Της Νικολέτας Ντάμπου
Υπάρχει το κατάλληλο επιστημονικό προσωπικό στην Ελλάδα για την δημιουργία του ανεξάρτητου φορέα Health Τechnology Αssessment (HTA) , στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και είναι ‘’ οι μεταπτυχιακοί φοιτητές οι οποίοι είναι ήδη έμπειρα στελέχη του συστήματος υγείας της χώρας μας και μπορούν να στελεχώσουν τον ανεξάρτητο οργανισμό του ΗΤΑ με υψηλή ακαδημαϊκή ευθύνη και αποτελεσματικότητα .’’ λέει ο κ. Γιάννης Υφαντόπουλος σε αποκλειστική συνέντευξη του για το ΗΤΑ στο www.healthweb.gr , ο οποίος είναι καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών και Διευθυντή του Μεταπτυχιακού Προγράμματος Σπουδών στα Οικονομικά της Υγείας και στο ΗΤΑ.
Ενώ, μας διευκρινίζει ότι η ενδεκαμελής Επιτροπή του Υπουργείου Υγείας (ΥΥΚΑ) δεν μπορεί να ικανοποιήσει τους στόχους για την δημιουργία του ανεξάρτητου φορέα Health Τechnology Αssessment (HTA) στην χώρα μας λέγοντας χαρακτηριστικά ότι ‘’ Δεν μπορεί το ίδιο το Υπουργείο να αποφασίζει για τον εαυτό του βάσει των αποφάσεων μιας ενδεκαμελούς Επιτροπής ’’ διότι ‘’ Χρειάζεται ένας αυτόνομος οργανισμός με επιστημονικό κύρος προς τον οποίο θα πρέπει να απευθύνεται το υπουργείο υγείας. Όπως για παράδειγμα το Υπουργείο υγείας της Αγγλίας απευθύνεται στο ΝICE το οποίο συνεργάζεται με διαφορετικά επιστημονικά και πανεπιστημιακά κέντρα για την λήψη αποφάσεων. ‘’
Ποιο μοντέλο Health Τechnology Αssessment (HTA) θα είναι χρήσιμο για την πρόσβαση των Ελλήνων ασθενών στις καινοτόμες θεραπείες αλλά και την φαρμακοβιομηχανία ;
Είναι σημαντικό να προσέξουμε για ποια μορφή ΗΤΑ συζητάμε στην Ελλάδα. Και οι βασικές ερωτήσεις είναι:
1) Θα είναι ένας ανεξάρτητος οργανισμός ή μια Επιτροπή ;
2) Θα έχει την απαιτούμενη Διοικητική ανεξαρτησία ή θα αποτελεί μια υπο-διεύθυνση του Υπουργείου Υγείας ;
3) Το ελληνικό ΗΤΑ θα σχεδιάσει και θα ορίσει τις απαιτούμενες κατευθυντήριες οδηγίες για την Ελλάδα λαμβάνοντας τις ιδιαιτερότητες της Χώρας μας ή απλώς «θα δανεισθεί» χωρίς καμμιά αξιολόγηση τις οδηγίες των άλλων χωρών
Οι απαντήσεις στα παραπάνω ερωτήματα είναι καθοριστικής σημασίας και θα πρέπει να είμαστε προσεκτικοί ως προς τη δημιουργία την ανάπτυξη και την υλοποίηση θεσμών όπως είναι το ΗΤΑ στην Ελλάδα.
Γιατί δεν άνοιξε η ζήτηση δημιουργίας ΗΤΑ στην Ελλάδα το 2008 που το Πανεπιστήμιο Αθηνών είχε επισημάνει την ανάγκη ;
Ήδη από το 2008 σε μελέτη μας του Πανεπιστημίου Αθηνών, που δημοσιεύθηκε σε ένα από τα πλέον έγκυρα περιοδικά των Οικονομικών της Υγείας (European Journal of Health Economics) είχαμε επισημάνει την ανάγκη δημιουργίας στη χώρα μας ενός ανεξάρτητου οργανισμού για το ΗΤΑ στα πρότυπα των Ευρωπαϊκών χωρών. Δηλ, του NICE στην Αγγλία, του IQWiG στην Γερμανία, του TLV στην Σουηδία και του DKMA στην Δανία. Τότε υπήρξε αντίδραση ή ακόμα και αδιαφορία τόσο από τον δημόσιο όσο και τον ιδιωτικό τομέα γιατί δεν επιθυμούσαν ένα « επιπλέον εμπόδιο» οικονομικής αξιολόγησης πέραν των κριτηρίων της ασφάλειας (Safety) και της κλινικής αποτελεσματικότητας (effectiveness)
Υπάρχει το κατάλληλο επιστημονικό προσωπικό για την εφαρμογή του ΗΤΑ στη Χώρα μας ;
Οι επιστήμες της κλινική έρευνας, της φαρμακολογίας της φάρμακο-επιδημιολογίας της οικονομίας της υγείας, της φάρμακο-οικονομίας και της κοινωνιολογίας αποτελούν την βάσει για την αναζήτηση διεπιστημονικών αναλύσεων και αξιολογήσεων της τεχνολογίας στην υγεία. Στο Πανεπιστήμιο Αθηνών έχουμε αναπτύξει ένα Δια-τμηματικό μεταπτυχιακό πρόγραμμα σπουδών για τα οικονομικά της υγείας και το ΗΤΑ μεταξύ του Οικονομικού Τμήματος και του Τμήματος Πολιτικής Επιστήμης και Δημόσιας Διοίκησης. . Στο πρόγραμμα αυτό συνεργάζονται άλλα έξη πανεπιστήμια της Ευρώπης. Στόχος του προγράμματος είναι η εξοικείωση των φοιτητών μας με τα οικονομικά της υγείας και το ΗΤΑ των άλλων χωρών ώστε να αποκτήσουν οι φοιτητές μας θεωρητικές και εφαρμοσμένες γνώσεις για τις τεχνικές του ΗΤΑ στην Ευρώπη. Σημειωτέο ότι οι μεταπτυχιακοί φοιτητές μας που είναι ήδη έμπειρα στελέχη του συστήματος υγείας της χώρας μας μπορούν να στελεχώσουν τον ανεξάρτητο οργανισμό του ΗΤΑ με υψηλή ακαδημαϊκή ευθύνη και αποτελεσματικότητα .
Ποιο πρόβλημα υπάρχει με την αξιοποίηση και την διάδοση των δεδομένων και των πληροφοριών που συλλέγονται στην Ελλάδα από τους οργανισμούς Υγείας (ΗΔΙΚΑ και ΕΟΠΠΥΥ) ;
Η πληροφορία στον τομέα της υγείας είναι δημόσιο αγαθό. Δεν είναι μόνο δημόσιο αλλά είναι κυρίως κοινωνικό αγαθό (Merit Good). Κοινωνικά αγαθά είναι εκείνα που συμβάλλουν στην διαμόρφωση των κοινωνικών αξιών και την περαιτέρω οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη. Η ευρεία διάχυση των πληροφοριών και η ενημέρωση των πολιτών και των ασθενών είναι υποχρεωτική. Ο Έλληνας φορολογούμενος πληρώνει για την συλλογή των πληροφοριών και με κανένα τρόπο δεν θα πρέπει να αποστερείται την γνώση που δημιουργείται από την αξιοποίηση των δεδομένων της τεχνολογίας της υγείας.. Οι αναπτυγμένες χώρες και κυρίως οι Διεθνείς η Ευρωπαϊκή όπως η Ευρωπαϊκή Στατιστική Υπηρεσία (Eurostat) και η Ελληνική (ΕΛΣΤΑΤ) Στατιστική Υπηρεσία έχουν λύσει το θέμα της «δήθεν εμπιστευτικότητας» των δεδομένων και των πληροφοριών. Η επιστημονική κοινότητα έχει πρόσβαση στα δεδομένα και στις πληροφορίες αυτές και μετουσιώνουν την πληροφορία σε γνώση. Η γνώση συμβάλλει στην κοινωνική και οικονομική ανάπτυξη. Η αποστέρηση από την πληροφορία οδηγεί στην υπανάπτυξη. Ένας επιπλέον λόγος αξιοποίησης της πληροφορίας είναι η αξιολόγηση η λογοδοσία (accountability) για τις πολιτικές υγείας που ακολουθήσαμε. Πολύ σπάνια «λογοδοτούν οι πολιτικοί μας για το κατά πόσο συνέβαλλαν με τις αποφάσεις τους στη βελτίωση της υγείας και της ποιότητας ζωής των Ελλήνων .
Αναφερθήκατε σε κατευθυντήριες οδηγίες . Ποιες είναι και τι ορίζουν;
Σε όλα τα συστήματα ΗΤΑ υπάρχουν σαφείς κατευθυντήριες οδηγίες που ορίζουν:
1) Πως θα μετρήσουμε το κλινικό όφελος μιας θεραπείας. Με ποια κλινικά και επιδημιολογικά κριτήρια θα αποτιμήσουμε τη βελτίωση στην επιβίωση καθώς και στην ποιότητα ζωής. Υπάρχουν ήδη αξιόπιστες τεχνικές και σταθμισμένοι δείκτες για την αξιολόγηση της ποιότητας ζωής όπως είναι το EQ-5D, SF-36 και άλλοι.
2) Πως θα μετρήσουμε το κόστος. Θα λάβουμε υπόψη στην ανάλυσή μας μόνο το υγειονομικό κόστος δηλαδή το κόστος που προκύπτει στο νοσοκομείο και στην εξωνοσοκομειακή φροντίδα ή θα λάβουμε το κοινωνικό κόστος της ασθένειας
3) Ποια μέθοδο κοστολόγησης θα εφαρμόσουμε για να εκτιμήσουμε το συνολικό, το μεταβλητό, το σταθερό, το άμεσο, το έμμεσο και «το κρυφό κόστος από την άτυπη οικογενειακή φροντίδα
4) Ποιο συντελεστή προεξόφλησης θα χρησιμοποιήσουμε για το όφελος και για το κόστος
Αυτές είναι κάποιες θεμελιώδεις ενδεικτικές ερωτήσεις που δεν μπορούν να απαντηθούν από μια απλή ενδεκαμελή Επιτροπή όσο ικανή και πεφωτισμένη να είναι
Η ενδεκαμελής Επιτροπή του Υπουργείου Υγείας μπορεί να επιτελέσει τα παραπάνω;
Είναι προφανές από την διεθνή εμπειρία ότι μια Ενδεκαμελής Επιτροπή που προτείνεται από το Υπουργείο Υγείας δεν μπορεί να ικανοποιήσει τους παραπάνω στόχους. Χρειάζεται ένας αυτόνομος οργανισμός με επιστημονικό κύρος προς τον οποίο θα πρέπει να απευθύνεται το υπουργείο υγείας. Όπως για παράδειγμα το Υπουργείο υγείας της Αγγλίας απευθύνεται στο ΝICE το οποίο συνεργάζεται με διαφορετικά επιστημονικά και πανεπιστημιακά κέντρα για την λήψη αποφάσεων. Δεν μπορεί το ίδιο το Υπουργείο να αποφασίζει για τον εαυτό του βάσει των αποφάσεων μιας ενδεκαμελούς Επιτροπής. Στόχος του οργανισμού θα πρέπει να είναι η ανάπτυξη ενός σύγχρονου μοντέλου που θα αξιολογεί όχι μόνο το οικονομικό όφελος σε σχέση με το κόστος αλλά κυρίως την κοινωνική αξία της θεραπείας. Επομένως η αποζημίωση για τις νέες θεραπείες θα πρέπει να γίνεται με πολλαπλά: κλινικά, επιδημιολογικά, φαρμακο-οικονομικά και κοινωνικά κριτήρια. Επιπλέον θα πρέπει να λαμβάνεται υπόψη και η αναπτυξιακή διάσταση της φαρμακευτικής βιομηχανίας της Χώρα μας.
Τέλος , μετά τη δεκαετή περίοδο της κρίσης, πιστεύω ότι η οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη στη χώρας θα πρέπει να βασισθεί στη δυναμική οικονομία της γνώσης. Η γνώση αυτή υπάρχει στη χώρα μας. Αυτό που μένει είναι να την αξιοποιήσουμε πριν μεταναστεύσει σε άλλες χώρες .
Διαβάστε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις για την υγεία από την Ελλάδα και τον ΚόσμοΑκολουθήστε το healthweb.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
