Συνέντευξη στην Νικολέτα Ντάμπου
Στα επόμενα 2-3 χρόνια θα υπάρξει σοβαρότατη έλλειψη χειρουργών ογκολογίας στα νοσοκομεία της Ελλάδας , τονίζει ο κ. Ιωάννης Γ. Καραϊτιανός στην συνέντευξη που παραχώρησε στο Healthweb, και αυτό θα συμβεί λόγω της μη επίσημης αναγνώρισης της χειρουργικής ογκολογίας ως ιατρική εξειδίκευση/ειδικότητα.
Ο κ. Ιωάννης Γ. Καραϊτιανος είναι Καθηγητής Χειρουργικής Πανεπιστημίου Αθηνών, Συντονιστής Διευθυντής Ογκολογικής Χειρουργικής Κλινικής και Πρόεδρος του Επιστημονικού Συμβουλίου του Γενικού Αντικαρκινικού – Ογκολογικού Νοσοκομείου Αθηνών «Άγιος Σάββας», ο οποίος μέσα από τις ερωτήσεις της δημοσιογράφου Νικολέτας Ντάμπου , ανέδειξε τα βασικά προβλήματα που χρίζουν άμεσης λύσης στην χειρουργική ογκολογία και στα ογκολογικά νοσοκομεία της Ελλάδας . Παράλληλα, και μεταξύ άλλων , ξεδιπλώνεται και το μεγάλο πρόβλημα της ελλείψεις επίσημου αρχείου νεοπλασμάτων καθώς είμαστε η μόνη χώρα της Ευρώπης που δεν διαθέτει το εν λόγω αρχείο. Επίσης, υπογραμμίζονται και τα προβλήματα που υπάρχουν στην αντιμετώπιση των ογκολογικών ασθενών στην Ελλάδα.
Ας δούμε αναλυτικά την συνέντευξη:
Ποια προσκόμματα δημιουργούνται στο θέμα της ιατρικής εξειδίκευσης της Χειρουργικής Ογκολογίας;
Ο Άγιος Σάββας είναι το μεγαλύτερο ογκολογικό νοσοκομείο στη χώρα μας. Έχει διαφορετικούς τομείς, τον εργαστηριακό, τον παθολογικό και τον χειρουργικό τομέα. Περιλαμβάνει όλες τις ειδικότητες που ασχολούνται με τον καρκίνο. Η στελέχωση είναι ικανοποιητική αλλά έχουμε ακόμα ελλείψεις, οι οποίες αφορούν σε εξειδικευμένους γιατρούς-χειρουργούς που ασχολούνται με τα επιμέρους θέματα της χειρουργικής ογκολογίας.
Ως πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρίας Χειρουργικής Ογκολογίας πρέπει να σας πω ότι η εταιρία μας έχει καταβάλει πάρα πολλές προσπάθειες εδώ και μία 15ετία για την αναγνώριση στη χώρα μας της ιατρικής εξειδίκευσης της Χειρουργικής Ογκολογίας.
Παρόλο όμως που εδώ και 8 χρόνια υπάρχει ομόφωνη απόφαση της Επιτροπής Εκπαίδευσης του Κεντρικού Συμβουλίου Υγείας με την οποία αναγνωρίζεται η ιατρική εξειδίκευση της Χειρουργικής Ογκολογίας και στη χώρα μας, δυστυχώς δεν έχει υπογραφεί από τους τελευταίους υπουργούς Υγείας η σχετική υπουργική απόφαση.
Είναι κρίμα διότι εδώ και πολλές δεκαετίες είναι αναγνωρισμένη επίσημα στη χώρα μας η ειδικότητα της ακτινοθεραπείας, καθώς επίσης και η ειδικότητα της Παθολογικής (Κλινικής) Ογκολογίας και, δυστυχώς, αντίθετα από ό,τι συμβαίνει στις περισσότερες χώρες της Ευρώπης, η Χειρουργική Ογκολογία δεν έχει ακόμη αναγνωριστεί επίσημα ως ιατρική εξειδίκευση/ειδικότητα. Τι σημαίνει αυτό; Σημαίνει ότι όταν θα αποστρατευτούν λόγω συνταξιοδότησης, οι τελευταίοι ιατροί οι οποίοι έχουν ασχοληθεί συγκεκριμένα με τη χειρουργική ογκολογία και τους επιμέρους τομείς της, όπως είναι η χειρουργική του πεπτικού συστήματος, η χειρουργική μαστού, η ουρολογία, η γυναικολογία, θα έχουμε σοβαρότατη έλλειψη από εξειδικευμένους ιατρούς να συνεχίσουν το έργο που παράγεται από τις εξειδικευμένες χειρουργικές ογκολογικές κλινικές του νοσοκομείου Άγιος Σάββας αλλά και έλλειψη όλων των υπολοίπων χειρουργών ογκολόγων της χώρας μας.
Χρονικά πότε μπορεί να συμβεί αυτό;
Μέσα στα επόμενα 2-3 χρόνια θα φύγει όλη αυτή η γενιά των γιατρών που ασχολήθηκαν με τη χειρουργική ογκολογία στα μεγάλα νοσοκομεία και θα αναζητούμε να στελεχώσουμε τις ειδικές αυτές χειρουργικές ογκολογικές κλινικές που θέλουν ιδιαίτερη και υψηλή εξειδίκευση με γιατρούς, οι οποίοι μπορεί να είναι άριστοι αλλά θα έχουν εκπαιδευτεί στη γενική χειρουργική, στην τραυματιολογία, στην επείγουσα χειρουργική, όχι όμως στην αντιμετώπιση συγκεκριμένα των ογκολογικών χειρουργικών ασθενών.
Πρέπει εδώ να σας αναφέρω και είναι σημαντικό, ότι πολλές μελέτες παγκοσμίως έχουν αποδείξει ότι οι ογκολογικοί ασθενείς που νοσηλεύονται και παρακολουθούνται σε εξειδικευμένα ογκολογικά χειρουργικά κέντρα και κλινικές έχουν καλύτερα αποτελέσματα τόσο ως προς την επιβίωσή τους όσο και σε θέματα επιπλοκών. Έχουμε ένα φυτώριο νέων χειρουργών ογκολόγων που υπηρετούν και εξειδικεύονται στα ογκολογικά νοσοκομεία και δυστυχώς δεν το αξιοποιούμε. Στα ειδικά 4 αντικαρκινικά νοσοκομεία της χώρας, όπως είναι ο Άγιος Σάββας, το Μεταξά, το Θεαγένειο της Θεσσαλονίκης και οι Άγιοι Ανάργυροι στο Καλυφτάκι της Κηφισιάς θα μπορούσε να παρέχεται δωρεάν εκπαίδευση χειρουργών στο αντικείμενο της χειρουργικής ογκολογίας, όμως αυτό είναι κάτι που μένει αναξιοποίητο.
Η χειρουργική αντιμετώπιση του καρκίνου βασίζεται στη συζήτηση στα ογκολογικά συμβούλια όπου μετέχουν ιατροί από πολλές ειδικότητες. Για παράδειγμα, αντιμετωπίζουμε πάρα πολλά περιστατικά δύσκολα, προχωρημένων σταδίων καρκίνων, τα οποία υποβάλλονται σε ακτινοθεραπείες, χημειοθεραπείες ή σε ανοσοθεραπεία και αυτές οι μέθοδοι συνοδεύονται από μια σημαντική τοξικότητα. Η σωστή αντιμετώπιση των πιθανών επιπλοκών και παρενεργειών ενός συγκεκριμένου φαρμάκου απαιτεί ειδικές γνώσεις και εξειδίκευση. Προβλέπουμε ότι θα υπάρξει μεγάλο κενό στα επόμενα χρόνια από την έλλειψη εξειδικευμένων χειρουργών ογκολόγων.
Μπορείτε να μας περιγράψετε την δυναμική του νοσοκομείου Άγιος Σάββας στα χρόνια της κρίσης;
Το νοσοκομείο Άγιος Σάββας είναι το αρχαιότερο αντικαρκινικό νοσοκομείο της χώρας. Ιδρύθηκε το 1935 και αφού πέρασε από πολλές δυσκολίες -ιδιαίτερα κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου πολέμου- παρέμεινε πρωτοπόρο στη διάγνωση και την αντιμετώπιση του καρκίνου στη χώρα μας.
Στο νοσοκομείο Άγιος Σάββας υπηρέτησαν εξαιρετικοί ιατροί όλων των ειδικοτήτων που σχετίζονται με τον καρκίνο οι οποίοι συνέβαλαν ουσιαστικά στην εξέλιξη της έρευνας και της αντιμετώπισης των νεοπλασμάτων.
Τα τελευταία χρόνια το νοσοκομείο, παρά τις εγγενείς δυσχέρειες που υπάρχουν σε όλο το Εθνικό Σύστημα Υγείας στη χώρα μας, παραμένει πρωτοπόρο, διαθέτοντας άριστα εξειδικευμένο ιατρικό και νοσηλευτικό προσωπικό και μολονότι οι ανάγκες διαρκώς αυξάνονται, είναι άρτια εξοπλισμένο με μηχανήματα υψηλής τεχνολογίας.
Πως το νοσοκομείο Άγιος Σάββας συμβάλλει στην εκπαίδευση των χειρουργών γιατρών;
Το Επιστημονικό Συμβούλιο του Νοσοκομείου Άγιος Σάββας, του οποίου έχω την τιμή να προεδρεύω, διοργανώνει κάθε δύο εβδομάδες και συγκεκριμένα κάθε δεύτερη Τρίτη, μαθήματα που αφορούν σε όλα τα πεδία και σε όλο το αντικείμενο της ογκολογίας, είτε αυτό αφορά στις λοιμώξεις των ογκολογικών ασθενών, είτε αφορά σε διαγνωστική προσπέλαση με μαγνητικές και αξονικές τομογραφίες, στο πώς συνεργάζονται οι ειδικότητες μεταξύ τους, στα προβλήματα της θρομβοεμβολικής νόσου και τη θρομβοπροφύλαξη των ογκολογικών ασθενών αλλά και σε όλα τα άλλα αντικείμενα τα οποία έχουν ειδικό ενδιαφέρον για τους γιατρούς που ασχολούνται με την ογκολογία. Επίσης καλούμε και γιατρούς από άλλα νοσοκομεία και από τα πανεπιστήμια της χώρας για να αναπτύξουν εξειδικευμένα θέματα που αφορούν κυρίως στην πρόοδο της θεραπείας του καρκίνου, όπως είναι η ανοσοθεραπεία, η υγρή βιοψία κ.ά.
Ποια προβλήματα υπάρχουν στην αντιμετώπιση των ογκολογικών ασθενών στην Ελλάδα;
Η χώρα μας σύμφωνα με στατιστικές μελέτες είναι μια χώρα ηλικιωμένων και δυστυχώς ο καρκίνος αποτελεί νόσο της τρίτης ηλικίας, δηλαδή των ατόμων από 65 ετών και άνω. Από 65-74 έτη ο καρκίνος είναι η πρώτη αιτία θανάτου για τους ανθρώπους στη χώρα μας αλλά και παγκοσμίως και η δεύτερη αιτία θανάτου μεταξύ 75-84 ετών. Κατά συνέπεια, η γήρανση του πληθυσμού αυξάνει όχι μόνο την επίπτωση του καρκίνου αλλά και τις ανάγκες να κατευθυνθούν τα Εθνικά Συστήματα Υγείας στους τομείς της πρόληψης και έγκαιρης διάγνωσης καθώς και αντιμετώπισης του καρκίνου σε ευρύτερο και πιο προχωρημένο φάσμα ηλικιών.
Στην Ελλάδα καταβάλλονται πάρα πολλές προσπάθειες για την ευρύτερη ασφαλιστική κάλυψη του πληθυσμού τα τελευταία χρόνια και πρέπει να τονίσουμε ότι η δυνατότητα που παρέχεται στους ανασφάλιστους ασθενείς να έχουν δωρεάν περίθαλψη στα κρατικά νοσοκομεία είναι πολύ σημαντική. Από την άλλη πλευρά, αυτό το εξαιρετικά θετικό μέτρο είχε μία αναντιστοιχία ως προς τη μη ανάλογη αύξηση των πόρων προς το ΕΣΥ. Δεν έχουμε ούτε αύξηση του ιατρικού προσωπικού και των εργαστηρίων αλλά ούτε και αύξηση των πόρων που κατευθύνονται προς την υγεία. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα, ο φόρτος εργασίας που προκύπτει από την περίθαλψη των ανασφάλιστων ασθενών, να πέφτει στους ώμους των φιλότιμων γιατρών και νοσηλευτών χωρίς να υπάρχει η ανάλογη συνεισφορά από το κράτος.
Υπάρχουν τα κατάλληλα υλικά;
Θα έλεγα ότι τα τελευταία χρόνια υπάρχει ένα εξορθολογισμός στις δαπάνες για την υγεία, χωρίς όμως αυτό να είναι κοντά στο επιθυμητό. Θα τονίσω -και από την προσωπική μου εμπειρία- ότι έχουμε ακόμα πολλά περιθώρια όχι μόνο συγκεκριμένων οικονομιών στα υλικά αλλά και ορθής κατανομής των πόρων. Πάντως, δεν είναι τόσο μεγάλο το πρόβλημα στα υλικά και στα φάρμακα, όσο στο ανθρώπινο δυναμικό που στενάζει κάτω από την πίεση την οποία δέχεται καθημερινά από το μεγάλο αριθμό των ασθενών, οι οποίοι δεν έχουν τη δυνατότητα να απευθυνθούν σε ιδιωτικά θεραπευτήρια και διαγνωστικά κέντρα.
Ανάμεσα στους ασθενείς υπάρχουν και πολλοί πρόσφυγες – αλλοδαποί. Ποια είναι η δική σας εικόνα για αυτούς τους ανθρώπους;
Οι άνθρωποι αυτοί δικαιούνται την ίδια περίθαλψη με τους Έλληνες και φροντίζουμε να έχουν ένα πολύ καλό επίπεδο υπηρεσιών υγείας. Ο Άγιος Σάββας δεν δέχεται πολύ μεγάλο όγκο τέτοιων ασθενών, γιατί είναι ειδικό νοσοκομείο, αλλά οσάκις τίθεται θέμα αντιμετώπισης καρκινοπαθούς αλλοδαπού ασθενούς ή ανασφάλιστου πάντα γίνεται το καλύτερο και χωρίς διακρίσεις. Επιπλέον το νοσοκομείο μας διαθέτει και μία εξαιρετική κοινωνική υπηρεσία, η οποία φροντίζει ακόμα και για το συγγενικό περιβάλλον των ασθενών. Υπάρχουν κάποια δωμάτια που διατίθενται παράπλευρα του νοσοκομείου για τους συγγενείς ασθενών που αντιμετωπίζουν οικονομικά προβλήματα.
Εθνικό Αρχείο Νεοπλασιών. Σε ποιο σημείο βρίσκεται σήμερα;
Όπως ξέρετε πολύ καλά, υπάρχουν πολλές παλινωδίες στο συγκεκριμένο θέμα. Έγινε μια προσπάθεια τα προηγούμενα 3-4 χρόνια με το ΚΕΕΛΠΝΟ, κάποια στιγμή άρχισε να δουλεύει αυτή η καταγραφή, αλλά δυστυχώς εγκαταλείφθηκε και πάλι από έλλειψη πόρων και ίσως και ενδιαφέροντος από τους αρμοδίους. Πρόσφατα ξεκίνησε μια νέα προσπάθεια από το υπουργείο Υγείας, η οποία ενώ καταρχάς είναι προς τη σωστή κατεύθυνση, δυστυχώς έγιναν αποκλεισμοί, όπως το γεγονός ότι στην τελευταία προσωρινή διοικούσα επιτροπή του αρχείου νεοπλασιών δεν περιλαμβάνονται οι εκπρόσωποι της Ελληνικής Παθολογοανατομικής Εταιρίας που είναι οι πρώτοι που κάνουν τη διάγνωση του καρκίνου αλλά ακόμα και της Ελληνικής Εταιρίας Χειρουργικής Ογκολογίας, ενώ είναι γνωστό ότι οι χειρουργοί είναι οι πρώτοι που επιλαμβάνονται του καρκίνου κάνοντας αρχικά βιοψίες και προχωρώντας στη χειρουργική αντιμετώπιση των όγκων.
Άρα λοιπόν βλέπουμε ότι, ξεκινάμε με λάθος τρόπο μία σημαντικότατη και απολύτως απαραίτητη προσπάθεια. Η Ελλάδα είναι η μόνη χώρα της Ευρώπης που δεν έχει επίσημο αρχείο νεοπλασμάτων και κυρίως δεν έχει τη σφαιρική γνώση του πόσοι καρκίνοι υπάρχουν στη χώρα μας, σε ποιο στάδιο καρκίνου διαγιγνώσκονται και με ποιο τρόπο. Πόσες καθυστερήσεις υπάρχουν στη διάγνωση, πόση είναι η επιβίωση των ασθενών, πόση είναι η θνητότητα, πόσες οι επιπλοκές μετά από χειρουργικές επεμβάσεις ή χημειοθεραπείες και ακτινοθεραπείες.
Αν δεν υπάρχει σε μια χώρα μια σαφής καταγραφή του τι συμβαίνει με τους καρκινοπαθείς ασθενείς που αποτελούν ένα μεγάλο μέρος των χρονίων πασχόντων, τότε δεν μπορεί να χαραχτεί εθνικό σχέδιο για την αντιμετώπιση του καρκίνου. Στο Εθνικό Αρχείο Νεοπλασιών έχουμε πολύ στενή συνεργασία, όχι μόνο με τις άλλες εταιρίες, όπως την Εταιρεία Ογκολόγων – Παθολόγων Ελλάδος και την Ελληνική Ακτινοθεραπευτική Εταιρία αλλά και με τους συλλόγους των καρκινοπαθών ασθενών και ιδιαίτερα με την Ελληνική Ομοσπονδία Καρκίνου με την οποία η Ελληνική Εταιρεία Χειρουργικής Ογκολογίας έχει υπογράψει μνημόνιο συνεργασίας μέσω του οποίου προωθούνται πρωτοβουλίες που οδηγούν στη βελτίωση της αντιμετώπισης των ογκολογικών ασθενών στη χώρα μας.
Ποια είναι η συμβολή των συλλόγων των καρκινοπαθών ασθενών;
Η συμβολή των συλλόγων των καρκινοπαθών ασθενών είναι πολύ μεγάλη στην ευαισθητοποίηση του κοινού πάνω στα θέματα του καρκίνου. Είναι όμως σημαντικό να τονίσουμε ότι οι ογκολογικοί ασθενείς δεν έχουν μόνο σωματικά προβλήματα αλλά και ψυχολογικά. Η κατάθλιψη π.χ., η απομόνωση, τα εργασιακά και οικονομικά προβλήματα, η μοναξιά, η έλλειψη υποστήριξης από το οικογενειακό περιβάλλον είναι δυστυχώς συχνά φαινόμενα στους ασθενείς αυτούς.
Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι ο καρκίνος είναι μία νόσος που πρέπει να αντιμετωπιστεί σε πολλά επίπεδα και ότι ο καρκινοπαθής ασθενής χρήζει σφαιρικής και πολυπαραγοντικής αντιμετώπισης.
Τι φταίει και ακόμα δεν έχουμε δημιουργήσει στην Ελλάδα το Εθνικό Αρχείο Νεοπλασιών;
Φοβάμαι ότι ενώ υπάρχουν οι καλές προθέσεις είναι δύσκολο να βρούμε μια κοινή συνισταμένη. Να καθίσουμε όλοι γύρω από ένα τραπέζι και να αναλάβουμε τους σωστούς ρόλους ο καθένας μας, ώστε να υπάρχει γενικότερη αντιμετώπιση με αντικειμενικά κριτήρια του θέματος και μια σωστή καταγραφή σε όλα τα επίπεδα. Αν αυτό μπορούσε να γίνει, σας διαβεβαιώνω ότι θα είχαμε μια τεράστια εξοικονόμηση πόρων που διατίθενται για τον καρκίνο και θα είχαμε πολύ καλά αποτελέσματα τόσο για την έγκαιρη διάγνωση των ασθενών όσο και για την επιβίωσή τους. Είναι πολύ σημαντικό να πούμε ότι μόλις το 0,5% των πόρων για τον καρκίνο διατίθεται στην πρόληψή του στη χώρα μας. Είναι τραγικό αυτό το νούμερο γιατί όλοι ξέρουμε ότι η καλύτερη αντιμετώπιση του καρκίνου είναι η πρόληψη. Το Εθνικό Αρχείο Νεοπλασιών θα βοηθήσει λοιπόν σημαντικά στη σωστή και επωφελή αξιοποίηση αυτών των πόρων.
Ποιες διαφωνίες υφίστανται;
Δεν υπάρχουν διαφωνίες επιστημονικές αλλά έλλειψη ενός συντονισμού από ένα κεντρικό όργανο. Το ζητούμενο είναι να καθίσουμε όλοι μαζί και να δούμε πώς μπορούμε να αυξήσουμε π.χ. το ποσοστό των γυναικών που θα κάνουν μαστογραφία, ή πώς μπορούμε να εξετάσουμε την τεχνική αρτιότητα των μαστογραφιών και τη σωστή διάγνωση από εξειδικευμένους ακτινοδιαγνώστες. Επίσης, πώς θα μπορούσαμε να αυξήσουμε τον αριθμό των ατόμων που υποβάλλονται μετά το 50ό έτος της ηλικίας τους σε ολική κολονοσκόπηση και να βρούμε τρόπους για να αυξήσουμε τον πληθυσμιακό αυτό έλεγχο σε εθνικό επίπεδο. Ακόμη, η γενίκευση του Τεστ Παπανικολάου στις γυναίκες στη χώρα μας με την ανίχνευση και του HPV ιού μπορούν να αποδειχθούν πολύ σημαντικές ενώ η καθολική εφαρμογή του εμβολιασμού των εφήβων εναντίον του HPV ιού μπορεί να αποδειχθεί σωτήρια για την αποφυγή του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας και άλλων μορφών καρκίνου. Οι προσπάθειες όμως δυστυχώς παραμένουν αποσπασματικές και δεν έχουμε μια ορθή στρατηγική για τον καρκίνο και για το πώς θα αντιμετωπιστεί αυτός στη χώρα μας στις επόμενες δεκαετίες.
Διαβάστε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις για την υγεία από την Ελλάδα και τον ΚόσμοΑκολουθήστε το healthweb.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
