Στον ηλικιωμένο ευρωπαϊκό πληθυσμό, οι άνδρες, καθώς και εκείνοι με χαμηλότερη κοινωνικοοικονομική κατάσταση, αδύναμους κοινωνικούς δεσμούς και κακή υγεία, ενδέχεται να αντιμετωπίζουν περισσότερες δυσκολίες να αποκτήσουν άτυπη υποστήριξη και θεωρείται ότι έχουν υψηλότερο κίνδυνο επιδείνωσης της κατάστασης αδυναμίας και χαμηλότερης ποιότητας ζωής. Αυτή η πραγματικότητα φαίνεται σε μια νέα διδακτορική διατριβή στο πανεπιστήμιο Umeå.
Η διασφάλιση ότι οι άνθρωποι παραμένουν ενεργοί και υγιείς όταν φτάσουν σε μεγάλη ηλικία μπορεί να μειώσει τον αρνητικό αντίκτυπο της γήρανσης του πληθυσμού στις οικονομίες και το σύστημα πρόνοιας της χώρας. Ως εκ τούτου, η διδακτορική διατριβή του Septi Lestari στο Τμήμα Επιδημιολογίας και Παγκόσμιας Υγείας επιδιώκει να εξετάσει περαιτέρω τους ρόλους των κοινωνικών σχέσεων (δηλαδή, κοινωνική επαφή, υποστήριξη και συμμετοχή) στην ενεργό και υγιή γήρανση.
Οι τέσσερις μελέτες της διατριβής διερευνούν τις αλλαγές στις κοινωνικές σχέσεις με την πάροδο του χρόνου, την πιθανή επίδραση της υγείας στις κοινωνικές σχέσεις των ηλικιωμένων, το όφελος των κοινωνικών σχέσεων στην ποιότητα ζωής και τον αντίκτυπο της πανδημίας στις κοινωνικές σχέσεις. Η διατριβή δείχνει ότι περίπου το ένα τρίτο των ηλικιωμένων Ευρωπαίων συμμετείχε σε κοινωνική δραστηριότητα ή παρείχε υποστήριξη και το ένα πέμπτο έλαβε υποστήριξη από μέλη μη νοικοκυριού.
Ωστόσο, οι περισσότεροι ερωτηθέντες είχαν συχνή κοινωνική επαφή και συναισθηματική υποστήριξη, κάτι που μπορεί να τονώσει τη συμμετοχή τους στην ανταλλαγή κοινωνικής υποστήριξης και στις κοινωνικές δραστηριότητες. Με την πάροδο του χρόνου, περισσότεροι ηλικιωμένοι λαμβάνουν βοηθητική υποστήριξη από μέλη που δεν είναι μέλη του νοικοκυριού. Οι αντίθετες τάσεις παρατηρούνται για την κοινωνική επαφή, την παροχή εργαλειακής υποστήριξης και τη συμμετοχή (π.χ. εθελοντική εργασία, αθλητικοί ή κοινωνικοί σύλλογοι και εκπαιδευτικές δραστηριότητες). Όπως ήταν αναμενόμενο, οι αδύναμοι ηλικιωμένοι τείνουν να έχουν λιγότερο ενεργές κοινωνικές σχέσεις.
Επιπλέον, η παροχή κοινωνικής υποστήριξης και η συμμετοχή μπορεί να προάγει την ποιότητα ζωής των ηλικιωμένων. Παραδόξως, η λήψη κοινωνικής υποστήριξης μπορεί να μειώσει την ποιότητα ζωής τους. Κατά τη διάρκεια της πανδημίας COVID-19, η παροχή βοήθειας μέσω εργαλείου και ο εθελοντισμός μειώθηκαν, αλλά αυξήθηκαν οι εισπράξεις υποστήριξης μέσω εργαλείου. Οι αυστηρότερες πολιτικές ελέγχου του COVID-19 ενδέχεται να αποτρέψουν τη λήψη βοηθητικής υποστήριξης εκτός του νοικοκυριού. Είναι ενδιαφέρον ότι η ανταλλαγή οργανικής υποστήριξης εκτός του νοικοκυριού, πιθανότατα εντός της γειτονιάς, είναι εμφανής όταν τα στενά πρόσωπα των ηλικιωμένων εκτέθηκαν στον COVID-19.
Τα ευρήματα υποδηλώνουν τον ζωτικό ρόλο των κοινωνικών σχέσεων στην ενεργό και υγιή γήρανση. Απαιτούνται προγράμματα παρέμβασης για την προώθηση υποστηρικτικών και ενεργών κοινωνικών σχέσεων μεταξύ των ηλικιωμένων στην Ευρώπη, καθώς μπορεί να αποτρέψουν την επιδείνωση της υγείας και να βελτιώσουν την ποιότητα ζωής. Οποιαδήποτε παρέμβαση ή βοήθεια πρέπει να παρέχεται με τρόπο που να σέβεται την αυτονομία και τον έλεγχο των ηλικιωμένων, ώστε να μην βλάπτεται η ποιότητα της ζωής τους.