Τι είναι και πώς αντιμετωπίζεται η χαιροφοβία

Αρκετά παράδοξο για πολλούς καθώς για την Δυτική κουλτούρα η προσωπική ευτυχία, μπορεί να αποτελεί το νόημα και την μεγαλύτερη αξία της ζωής. Συνήθως ο σκοπός βίωσης συναισθημάτων ευημερίας και ευτυχίας καθορίζει τις πράξεις και τον τρόπο σκέψης ενός ατόμου. Ωστόσο, ολόκληρα έθνη της Ανατολικής κουλτούρας συμπεριλαμβανομένου του Ιράν, της Κίνας και της Νέας Ζηλανδίας, φοβούνται την ευτυχία καθώς θεωρούν ότι κάνει τον άνθρωπο να “χάνει τον έλεγχο” και γι’ αυτόν τον λόγο την αποστρέφονται.

Οι άνθρωποι στο Ιράν αναφέρουν χαρακτηριστικά: Το να γελάει κανείς δυνατά με όλη του την ψυχή, ξυπνάει την δυστυχία. Πολλές φορές, συναντάμε τον ίδιο τρόπο σκέψης, σε μικρότερο βέβαια βαθμό, και στους Δυτικούς πολιτισμούς. Μοιάζει λοιπόν περίεργο το γεγονός ότι μερικά άτομα παρουσιάζουν αποστροφή προς την ευτυχία, καθώς και προς οτιδήποτε μπορεί να τους κάνει χαρούμενους.

H χαιροφοβία, κατατάσσεται από πολλούς επιστήμονες στις αγχώδεις διαταραχές. Το άγχος στην προκειμένη περίπτωση συσχετίζεται με την συμμετοχή σε δραστηριότητες που θεωρητικά μπορούν να προκαλέσουν θετικά συναισθήματα. Το να έχει κανείς αυτή την διαταραχή δεν σημαίνει ότι τον καθιστά και δυστυχισμένο άνθρωπο. Ωστόσο είναι πολύ πιθανόν ο ίδιος να βιώνει έντονα συμπτώματα άγχους και κατάθλιψης καθώς και ενοχικά συναισθήματα.

Πότε όμως και γιατί να αποκτήσει κανείς συναισθήματα αποστροφής προς την χαρά; Συνήθως τέτοια συμπτώματα εκδηλώνονται ύστερα από ένα ψυχικό ή σωματικό τραυματικό γεγονός που υπέστη το άτομο.

Τί σκέφτονται λοιπόν οι άνθρωποι με «χαιροφοβία»;

Είναι γεγονός ότι τα άτομα με τη φοβία της χαράς, έχουν μια βαθιά πεποίθηση ότι μετά από μια περίοδο ευτυχίας, θα ακολουθήσει ένα άσχημο γεγονός ή μια περίοδος δυστυχίας. Συνεπώς το να επιδιώκει κανείς να είναι ευτυχισμένος είναι κάτι το μη αποδεκτό, και προσπαθούν με κάθε τρόπο συνειδητό και μη, να απορρίψουν οτιδήποτε ευχάριστο τους συμβαίνει.

Ακόμα και αν κάτι πολύ καλό τους τύχει, έχουν την τάση να το υποτιμούν και προσπαθούν να πείσουν τον εαυτό τους ότι δεν είναι κάτι για το οποίο πρέπει να χαίρονται και να ευθυμούν, μια συμπεριφορά που μπορεί να τους οδηγήσει στην εκδήλωση συμπτωμάτων κατάθλιψης. Συνήθως τα άτομα αυτά αποφεύγουν ευχάριστες δραστηριότητες ή κοινωνικές εκδηλώσεις που διαπνέονται από ένα ευχάριστο συναίσθημα (όπως ένα πάρτι, μια συναυλία κλπ) καθώς απορρίπτουν και ευκαιρίες που μπορούν να έχουν θετικό αντίκτυπο στην ποιότητα ζωής τους.

Μερικές από τις σκέψεις που μπορεί να κάνει ένα χαιροφοβικό άτομο είναι:

• • «Το να είμαι τώρα χαρούμενος σημαίνει ότι κάτι δυσάρεστο πρόκειται να μου συμβεί».
• • «Το να βιώνεις ευτυχία σε καθιστά έναν κακό άνθρωπο».
• • «Το να δείχνεις ότι είσαι χαρούμενος είναι κακό είτε για σένα τον ίδιο είτε για την οικογένειά σου είτε για τους φίλους σου».
• • «Το να προσπαθείς να είσαι χαρούμενος είναι χάσιμο χρόνου και ενέργειας».

Ένας τέτοιος τρόπος σκέψης μπορεί να προκαλέσει διάφορες δυσάρεστες συνέπειες στο άτομο, όπως μια γενικευμένη ανησυχία, πανικό και καταθλιπτικό συναίσθημα. Έτσι η ζωή τους αποκτάει μια χρόνια αρνητική χροιά.

Για να ανακουφιστούν αυτά τα συμπτώματα, σε περίπτωση που εμποδίζουν τη λειτουργικότητα του ατόμου σε καθημερινή βάση, είναι πιθανόν να χρειαστεί ψυχοθεραπεία. Το γνωσιακό συμπεριφορικό μοντέλο ψυχοθεραπείας (CBT) είναι αυτό που ενδείκνυται γι’ αυτήν την διαταραχή. Είναι μια μορφή θεραπείας που εστιάζει, εκτός των άλλων, στη θεραπεία των δυσλειτουργικών συμπεριφορών του ατόμου, αλλά μπορεί επίσης να φανεί χρήσιμη ως προς ένα παρελθοντικό τραύμα που έχει πυροδοτήσει αυτή τη φοβική του προς τη χαρά στάση.

Ένας ακόμη τρόπος με τον οποίο τα συμπτώματα αυτά μπορούν να ανακουφιστούν, είναι οι τεχνικές χαλάρωσης, με σκοπό τον κατευνασμό του άγχους. Η πιο δημοφιλής τεχνική χαλάρωσης είναι ο διαλογισμός, σκοπός του οποίου είναι η καλλιέργεια ενός τρόπου σκέψης και ενός νου που μπορεί να φέρει στην επιφάνεια συναισθήματα ευημερίας και ψυχικής ηρεμίας.

Τέλος, ένας ακόμη τρόπος αντιμετώπισης της χαιροφοβίας είναι η έκθεση του ατόμου σε καταστάσεις που του προκαλούν χαρά ή εύθυμη διάθεση, με σκοπό ο ίδιος να διαπιστώσει έμπρακτα ότι η βίωση τέτοιων συναισθημάτων δεν θα έχει απαραίτητα και αρνητικές συνέπειες στον ίδιο.

Είναι σημαντικό να παρέμβει κανείς σε περίπτωση που αναγνωρίσει στον εαυτό του έναν τέτοιον τρόπο σκέψης, καθώς όντας βυθισμένος σε αυτόν, χάνει το εδώ και τώρα καθώς η ζωή και οι απολαύσεις που αυτή μπορεί να προσφέρει, περνούν ανεκμετάλλευτες.

Εντοπίζοντας τα σιωπηλά συμπτώματα του στρες

Φωτοβιοτροποποίηση: Πώς βελτιώνει ορισμένες νευρολογικές διαταραχές;