Η πρακτική του διαλογισμού επικεντρώνεται στην καλλιέργεια της επίγνωσης του παρόντος και μπορεί να βοηθήσει τους ανθρώπους να ξεπεράσουν προβληματικές συνήθειες, σύμφωνα με ευρήματα που δημοσιεύθηκαν στο περιοδικό Mindfulness. Μετά από οκτώ συνεδρίες διαλογισμού, οι συμμετέχοντες ήταν καλύτεροι στο να ξεπεράσουν τις μαθημένες αυτοματοποιημένες αποκρίσεις κατά τη διάρκεια μιας γνωστικής εργασίας. Οι αυτόματες συμπεριφορές μάς επιτρέπουν να εκτελούμε ρουτίνες και να ανταποκρινόμαστε γρήγορα σε καθημερινές εργασίες ενώ επιδεικνύουμε λίγη γνωστική προσπάθεια. Ωστόσο, αυτές οι μαθημένες συμπεριφορές μπορούν να μας κρατήσουν πίσω εμποδίζοντάς μας να προσαρμόσουμε τη συμπεριφορά μας σε ένα μεταβαλλόμενο περιβάλλον — οδηγώντας σε ακατάλληλες αποκρίσεις ή ακόμη και λάθη. Οι συνήθειες είναι δύσκολο να κοπούν, αλλά ο διαλογισμός φαίνεται να βοηθά.
Ο διαλογισμός διδάσκει την τεχνική της επίγνωσης, την επίγνωση και την προσοχή στο παρόν. Ψυχολογικές μελέτες επισημαίνουν τα πολλά οφέλη μιας τακτικής πρακτικής διαλογισμού, αλλά παραμένει ασαφές πώς τα διαφορετικά στυλ διαλογισμού επηρεάζουν συγκεκριμένες γνωστικές διαδικασίες. Οι συγγραφείς της μελέτης, ο Thomas Maran και οι συνεργάτες του, διεξήγαγαν μια μελέτη παρέμβασης για να συγκρίνουν πώς τα στυλ διαλογισμού εστίασης και του διαλογισμού ανοικτής παρατήρησης επηρεάζουν την ικανότητά μας να υπερνικούμε τις αντανακλαστικές συμπεριφορές.
Συνολικά 73 ενήλικες χωρίς προηγούμενη εμπειρία διαλογισμού συμμετείχαν στη μελέτη και χωρίστηκαν τυχαία σε μία από τις τέσσερις ομάδες παρέμβασης. Η πρώτη ομάδα εξασκήθηκε στον διαλογισμό ανοιχτής παρατήρησης, με επίκεντρο την παρατήρηση περαστικών σκέψεων και αισθήσεων χωρίς να εμπλέκεται σε αυτές. Δύο ομάδες εξασκήθηκαν στον διαλογισμό εστιασμένης προσοχής, όπου επικεντρώθηκαν στη σταθεροποίηση και την επανασυγκέντρωση της προσοχής τους είτε στην αναπνοή είτε στη φλόγα του κεριού. Μια τελική ομάδα ελέγχου μπήκε στη λίστα αναμονής για να παρακολουθήσει μια παρέμβαση διαλογισμού στο τέλος της περιόδου μελέτης.
Η παρέμβαση περιελάμβανε οκτώ συνεδρίες υπό την καθοδήγηση εκπαιδευτών που εκτείνονται σε τέσσερις εβδομάδες. Επιπλέον, ζητήθηκε από τους συμμετέχοντες να διαλογίζονται καθημερινά και τους παρασχέθηκαν καθοδηγούμενες ηχογραφήσεις. Για τη μέτρηση της αυτόματης απόκρισης, όλοι οι συμμετέχοντες συμμετείχαν σε δύο εργασίες — το dot pattern expectancy paradigm, το οποίο μετρά τον μαθημένο αυτοματισμό και το NEXT paradigm, το οποίο μετρά τόσο την μαθημένη όσο και την καθοδηγούμενη αυτοματοποίηση.
Κατά τη διάρκεια του dot pattern expectancy paradigm, οι συμμετέχοντες αναπτύσσουν τη συνήθεια να πατούν ένα συγκεκριμένο πλήκτρο σε ένα πληκτρολόγιο και η εργασία μετρά την ικανότητά τους να ξεπεράσουν αυτήν την αυτοματοποιημένη απόκριση. Σημειωτέον, τα άτομα που παρακολούθησαν τις παρεμβάσεις διαλογισμού ήταν καλύτερα στο να παρακάμψουν αυτές τις μαθημένες απoκρίσεις σε σύγκριση με την ομάδα λίστας αναμονής που δεν έκανε διαλογισμό.
Στο παράδειγμα NEXT, οι συμμετέχοντες έπρεπε και πάλι να απέχουν από την αυτόματη απόκριση, αυτή τη φορά σε ένα φως στην οθόνη. Διαπιστώθηκε και πάλι ότι και οι δύο ομάδες διαλογισμού απέδωσαν καλύτερα από την ομάδα στη λίστας αναμονής ως προς την υπέρβαση του μαθημένου αυτοματισμού, υποδηλώνοντας ότι οποιοδήποτε στυλ διαλογισμού βοήθησε τους συμμετέχοντες να παρακάμψουν τις αυτοματοποιημένες αποκρίσεις τους.