Διαβήτης: Νέα έρευνα διαπιστώνει ότι η διατροφή με βάση τα ζώα και χαμηλή περιεκτικότητα σε υδατάνθρακες σχετίζεται με υψηλότερο κίνδυνο διαβήτη τύπου 2, ενώ η διατροφή με βάση τα φυτά και χαμηλή περιεκτικότητα σε υδατάνθρακες σχετίζεται με χαμηλότερο κίνδυνο διαβήτη. Η έρευνα, που παρουσιάστηκε πρόσφατα στο Σικάγο στο συνέδριο Επιστημονικές Συνεδριάσεις (Scientific Sessions) της Αμερικανικής Καρδιολογικής Εταιρείας, θεωρείται προκαταρκτική μέχρι να δημοσιευτεί σε επιστημονικό περιοδικό με κριτές. “Για την πρόληψη του κινδύνου διαβήτη τύπου 2 για γενικά υγιή άτομα χωρίς προδιαβήτη ή διαβήτη, η ποσότητα των υδατανθράκων μπορεί να μην έχει τόση σημασία όσο η ποιότητα των πρωτεϊνών, των λιπών και των υδατανθράκων”, δήλωσε η επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης Yeli Wang, ερευνήτρια στο τμήμα διατροφής της Σχολής Δημόσιας Υγείας T.H. Chan του Χάρβαρντ στη Βοστώνη.
Όταν πρόκειται για δίαιτες μειωμένων υδατανθράκων, μπορεί να είναι η ποιότητα, όχι η ποσότητα, που έχει μεγαλύτερη σημασία.
“Το κλειδί είναι να δίνετε προσοχή στην ποιότητα των τροφίμων”. Οι δίαιτες χαμηλών υδατανθράκων είναι δημοφιλείς επειδή οι έρευνες δείχνουν ότι μπορούν να μειώσουν γρήγορα το βάρος μέσα σε έξι έως 12 μήνες. Ωστόσο, δεν είναι σαφές γιατί είναι τόσο αποτελεσματικές στην απώλεια κιλών ή πώς επηρεάζουν τη μακροπρόθεσμη υγεία. Οι δίαιτες που περιορίζουν τους υδατάνθρακες αυξάνουν το λίπος και την πρωτεΐνη και μια θεωρία είναι ότι αυτό οδηγεί σε αίσθημα πληρότητας, το οποίο συμβάλλει στη μείωση της πείνας. Μια άλλη θεωρία είναι ότι ο περιορισμός των υδατανθράκων αυξάνει το μεταβολισμό του σώματος και βοηθά στην καύση θερμίδων.
Υπάρχουν τουλάχιστον δώδεκα δημοφιλείς δίαιτες με χαμηλούς υδατάνθρακες, συμπεριλαμβανομένης της κετογονικής δίαιτας -που περιορίζει αυστηρά τους υδατάνθρακες- και της δίαιτας Paleo, η οποία δίνει έμφαση στα φρούτα, τα λαχανικά και τα άπαχα κρέατα και έχει ως πρότυπο τις τροφές που θα ήταν διαθέσιμες στους ανθρώπους κατά την παλαιολιθική εποχή. Ορισμένες μελέτες έχουν δείξει ότι οι δίαιτες πολύ χαμηλών υδατανθράκων μπορεί να βελτιώσουν τα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα σε άτομα με προδιαβήτη ή διαβήτη τύπου 2. Ωστόσο, ο αριθμός των υδατανθράκων που καταναλώνονται σε αυτές τις δίαιτες ποικίλλει και η έμφαση στην κατανάλωση λιπών εγείρει ανησυχίες σχετικά με το πώς οι δίαιτες μπορεί να επηρεάσουν τα επίπεδα χοληστερόλης και την υγεία της καρδιάς. Η νέα μελέτη δείχνει ότι ορισμένες δίαιτες χαμηλών υδατανθράκων μπορεί να είναι καλύτερες από άλλες, δήλωσε η Kristina Petersen, επίκουρη καθηγήτρια στο τμήμα διατροφής του Πανεπιστημίου Texas Tech στο Lubbock.
“Δεν υπάρχει τυποποιημένος ορισμός για μια δίαιτα χαμηλών υδατανθράκων”, δήλωσε η Petersen, η οποία δεν συμμετείχε στην έρευνα. “Στην ονομαστική τους αξία, δεν ανταποκρίνονται πολύ καλά στις διατροφικές συστάσεις. Αυτό που δείχνει αυτή η μελέτη είναι ότι ίσως μπορούν, απλά πρέπει να προσέχουμε τι περιέχει αυτή η δίαιτα”. Στη μελέτη, οι ερευνητές διερεύνησαν τη σχέση μεταξύ της διατροφής με χαμηλούς υδατάνθρακες και των πιθανοτήτων εμφάνισης διαβήτη τύπου 2, ενός σημαντικού παράγοντα κινδύνου για καρδιακές παθήσεις και εγκεφαλικά επεισόδια. Η ανάλυση χρησιμοποίησε διατροφικά και ιατρικά δεδομένα για 203.541 ενήλικες από τρεις μεγάλες εθνικές μελέτες: τη Nurses’ Health Study, τη Nurses’ Health Study II και τη Health Professionals Follow-Up Study. Οι μελέτες κάλυψαν συλλογικά μια περίοδο από το 1984 έως το 2017. Οι συμμετέχοντες συμπλήρωναν ερωτηματολόγια κάθε τέσσερα χρόνια σχετικά με τις τροφές που κατανάλωναν και παρακολουθήθηκαν για έως και 30 χρόνια. Κανείς δεν είχε διαβήτη στην αρχή. Για τη νέα μελέτη, το αν η διατροφή ενός ατόμου θεωρούνταν χαμηλή σε υδατάνθρακες δεν καθορίστηκε από την ακριβή ποσότητα υδατανθράκων που έτρωγε κάθε μέρα. Αντ’ αυτού, οι ερευνητές δημιούργησαν μια βαθμολογία με βάση το ποσοστό της συνολικής ενέργειας που έπαιρνε κάθε άτομο από την ημερήσια πρόσληψη πρωτεϊνών, λιπών και υδατανθράκων.
Χρησιμοποιώντας αυτές τις βαθμολογίες, οι συμμετέχοντες χωρίστηκαν σε πέντε ίσες ομάδες. Η ομάδα με τους λιγότερους υδατάνθρακες στη μελέτη λάμβανε περίπου το 40% της ημερήσιας ενέργειας από υδατάνθρακες, δήλωσε ο Wang. (Αντίθετα, οι διατροφικές οδηγίες των ΗΠΑ συνιστούν οι υδατάνθρακες να αποτελούν το 45%-65% της ενεργειακής πρόσληψης). Για να αξιολογηθεί η ποιότητα της διατροφής, τα τρόφιμα που κατανάλωναν οι άνθρωποι ταξινομήθηκαν σε 18 ομάδες: δημητριακά ολικής αλέσεως, φρούτα, λαχανικά, ξηροί καρποί, όσπρια, φυτικά έλαια, τσάι και καφές, χυμοί φρούτων, ραφιναρισμένα δημητριακά, πατάτες, ζαχαρούχα ποτά, γλυκά και επιδόρπια, ζωικά λίπη, γαλακτοκομικά, αυγά, ψάρια ή θαλασσινά, κρέας και διάφορα τρόφιμα ζωικής προέλευσης. Τα προκαταρκτικά στοιχεία δείχνουν ότι τα άτομα στην ομάδα με τους λιγότερους υδατάνθρακες που έπαιρναν περισσότερη πρωτεΐνη και λίπος από φυτικές πηγές είχαν 6% χαμηλότερο κίνδυνο διαβήτη τύπου 2 – και αν η διατροφή τους ελαχιστοποιούσε περαιτέρω τη ζάχαρη και άλλους εξευγενισμένους υδατάνθρακες, είχαν 15% χαμηλότερο κίνδυνο.
Αντίθετα, η ομάδα με τους λιγότερους υδατάνθρακες που κατανάλωνε δίαιτες με έμφαση στις ζωικές πρωτεΐνες και τα ζωικά λιπαρά είχε 35% υψηλότερο κίνδυνο διαβήτη τύπου 2 – και 39% υψηλότερο κίνδυνο εάν η διατροφή τους ελαχιστοποιούσε επίσης τα δημητριακά ολικής αλέσεως. Ο Wang δήλωσε ότι μια αδυναμία της μελέτης ήταν ότι τα περισσότερα άτομα που συμμετείχαν σε αυτήν ήταν λευκοί. “Αναρωτιόμαστε αν τα αποτελέσματά μας θα μπορούσαν να γενικευτούν σε άλλες εθνοτικές ομάδες”, δήλωσε. “Πρέπει να το εξετάσουμε αυτό, καθώς και τα άτομα που κατανάλωναν σταθερά δίαιτες με πολύ χαμηλούς υδατάνθρακες, όπως η δίαιτα keto”. Η Αμερικανική Καρδιολογική Εταιρεία συνιστά μια διατροφή που περιλαμβάνει μεγάλη ποικιλία φρούτων και λαχανικών και υγιεινές πηγές πρωτεΐνης, όπως ψάρια και θαλασσινά, όσπρια και ξηρούς καρπούς, γαλακτοκομικά προϊόντα χαμηλών λιπαρών ή μη λιπαρών και άπαχα κρέατα. Ενθαρρύνει την επιλογή ελάχιστα επεξεργασμένων τροφίμων έναντι των εξαιρετικά επεξεργασμένων τροφίμων και τον περιορισμό της ζάχαρης, του αλατιού και του αλκοόλ.