Ημισφαίρια: Ο διαχωρισμός των πόρων μεταξύ των δύο πλευρών βοηθά στην αποφυγή επικίνδυνων αντιληπτικών τυφλών σημείων.
Οι άνθρωποι έχουν πολλές παρανοήσεις σχετικά με το τι κάνουν το αριστερό και το δεξί ημισφαίριο του εγκεφάλου, αλλά μια γνωστή πτυχή αυτής της διαίρεσης μπορεί να είναι ακόμη πιο αληθινή από ό,τι συνειδητοποιούν οι άνθρωποι: Ο εγκέφαλος όχι μόνο διαχωρίζει την οπτική χωρική αντίληψη – επεξεργάζεται τι βρίσκεται στα αριστερά μας στο δεξί ημισφαίριο και τι βρίσκεται στα δεξιά μας στο αριστερό ημισφαίριο – αλλά εκμεταλλεύεται και το γνωστικό του πλεονέκτημα. Μια νέα ανασκόπηση από νευροεπιστήμονες του MIT εξηγεί τι έχει μάθει ο τομέας για αυτήν την κατανομή εργασίας, την ανταλλαγή που περιλαμβάνει και πώς ο εγκέφαλος τελικά γεφυρώνει το χάσμα.
«Οι άνθρωποι ακούν όλους αυτούς τους μύθους για το αριστερό ημισφαίριο του εγκεφάλου που είναι πιο αναλυτικό και το δεξί ημισφαίριο που είναι πιο καλλιτεχνικό, ή για το ότι οι άνθρωποι έχουν δεξιό εγκέφαλο έναντι αριστερού εγκεφάλου. Το 99% αυτού είναι ανοησίες», δήλωσε ο συν-συγγραφέας της εργασίας Earl K. Miller, καθηγητής Picower στο Ινστιτούτο Picower για τη Μάθηση και τη Μνήμη και στο Τμήμα Επιστημών Εγκεφάλου και Γνωστικών Επιστημών στο MIT. «Σκέφτεσαι με ολόκληρο τον εγκέφαλό σου».
Αλλά όσον αφορά την οπτική χωρική αντίληψη, ο εγκέφαλος έχει αναπτύξει ξεχωριστούς νευρωνικούς πόρους για τη δεξιά έναντι της αριστερής πλευράς του βλέμματος ακόμη και σε μεταγενέστερα στάδια της γνωστικής επεξεργασίας, είπε ο Miller. Γιατί; Για να βελτιστοποιήσει την ικανότητά του. «Είναι για καλό λόγο», είπε ο Miller, ο οποίος συνυπέγραψε την ανασκόπηση στο περιοδικό Neuropsychologia με τον ερευνητή Scott Brincat του Ινστιτούτου Picower.
«Η αντιληπτική ικανότητα είναι περιορισμένη – μπορείτε να αντιληφθείτε μόνο ένα συγκεκριμένο αριθμό ταυτόχρονα. Εάν η ικανότητά σας είναι πλήρως δεσμευμένη στη δεξιά πλευρά του βλέμματός σας, μπορεί να χάσετε μια απειλή που πλησιάζει από τα αριστερά. Ο διαχωρισμός των πόρων μεταξύ των δύο πλευρών βοηθά στην αποφυγή επικίνδυνων αντιληπτικών τυφλών σημείων».
Διαχωρισμένη όραση
Όταν ο Miller ήταν σε μεταπτυχιακό, είπε, διδάχθηκε ότι ο εγκέφαλος διαιρούσε τακτοποιημένα την οπτική του αντίληψη του χώρου μεταξύ των ημισφαιρίων μέχρι οι πληροφορίες να φτάσουν στον προμετωπιαίο φλοιό όπου αναμειγνύονταν άψογα. Αλλά τα πειράματα των Miller και Brincat, καθώς και πολλών άλλων ερευνητών, έχουν συσσωρεύσει στοιχεία για να βελτιώσουν αυτή την άποψη τα τελευταία 20 χρόνια. Αυτές οι μελέτες έχουν δείξει ότι ακόμη και στον προμετωπιαίο φλοιό, η νευρωνική κωδικοποίηση πληροφοριών σχετικά με το πού βρίσκεται ένα αντικείμενο, εξακολουθεί να είναι προκατειλημμένη προς το «ετερόπλευρο» ημισφαίριο, ή το ημισφαίριο αντίθετο από το σημείο όπου εμφανίζεται το αντικείμενο στο οπτικό πεδίο.
«Ως αποτέλεσμα, τα δύο ημισφαίρια φαίνεται να λειτουργούν εκπληκτικά ανεξάρτητα, ακόμη και για υψηλού επιπέδου γνωστικές λειτουργίες όπως η προσοχή και η μνήμη εργασίας», έγραψαν οι συγγραφείς. Τα στοιχεία είναι εμφανή στις μετρήσεις των εγκεφαλικών κυμάτων που παράγονται από συντονισμένα δίκτυα νευρώνων σε κάθε ημισφαίριο. Η ισχύς κύματος συχνότητας γάμμα αυξάνεται στα μετωπιαία ημισφαίρια του εγκεφάλου όταν λαμβάνουν υπόψη τα οπτικά ερεθίσματα που εμφανίζονται στην αντίπλευρη πλευρά.
Εν τω μεταξύ, μελέτες δεκαετιών (συμπεριλαμβανομένης μιας το 1971) έχουν δείξει ότι οι άνθρωποι και τα ζώα μπορούν να θυμούνται περισσότερα πράγματα εάν η παρουσίασή τους χωρίζεται μεταξύ των ημισφαιρίων αντί να παρουσιάζεται όλη στη μία πλευρά. Οι νευροεπιστήμονες το ονομάζουν αυτό «διμερές πλεονέκτημα», αν και δεν είναι τέλειο. Οι άνθρωποι δεν παρακολουθούν πολλά πράγματα, ακόμη και αν χωρίζονται και στις δύο πλευρές, καθώς παρακολουθούν μόνο ένα πράγμα σε κάθε πλευρά.
Οι άνθρωποι εμφανίζουν επίσης εξατομικευμένες διαφορές στην αντιληπτική ικανότητα σε όλο το οπτικό πεδίο. Ο Μίλερ ίδρυσε την νεοσύστατη εταιρεία SplitSage για να μετρήσει αυτές τις διαφορές με στόχο να βοηθήσει άτομα με οπτικά προσανατολισμένες σύνθετες εργασίες να βελτιώσουν την απόδοσή τους. Αξιοσημείωτο είναι ότι οι μελέτες που εξετάζουν οι Brincat και Miller στη νέα εργασία δείχνουν ότι η διαίρεση μεταξύ των ημισφαιρίων ισχύει μόνο για τις χωρικές πληροφορίες – το πού βρίσκεται κάτι. Άλλα χαρακτηριστικά όπως το χρώμα ή το σχήμα υποβάλλονται σε επεξεργασία και από τα δύο ημισφαίρια.
Απρόσκοπτη όραση
Εάν ο εγκέφαλος διατηρεί έναν διαχωρισμό στην επεξεργασία της χωρικής οπτικής αντίληψης, ακόμη και στο στάδιο της κατανομής της προσοχής και της ζογκλερικής με αντικείμενα στη μνήμη εργασίας, γιατί δεν μπερδευόμαστε ή δεν εκπλήσσουμε όταν ένα πουλί που πετάει από τα αριστερά μας περνάει στη δεξιά πλευρά του οπτικού μας πεδίου; Επίσης, αντιμετωπίζουμε εύκολα περιπτώσεις όπου το μεταβαλλόμενο βλέμμα μας μετακινεί ένα αντικείμενο από το οπτικό πεδίο του ενός ματιού στο οπτικό πεδίο του άλλου.
«Βιώνουμε έναν απρόσκοπτο κόσμο», είπε ο Μίλερ. Αποδεικνύεται ότι ο εγκέφαλος επιτυγχάνει την «μεταβίβαση» από το ένα ημισφαίριο στο άλλο όπως ακριβώς κάνουν δύο κεραίες κινητής τηλεφωνίας για το τηλέφωνό σας καθώς οδηγείτε, σύμφωνα με μετρήσεις νευρωνικής δραστηριότητας σε μελέτες όπως μία το 2014 και μία που διεξήγαγαν οι Brincat και Miller το 2021. «Καθώς ένας εντοπισμένος στόχος πλησιάζει την οπτική μέση γραμμή, το ημισφαίριο που πρόκειται να λάβει τον στόχο δείχνει μια αύξηση της δραστηριότητας πολύ πριν από την ώρα διέλευσης, σαν να προβλέπει τον στόχο», έγραψαν οι συγγραφείς.
«Επιπλέον, η δραστηριότητα στο ημισφαίριο αποστολής παραμένει υψηλή πολύ μετά τη διέλευση. Έτσι, για έως και ένα δευτερόλεπτο ή περισσότερο, τα νευρωνικά σήματα που αντανακλούν τον στόχο μοιράζονται και στα δύο ημισφαίρια. Είναι σαν και τα δύο ημισφαίρια να κρατούν τη σκυτάλη». Όπως και με το «διμερές πλεονέκτημα», υπάρχει ένα μικρό κόστος απόδοσης όταν συμβαίνει αυτή η μεταφορά, δείχνουν μελέτες.
Διαβάστε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις για την υγεία από την Ελλάδα και τον ΚόσμοΑκολουθήστε το healthweb.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
Ακολουθήστε το healthweb.gr στο κανάλι μας στο YouTube
