Ο ρόλος της αυτό-φροντίδας στην περίοδο της εμμηνόπαυσης

Γράφει για το Healthweb η κ. Νικολέττα  Κουσουρή-Ψυχολόγος- Ψυχοθεραπεύτρια. 

Η αυτό-φροντίδα την περίοδο της εμμηνόπαυσης διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στη βελτίωση της καθημερινότητα των γυναικών.

Είναι σημαντικό να γίνει μία προσπάθεια εξοικείωσης και κατανόησης του όρου «αυτό-φροντίδα» (self-care), ο οποίος αποτελεί διεθνώς σημαντικό πυλώνα της πρωτοβάθμιας φροντίδας της υγείας. Η αυτό-φροντίδα, λοιπόν, είναι το σύνολο των δραστηριοτήτων που αναλαμβάνει κάποιος (πολίτης, οικογένεια ή κοινότητα) εσκεμμένα για να βελτιώσει την ψυχική και σωματική υγεία του και να προλάβει ή να περιορίσει την πιθανότητα κάποιας ασθένειας. Πρόκειται για μια ευρεία έννοια που περιλαμβάνει την υγιεινή, τη διατροφή, τον τρόπο ζωής, τους περιβαλλοντικούς παράγοντες, τους κοινωνικοοικονομικούς παράγοντες, κ.α. Παρόλο που με μία πρώτη ματιά, φαίνεται εύκολο να επιτευχθεί, στην πράξη είναι κάτι που συχνά παραβλέπεται.

Για να αξιολογηθεί η αποτελεσματικότητα της αυτό-φροντίδας, είναι σημαντικό να διερευνάται, εάν το άτομο είναι ικανό να διακρίνει πιθανές αλλαγές στη ζωή του. Στην συνέχεια, εάν αναζητά έγκαιρα ή μη, την κατάλληλη επαγγελματική φροντίδα και αν ενεργεί για τη διατήρηση της υγείας του ή αν ανταποκρίνεται σε πιθανά συμπτώματα. Είναι σημαντικό, σε αυτό το σημείο, να τονιστεί πάλι ότι η έννοια της αυτό-φροντίδας, δεν αφορά μόνο/ή κυρίως την σωματική υγεία, αλλά και την ψυχική. Ταυτόχρονα, το άτομο θα πρέπει να είναι σε θέση να αναγνωρίζει τις αλλαγές στην κοινωνική του κατάσταση. Οι θεμελιώδεις αρχές για την αυτο-φροντίδα περιλαμβάνουν διάφορες πτυχές του ατόμου, όπως η αυτοπεποίθηση, η ενδυνάμωση, η αυτονομία, η προσωπική ευθύνη, η αυτό-αποτελεσματικότητα, η κοινοτική συμμετοχή.

Η κυρία Νικολέττα Κουσουρή είναι Ψυχολόγος- Ψυχοθεραπεύτρια και Συνεργάτης της Ελληνικής Εταιρείας Εμμηνόπαυσης

Από τα παραπάνω, είναι εμφανές πως η αυτό-φροντίδα, όταν λειτουργεί αποτελεσματικά, είναι ιδιαίτερα χρήσιμη για όλο τον πληθυσμό, και κυρίως, σύμφωνα με την βιβλιογραφία, για ομάδες που μπορεί να μπορεί να αντιμετωπίσουν διάφορα προβλήματα με την υγεία τους, όπως είναι οι ασθενείς με χρόνια νοσήματα, οι ηλικιωμένοι, οι εργαζόμενοι σε χώρους υγείας, κ.α., αλλά και για ομάδες που βιώνουν μεγάλες αλλαγές, όπως οι γυναίκες στην εμμηνόπαυση.

Η εμμηνόπαυση περιγράφεται συχνά στη βιβλιογραφία ως περίοδος απώλειας και φθοράς για τις γυναίκες. Σε έρευνα, που πραγματοποιήθηκε για την εμμηνόπαυση σε σχέση με την ψυχολογία και την φροντίδα της υγείας (Defey et al., 1996), φάνηκε πως οι γυναικολόγοι αντιλαμβάνονταν τις γυναίκες με πιο έντονα συμπτώματα κατάθλιψης, χωρίς κίνητρα για το μέλλον και με μεγαλύτερη ανησυχία για την υγειονομική τους περίθαλψη από ό, τι ίσχυε στην πραγματικότητα. Οι γυναίκες, αντίθετα, στην ίδια έρευνα, τόνισαν τη σημασία της εμμηνόπαυσης ως μία φυσιολογική κρίση της ζωής, η οποία είναι εμπλουτισμένη με ευκαιρίες για περισσότερη αυτοπεποίθηση και μεγαλύτερη αυτονομία.

Φαίνεται ότι οι μικρές αλλαγές που συμβαίνουν τα τελευταία χρόνια στον τρόπο αντίληψης των γυναικών, αναγκάζει σταδιακά τις επιστημονικές κοινότητες να μεταβάλλουν τον τρόπο που αντιλαμβάνονται και την εμμηνόπαυση, δίνοντας συχνά την έμφαση στην πρόληψη της σωματικής και ψυχικής υγείας και αντιμετωπίζοντας την περίοδο αυτή όχι ως ασθένεια, αλλά ως ένα φυσιολογικό εξελικτικό στάδιο που χρήζει φροντίδας και κατάλληλης υποστήριξης.

Η αυτό-φροντίδα την περίοδο της εμμηνόπαυσης διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στη βελτίωση της καθημερινότητα των γυναικών. Η έρευνα των Schott-Bayer και Kotal το 2000, έδειξε πως ενώ οι γυναίκες στην εμμηνόπαυση, οι οποίες λάμβαναν θεραπεία ορμονικής υποκατάστασης (HRT), είχαν ελαφρά λιγότερα συμπτώματα από τις γυναίκες που δεν λάμβαναν, η αποτελεσματικότητα της αυτό-φροντίδας δεν επηρεαζόταν από αυτόν τον παράγοντα (λήψη HRT). Συμπερασματικά, η έγκαιρη και ακριβής αυτό-παρατήρηση των σωματικών, ψυχικών και κοινωνικών αλλαγών που επιφέρει η περίοδος της εμμηνόπαυσης σε κάθε γυναίκα μπορεί να λειτουργήσει ως βάση για την πρόληψη σοβαρότερων προβλημάτων υγείας, που συχνά αμελούνται (π.χ. καρδιακά νοσήματα, καταθλιπτική ή αγχώδης συμπτωματολογία, .κ.α.).

Βιβλιογραφία

Defey, D. et al, 1996, The menopause: Women’s psychology and health care, Social Science & Medicine, 42(10), 1447-1456

Schott-Baer, D. & Kotal, B. (2000). Frequency and effectiveness of self-care actions and menopause symptoms of middle-aged working women. Medsurg Nursing;Pitman,  9(6),  302-7.

Τι πρέπει να φροντίσετε πριν τολμήσετε μια αλλαγή στην εικόνα σας;

Πώς μπορούμε να χαλαρώσουμε το παχύ έντερο μας από τον ερεθισμό;