Αν μισείτε τις Δευτέρες, είστε σίγουρα σε καλή παρέα. Μετά από μερικές ημέρες ρεπό, πολλοί από εμάς δυσκολευόμαστε να επανέλθουμε στη ρουτίνα και τα εργασιακά μας καθήκοντα. Μπορεί ακόμη και να έχετε φόβο και άγχος που διαχέεται μέσα στο Σαββατοκύριακο με τη μορφή του “τρόμου της Κυριακής”. Δεν μπορείτε πάντα να αλλάξετε το πρόγραμμα ή τις υποχρεώσεις σας για να κάνετε τη Δευτέρα πιο ελκυστική, αλλά ίσως μπορείτε να “επαναπρογραμματίσετε” τον εγκέφαλό σας ώστε να σκέφτεται διαφορετικά την εβδομάδα. Ο εγκέφαλός μας λατρεύει την προβλεψιμότητα και τη ρουτίνα. Έρευνες έχουν δείξει ότι η έλλειψη ρουτίνας σχετίζεται με μείωση της ευημερίας και ψυχολογική δυσφορία. Παρόλο που το Σαββατοκύριακο προαναγγέλλει μια χαλαρή και ευχάριστη περίοδο, ο εγκέφαλός μας εργάζεται σκληρά για να προσαρμοστεί σε αυτή την ξαφνική αλλαγή στη ρουτίνα.
Τα καλά νέα είναι ότι ο εγκέφαλος δεν χρειάζεται να καταβάλει μεγάλη προσπάθεια όταν προσαρμόζεται στην ελευθερία και την έλλειψη ρουτίνας του Σαββατοκύριακου. Ωστόσο, είναι διαφορετική η ιστορία όταν επιστρέφει στις λιγότερο ευχάριστες δραστηριότητες, όπως είναι η λίστα με τις δουλειές που πρέπει να κάνετε τη Δευτέρα το πρωί. Ένας τρόπος προσαρμογής στην αλλαγή μετά το Σαββατοκύριακο είναι η εισαγωγή ρουτινών που διαρκούν όλη την εβδομάδα και έχουν τη δύναμη να κάνουν τη ζωή μας πιο ουσιαστική. Αυτές μπορεί να περιλαμβάνουν την παρακολούθηση του αγαπημένου σας τηλεοπτικού προγράμματος, την κηπουρική ή την επίσκεψη στο γυμναστήριο. Είναι χρήσιμο να κάνετε αυτά τα πράγματα την ίδια ώρα κάθε μέρα. Οι ρουτίνες βελτιώνουν την αίσθηση της συνοχής μας, μια διαδικασία που μας επιτρέπει να κατανοήσουμε το παζλ των γεγονότων της ζωής. Όταν έχουμε μια καθιερωμένη ρουτίνα, είτε πρόκειται για τη ρουτίνα του να δουλεύουμε πέντε ημέρες και να παίρνουμε δύο ημέρες ρεπό είτε για την ενασχόληση με ένα σύνολο δράσεων κάθε μέρα, η ζωή μας αποκτά περισσότερο νόημα.
Μια άλλη σημαντική ρουτίνα που πρέπει να καθιερώσετε είναι η ρουτίνα του ύπνου σας. Έρευνες δείχνουν ότι η τήρηση σταθερού χρόνου ύπνου μπορεί να είναι εξίσου σημαντική για την απόλαυση της Δευτέρας με το πόσο διαρκεί ο ύπνος σας ή η ποιότητά του. Οι αλλαγές στις συνήθειες ύπνου κατά τη διάρκεια των Σαββατοκύριακων προκαλούν κοινωνικό τζετ λαγκ. Για παράδειγμα, το να κοιμάστε αργότερα από το συνηθισμένο και για περισσότερη ώρα τις ελεύθερες ημέρες μπορεί να προκαλέσει μια ασυμφωνία μεταξύ του ρολογιού του σώματός σας και των κοινωνικά επιβαλλόμενων ευθυνών. Αυτό συνδέεται με υψηλότερα επίπεδα άγχους το πρωί της Δευτέρας Προσπαθήστε να τηρείτε μια καθορισμένη ώρα για να πέφτετε για ύπνο και να ξυπνάτε, αποφύγετε τους υπνάκους. Μπορεί επίσης να θέλετε να δημιουργήσετε μια ρουτίνα “ξεκούρασης” 30 λεπτών πριν από τον ύπνο, απενεργοποιώντας ή απομακρύνοντας τις ψηφιακές σας συσκευές και εξασκώντας τεχνικές χαλάρωσης.
Σπάστε τις ορμόνες σας
Οι ορμόνες μπορεί επίσης να παίζουν ρόλο στο πώς νιώθουμε για τις Δευτέρες. Για παράδειγμα, η κορτιζόλη είναι μια πολύ σημαντική ορμόνη πολλαπλών λειτουργιών. Βοηθά το σώμα μας να ελέγχει το μεταβολισμό μας, να ρυθμίζει τον κύκλο ύπνου-αφύπνισης και την αντίδρασή μας στο στρες, μεταξύ άλλων. Συνήθως απελευθερώνεται περίπου μια ώρα πριν ξυπνήσουμε (μας βοηθάει να νιώθουμε ξύπνιοι) και στη συνέχεια τα επίπεδά της μειώνονται μέχρι το επόμενο πρωί, εκτός κι αν βρισκόμαστε υπό πίεση. Σε συνθήκες οξέος στρες, το σώμα μας απελευθερώνει όχι μόνο κορτιζόλη, αλλά και αδρεναλίνη για να προετοιμαστεί για μάχη ή φυγή. Τότε είναι που η καρδιά χτυπάει γρήγορα, ιδρώνουν οι παλάμες μας και μπορεί να αντιδράσουμε παρορμητικά. Αυτή είναι η αμυγδαλή μας (μια μικρή αμυγδαλόσχημη περιοχή στη βάση του εγκεφάλου μας) που καταλαμβάνει τον εγκέφαλό μας. Δημιουργεί μια εξαιρετικά γρήγορη συναισθηματική αντίδραση στο στρες, πριν ακόμη ο εγκέφαλός μας μπορέσει να επεξεργαστεί και να σκεφτεί αν ήταν απαραίτητη. Αλλά μόλις μπορέσουμε να σκεφτούμε -ενεργοποιώντας τον προμετωπιαίο φλοιό του εγκεφάλου, την περιοχή της λογικής και της εκτελεστικής μας σκέψης- αυτή η αντίδραση θα μετριαστεί, αν δεν υπάρχει πραγματική απειλή. Πρόκειται για μια συνεχή μάχη μεταξύ των συναισθημάτων και της λογικής μας. Αυτό μπορεί να μας ξυπνήσει στη μέση της νύχτας, όταν είμαστε πολύ αγχωμένοι ή ανήσυχοι.
Δεν θα πρέπει λοιπόν να μας εκπλήσσει το γεγονός ότι τα επίπεδα κορτιζόλης, που μετρήθηκαν σε δείγματα σάλιου ατόμων που εργάζονται με πλήρη απασχόληση, τείνουν να είναι υψηλότερα τις Δευτέρες και τις Τρίτες, ενώ τα χαμηλότερα επίπεδα αναφέρονται τις Κυριακές. Ως ορμόνη του στρες, η κορτιζόλη αυξομειώνεται καθημερινά, αλλά όχι σταθερά. Τις καθημερινές, μόλις ξυπνήσουμε, τα επίπεδα κορτιζόλης εκτοξεύονται και οι διακυμάνσεις τείνουν να είναι υψηλότερες από ό,τι τα Σαββατοκύριακα. Για να το καταπολεμήσουμε αυτό, πρέπει να ξεγελάσουμε την αμυγδαλή εκπαιδεύοντας τον εγκέφαλο να αναγνωρίζει μόνο τις πραγματικές απειλές. Με άλλα λόγια, πρέπει να ενεργοποιήσουμε τον προμετωπιαίο φλοιό μας το συντομότερο δυνατό. Ένας από τους καλύτερους τρόπους για να το πετύχουμε αυτό και να μειώσουμε το συνολικό άγχος είναι μέσω δραστηριοτήτων χαλάρωσης, ειδικά τις Δευτέρες. Μια δυνατότητα είναι η ενσυνειδητότητα, η οποία σχετίζεται με μείωση της κορτιζόλης. Το να περνάτε χρόνο στη φύση είναι μια άλλη μέθοδος – το να βγείτε έξω πρωί-πρωί τη Δευτέρα ή ακόμη και κατά τη διάρκεια του μεσημεριανού σας γεύματος μπορεί να κάνει σημαντική διαφορά στο πώς αντιλαμβάνεστε την αρχή της εβδομάδας. Δώστε χρόνο στον εαυτό σας πριν ελέγξετε το τηλέφωνό σας, τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και τις ειδήσεις. Είναι καλό να περιμένετε να μειωθεί φυσιολογικά η κορτιζόλη στην κορύφωσή της, η οποία συμβαίνει περίπου μία ώρα μετά το ξύπνημα, προτού εκθέσετε τον εαυτό σας σε εξωτερικούς στρεσογόνους παράγοντες. Ακολουθώντας αυτές τις απλές συμβουλές, μπορείτε να εκπαιδεύσετε τον εγκέφαλό σας να πιστεύει ότι οι καθημερινές μπορούν να είναι (σχεδόν) τόσο καλές όσο και το Σαββατοκύριακο.