρώνεται με την έννοια ότι σταματάει. Άρα λοιπόν αυτό που λέμε συντήρηση είναι η βελτιστοποίηση ενός συστήματος και ενός έργου που σημαίνει ότι ούτως ή άλλως πρέπει να βελτιστοποιείται. Άρα, οι οικονομικοί πόροι που πάνε στο Υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης ή στο Υπουργείο Υγείας για το κομμάτι το ψηφιακό πλέον θα επενδύονται σε αυτήν τη βάση, γιατί σταδιακά κάποια παλιά συστήματα θα σταματήσουν να λειτουργούν.
Άρα θα εξασφαλίζονται από εκεί τα χρήματα. Γιατί μέχρι το 2027 έχουμε τα χρήματα από το Ταμείο Ανάκαμψης. Το ζήτημα είναι μετά που θα πρέπει να έχουμε δικά μας χρήματα για την συντήρηση και εξέλιξη.
Μέχρι το 2027 είναι η αρχική επένδυση σε όλες αυτές τις σύγχρονες τεχνολογίες που είναι το μεγάλο κόστος. Εκεί είναι το μεγάλο κόστος επένδυσης. Το κόστος συντήρησης πάντα η μεθοδολογία λέει ότι είναι πολύ λιγότερο, το κόστος συντήρησης είναι γύρω στο 15-20% του αρχικού κόστους επένδυσης ενός έργου, ενός συστήματος. Από εκεί και πέρα όμως δημιουργούνται και πολλαπλασιαστικά οφέλη. Δηλαδή, όταν έχουμε ένα κεντρικό σύστημα και σας πάω στο επίπεδο των δεδομένων και των servers. Όταν έχουμε ένα κεντρικό σύστημα, τότε ξοδεύουμε χρήματα για να συντηρήσουμε αυτό το κεντρικό σύστημα και όχι χρήματα για να συντηρήσουμε 120 συστήματα σε 120 διαφορετικά σημεία. Αυτό λοιπόν αποτελεί οικονομία κλίμακος στο κομμάτι του οικονομικού οφέλους και σε επίπεδο οικονομικής διαχείρισης και σε επίπεδο περιβάλλοντος, διαχείρισης ψηφιακών αποβλήτων και οτιδήποτε άλλο μπορεί κάποιος να συζητήσει. Άρα λοιπόν η εξοικονόμηση προέρχεται από τα πολλαπλασιαστικά οφέλη που μπορούν να έρθουν από σταμάτημα συντήρησης παλιών συστημάτων τα οποία είναι και ασύμφορα οικονομικά.
Ναι, καλό θα είναι αυτό να γίνει, γιατί θα είναι κρίμα να δούμε συστήματα να μην λειτουργούν κάποια στιγμή, γιατί δεν μπορούν να βρεθούν τα χρήματα. Υπήρχε η εμπειρία στο παρελθόν. Ελπίζουμε να μην το ξαναδούμε στο μέλλον. Τώρα, κυρία Τσούμα, πώς πιστεύετε ότι θα γίνει η διαχείριση όλων αυτών των δεδομένων και βάσει του νέου ευρωπαϊκού κανονισμού, δηλαδή του European Health Data Space; Γίνεται πολύ μεγάλη συζήτηση και προσπάθεια από όλη την Ευρώπη, τα κράτη-μέλη.
Η προσπάθεια από όλη την Ευρώπη είναι ακριβώς όλα τα κράτη μέλη να πορευόμαστε με κοινή τεχνολογική πορεία και να μην είναι κάποιο μέλος μπροστά, κάποιο μέλος πίσω στην τεχνολογική εξέλιξη. Αυτό σημαίνει ότι από την Ευρωπαϊκή Ένωση δίνονται οι βασικοί κανόνες και οι κατευθύνσεις, έτσι ώστε να ακολουθηθούν και να υλοποιηθούν για να υπάρχει και σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης μία ομογενοποίηση, έτσι ώστε να εξυπηρετούνται οι πολίτες. Και να έχουμε και τις οικονομίες κλίμακος που λέγαμε πριν. Για παράδειγμα υπάρχει η τάση για κεντρικοποιημένα δεδομένα σε υποδομές cloud. Αυτό λοιπόν είναι μία τάση που έρχεται και κατεύθυνση από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η οποία προφανώς δίνει τα οποιαδήποτε οφέλη στην κάθε χώρα, αλλά και την απαραίτητη κεντρική τοποθέτηση και διαχείριση τέτοιων δεδομένων, ώστε να μπορεί να γίνει η επεξεργασία τους προς όφελος των πολιτών. Οι κανόνες και οι κατευθύνσεις είναι τέτοιες ώστε να υπάρχουν δεδομένα να αναπτύσσονται κοινές υπηρεσίες προς όφελος όλων των Ευρωπαίων πολιτών που σημαίνει ότι το επίπεδο των ψηφιακών υπηρεσιών υγείας στην Ευρώπη να είναι το ίδιο παντού προς όφελος των πολιτών πάλι.
Συγχαρητήρια για το έργο σας. Η αλήθεια είναι ότι πρώτη φορά γίνεται μία τέτοια προσπάθεια και δουλειά και στην Ελλάδα και από την ΗΔΙΚΑ. Συγχαρητήρια εκεί σε εσάς προσωπικά και στην ομάδα σας, κυρία Τσούμα που κάνετε πάρα πολύ μεγάλη προσπάθεια να προλάβετε και τους χρόνους και όπως είπαμε είναι περίπλοκες οι διαδικασίες.
Κι εγώ ευχαριστώ και εγώ αυτό που θέλω να πω είναι ότι πάντα οι προσπάθειες είναι ομαδικές. Για να μπορέσουμε να πετύχουμε όλα αυτά μέσα στην ΗΔΙΚΑ έχουμε κοινές ομάδες και με το Υπουργείο Υγείας και με το Υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης, έχουμε συνεργασία άψογη και με τα δύο υπουργεία, έτσι ώστε να μπορούμε να έχουμε κοινές ομάδες που να στηρίζει η μία ομάδα την άλλη στην αρμοδιότητά της η κάθε μια για να μπορέσουμε να έχουμε αποτέλεσμα. Ποτέ το αποτέλεσμα δεν είναι ενός ανθρώπου αποτέλεσμα. Είναι πολλών ομάδων που συνεργάζονται μεταξύ τους άψογα.
Ακριβώς, ακριβώς. Η άψογη συνεργασία, η καλή συνεργασία θα φέρει ένα καλό αποτέλεσμα και αυτό πάντα φαίνεται κυρία Τσούμα. Σας ευχαριστώ θερμά που ήσασταν κοντά μας.
Κι εγώ ευχαριστώ πάρα πολύ.
Ήταν πολύ μεγάλη μας χαρά να ενημερώσουμε και κοινό για την πορεία όλων αυτών της δουλειάς, η οποία γίνεται στην ΗΔΙΚΑ.
Ακολουθήστε το healthweb.gr στο κανάλι μας στο YouTube
