Καλοκαίρι ίσον όμορφες βραδυνές βόλτες και φαγητό, βουτιές στη θάλασσα… Όλα αυτά είναι υπέροχα, αλλά ξαφνικά όλα μπορούν να αλλάξουν μόλις αρχίσετε να νιώθετε πόνο στην κοιλιά και μια ξαφνική αίσθηση ναυτίας. Βρίσκεστε αντιμέτωποι με ένα από τα πιο συνηθισμένα προβλήματα του καλοκαιριού: τις γαστρεντερίτιδες.
Η γαστρεντερίτιδα είναι μια νόσος που χαρακτηρίζεται απο φλεγμονή και γαστρεντερικού συστήματος, συμπεριλαμβανομένου τόσο του στομάχου όσο και του λεπτού εντέρου και προκαλεί διάρροια, εμετό, κοιλιακό άλγος και κράμπες. Οι υψηλές θερμοκρασίες του καλοκαιριού ευνοούν τον πολλαπλασιασμό λοιμογόνων παραγόντων στα τρόφιμα.
Όπως εξηγεί ο κ. Γιώργος Χαλεβελάκης, αναπληρωτής καθηγητής Παθολογίας στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών, οι γαστρεντερίτιδες του καλοκαιριού εκδηλώνονται συνήθως με πόνο στην κοιλιά, διάρροιες και εμέτους, δίχως να συνοδεύονται απαραίτητα από πυρετό.
Συνήθως τα συμπτώματα αυτά διαρκούν μερικές ημέρες- αν και σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να επιμείνουν περισσότερο- και είναι παρόμοια με εκείνα των τροφικών δηλητηριάσεων, οι οποίες όμως οφείλονται στην κατάποση μικροβιακών (βακτηριακών) τοξινών εξαιτίας της κατανάλωσης μολυσμένων τροφίμων και, σπανιότερα, βρώμικου νερού.
Η διάγνωση
Μεγάλη σημασία για τη διάγνωση της γαστρεντερίτιδας έχει το επιδημιολογικό ιστορικό του ασθενούς, δηλαδή «αν ταξίδεψε κάποιος εντός ή εκτός της χώρας, αν έκανε πικ νικ, αν έφαγε κάτι ασυνήθιστο, κυρίως θαλασσινά, και αν ήπιε νερό ή έφαγε τροφή που δεν ήταν καλά συντηρημένη ή μαγειρεμένη», τονίζει ο κ. Χαλεβελάκης.
Η αντιμετώπιση
Οι γαστρεντερίτιδες του καλοκαιριού δεν θεωρούνται απειλητικές νόσοι, καθώς συνήθως υποχωρούν δίχως να υπάρχει ανάγκη για ιδιαίτερη θεραπεία. Ωστόσο, υπάρχει περίπτωση να οδηγήσουν σε αφυδάτωση εξαιτίας της απώλειας μεγάλων ποσοτήτων υγρών και ηλεκτρολυτών (κάλιο και νάτριο, δηλαδή άλας), την οποία προκαλούν οι διάρροιες και οι έμετοι- και η αφυδάτωση είναι πρόβλημα που απαιτεί επείγουσα αντιμετώπιση
Oι γαστρεντερίτιδες ανήκουν στα νοσήματα που μεταδίδονται πολύ εύκολα από άνθρωπο σε άνθρωπο με τα βρώμικα χέρια και την κατανάλωση μολυσμένων τροφίμων και νερού. Ωστόσο, υπάρχουν απλά μέτρα αποφυγής της μετάδοσής τους. Να ποια είναι, κατά τον κ. Χαλεβελάκη:
● Να πλένετε συχνά τα χέρια σας και να διδάξετε στα παιδιά σας να κάνουν το ίδιο, ιδίως μετά τη χρήση της τουαλέτας καθώς και πριν από το φαγητό.
● Να αποφεύγετε να «τρώτε» τα νύχια σας και προσπαθήστε να αποτρέψετε τα παιδιά από τη συνήθεια αυτή. Προσπαθήστε επίσης να διδάξετε στα παιδιά να μη βάζουν τα χέρια στο στόμα. Οι συνήθειες αυτές ευθύνονται για τη μετάδοση πολλών μικροβίων.
● Να πλένετε πολύ καλά τα φρούτα και τα λαχανικά πριν τα σερβίρετε. Να θυμάστε ότι ο κίνδυνος να εμφανιστεί γαστρεντερίτιδα και τροφική δηλητηρίαση είναι μεγαλύτερος το καλοκαίρι λόγω της αυξημένης κατανάλωσης ωμών τροφίμων. Ειδικά για τα ταξίδια εκτός Ελλάδος, ο χρυσός κανόνας είναι «βράσε, ψήσε, ξεφλούδισε». Πρακτικά αυτό σημαίνει ότι νερό και φαγητό (ακόμα και λαχανικά ή σαλάτες) πρέπει να βράζονται πριν καταναλωθούν (το νερό κυρίως στις εξωτικές χώρες), ενώ τα φρούτα πρέπει να καταναλώνονται ξεφλουδισμένα.
● Μην βάζετε παγάκια στα αναψυκτικά και στα κάθε είδους ροφήματα που καταναλώνετε εκτός σπιτιού, διότι αποτελούν τη συνηθέστερη πηγή τροφικής δηλητηρίασης εκτός Ελλάδος, δίχως να αποκλείεται να συμβεί κάτι τέτοιο και εντός της χώρας.
● Να πλένετε καλά με σαπούνι και νερό τις επιφάνειες της κουζίνας και τα μαγειρικά σκεύη που χρησιμοποιείτε για την προετοιμασία του φαγητού, ιδίως αν μαγειρεύετε κρέας και δη κοτόπουλο.
● Να βάζετε τα τρόφιμα στο ψυγείο το συντομότερο δυνατόν μετά την αγορά τους.
● Να μαγειρεύετε κάθε είδους ζωικό προϊόν (κρέας ή ψάρι) ώσπου να ψηθεί καλά στο εσωτερικό του (μην καταναλώνετε κρέας σενιόν ή αντέντε). Επιπλέον, μέσα σε δύο ώρες από το μαγείρεμα πρέπει να βάζετε το φαγητό στο ψυγείο. Όταν θελήσετε να το καταναλώσετε, να το ζεστάνετε και αν πάλι περισσέψει, πετάξτε το (η απόψυξη και η εκ νέου ψύξη είναι επικίνδυνη, διότι μπορεί να έχουν επωαστεί μικρόβια).
● Όταν ταξιδεύετε, να μην πίνετε ποτέ νερό από πηγές και ρυάκια, εκτός αν οι τοπικές αρχές επιβεβαιώνουν ότι είναι πόσιμο.
● Να είστε προσεκτικοί όταν αγοράζετε τρόφιμα ή ροφήματα από τους μικροπωλητές στον δρόμο, ιδίως όταν είναι αμφίβολη η εποπτεία τους από τις υγειονομικές αρχές.
● Προσοχή στα θαλασσινά που δεν ξέρετε την πηγή προέλευσής τους και κατά συνέπεια εάν είναι ή δεν είναι ελεγμένα υγειονομικώς.
Το πρώτο 24ωρο από την εκδήλωση των συμπτωμάτων της γαστρεντερίτιδας, πρωταρχική σημασία έχει η βαθμιαία ενυδάτωση του οργανισμού. «Ο ασθενής πρέπει να πίνει πολλά υγρά, αλλά όχι απότομα», τονίζει ο κ. Χαλεβελάκης. «Πρέπει να πίνει συχνά αλλά μικρές ποσότητες νερού, τσαγιού ή αναψυκτικού (κανονικού αναψυκτικού που περιέχει πολλούς ηλεκτρολύτες και όχι λάιτ) εφόσον αντέχει το στομάχι του. Η ποσότητα που θα πίνει, αρχικά είναι πολύ μικρή και βαθμιαία αυξάνεται».
Το επόμενο βήμα μετά την ενυδάτωση είναι η σταδιακή πρόσληψη φαγητού. «Στην αρχή πρέπει να πίνει ρυζόνερο και μετά να τρώει λαπά, αλεσμένο μήλο με μπανάνα και άσπρη φρυγανιά», συνιστά ο κ. Χαλεβελάκης. «Συνήθως συνιστούμε να δοθούν στον άρρωστο δύο κουταλάκια του καφέ από μία από αυτές τις τροφές και ύστερα από 10 λεπτά, αν δεν υπάρξει στομαχική αντίδραση, άλλα δύο. Αργότερα, τα δύο θα γίνουν τέσσερα κ.ο.κ.».
Η λήψη φαρμάκων χωρίς ιατρική συνταγή αντενδείκνυται, υπογραμμίζει ο κ. Χαλεβελάκης. «Σε γενικές γραμμές, πρέπει να αποφεύγονται τόσο τα αντιδιαρροϊκά φάρμακα όσο και τα αντιβιοτικά, εκτός αν τα χορηγήσει γιατρός», εξηγεί. «Ειδικά με τα αντιβιοτικά, η αλόγιστη και χωρίς ιατρική συνταγή χρήση των οποίων είναι δυστυχώς ευρέως διαδεδομένη, μπορεί να υπάρξει σοβαρό πρόβλημα. Και αυτό, διότι αν η αιτία της γαστρεντερίτιδας είναι βακτηριακή υπάρχει κίνδυνος να προκληθούν σοβαρές, γενικότερες επιπλοκές από το αίμα, τους νεφρούς και άλλα όργανα».
Ιδιαίτερη προσοχή χρειάζεται στις περιπτώσεις που ο ασθενής έχει αιμορραγική διάρροια, δίχως πυρετό- «η λήψη αντιβιοτικών σε τέτοιες περιπτώσεις είναι ιδιαίτερα επικίνδυνη χωρίς ιατρική συνταγή», προειδοποιεί ο κ. Χαλεβελάκης. «Αυτό που πρέπει όλοι να θυμούνται είναι ότι κατά κανόνα οι γαστρεντερίτιδες αυτοϊώνται και ουσιαστικά το μόνο που απαιτούν είναι καλή ενυδάτωση για να αποφευχθεί η αφυδάτωση. Αν δεν υπάρχει υψηλός πυρετός και αν δεν επιμένει ο όποιος πυρετός, κανείς δεν πρέπει να πάρει αντιβιοτικά ή άλλα φάρμακα μόνος του. Αν τελικά αμφιβάλλει, ας συμβουλευθεί γιατρό, διότι η αλόγιστη χρήση ειδικά των αντιβιοτικών μπορεί να αποβεί επικίνδυνη σε περίπτωση γαστρεντερίτιδας».
Ακολουθήστε το healthweb.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
