Αφορμή γι’ αυτό το σημείωμα στάθηκε η αναφορά σε σειρά δημοσιευμάτων ορισμένων βασικών στοιχείων για την ελληνική αγορά και τις επιχειρήσεις που, παρά τις αντίξοες οικονομικές συγκυρίες, συνεχίζουν την δραστηριότητά τους στην χώρα μας, ενισχύοντας την εθνική οικονομία και την κοινωνία. Αρκετά από αυτά δημιουργούν μια θετική αίσθηση στον αναγνώστη για την πορεία της οικονομίας και ειδικότερα για την οικονομική κατάσταση και την κερδοφορία των φαρμακευτικών επιχειρήσεων και φαρμακοβιομηχανιών.
Γράφει η Παπαϊωάννου Γεωργία- Οικονομικά Υγείας
Είναι καλό να αναγνωρίσουμε ότι το να αντέχει μια επιχείρηση στο σημερινό ασφυκτικό πλαίσιο δράσης είναι ένα σημαντικό γεγονός, αλλά σε καθαρά χρηματοοικονομικούς όρους αυτή η επιχειρηματική περίοδος αντίστασης έχει αρχή και τέλος. Έτσι, οφείλουμε να διερευνήσουμε σε βάθος την αντοχή των επιχειρήσεων σε όρους αποδοτικότητας, γιατί με αυτό τον τρόπο αφενός θα εντοπίσουμε εγκαίρως ενδεχόμενα προβλήματα και αφετέρου επειδή έτσι θα μπορέσουμε να σχεδιάσουμε τις απαραίτητες διοικητικές και πολιτικές παρεμβάσεις για την ενδυνάμωση τους. Μετά από χρόνια οικονομικής επιβράδυνσης εργοδότες, εργαζόμενοι ή απλά πολίτες όλοι θέλουμε να αφεθούμε σε μηνύματα αισιοδοξίας. Ωστόσο δεν θα πρέπει να λείπει η κριτική εξέταση των αναδυόμενων στοιχείων, η σύνδεση αυτών με την γενικότερη κατάσταση και η εξαγωγή συμπερασμάτων που να συνεισφέρουν παραγωγικά στην διαμόρφωση μελλοντικών παρεμβάσεων.
Ανάλυση βασικών δεικτών που σχετίζονται με την αποδοτικότητα του κλάδου, που, όπως είναι γνωστό προσφέρει πολλαπλασιαστικά οφέλη στο Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν (Α.Ε.Π.) της χώρας μας, (συγκεκριμένα έκθεση του ΙΟΒΕ αναδεικνύει στο 3,4% την συμβολή του τομέα φαρμακοβιομηχανίας στο Α.Ε.Π.) [1] αποδεικνύει μια εν γένει αποδυνάμωση των επιχειρήσεων που συγκροτούν το συγκεκριμένο κλάδο. Από τα οικονομικά στοιχεία των μεγαλύτερων επιχειρήσεων για τα έτη 2013-2014, προκύπτει μείωση του κύκλου εργασιών κατά 1,79% [2]. Επίσης καταγράφηκε υστέρηση στα κέρδη προ φόρων κατά 50,23% με παράλληλη υστέρηση στο σύνολο των ίδιων κεφαλαίων κατά 6,13% [2]. Η μείωση του κύκλου εργασιών και η φθίνουσα πορεία του δείκτη αποδοτικότητας ίδιων κεφαλαίων αναδεικνύει ότι οι επιχειρήσεις έχασαν ουσιαστικά κεφάλαια, τα οποία κατά ένα μέρος θα μπορούσαν να επενδυθούν σε έρευνα και ανάπτυξη, κάτι για το οποίο έχουν δεσμευτεί δημοσίως άλλωστε αντιπρόσωποι του κλάδου.
Άλλο ένα στοιχείο που δίνει το στίγμα της μειούμενης δυναμικής των εταιριών να παράγουν κέρδη είναι η φθίνουσα πορεία του δείκτη αποδοτικότητας ενεργητικού για τα ίδια έτη, με το γενικό σύνολο ενεργητικού των επιχειρήσεων να καταγράφει μείωση από €5,209 δισ. σε €5,047 δισ. [2]. Αξίζει να τονιστεί ότι η γενική αποστέρηση πόρων μειώνει την δυνατότητα των εταιριών να αναπτυχθούν και να προσφέρουν στο Α.Ε.Π. της χώρας με άμεσους ή/και με έμμεσους τρόπους.
Το περιθώριο καθαρού κέρδους των επιχειρήσεων του κλάδου επίσης παρουσίασε σημαντική πτώση ύψους 49,24% κατά τα έτη 2013-2014 [2]. Αντίθετα παρατηρήθηκε αύξηση της σχέσης ξένων προς ίδια κεφάλαια [2], κάτι που μπορεί να συνδεθεί με αδυναμία των εταιριών να αντεπεξέλθουν σε υποχρεώσεις, καταφεύγοντας στον δανεισμό ως μέθοδο χρηματοδότησης. Η σχέση μεταξύ ξένων και ίδιων κεφαλαίων αναδεικνύει την κεφαλαιακή δομή και βιωσιμότητα μιας επιχείρησης και ερμηνεύει την αξία της, άρα όσο αυξάνεται η εξάρτηση από ξένα, δανεικά κεφάλαια τόσο απομειώνεται η ευελιξία και η αυτονομία της. Από τα παραπάνω κατανοεί κανείς πως οι συνθήκες λειτουργίας του κλάδου φαίνεται να έχουν επιβαρυνθεί.
Όταν ένας κλάδος δυσλειτουργεί και αποδυναμώνεται χρηματοοικονομικά αξίζει να εξεταστεί αν υπάρχουν (και μπορούν να συνδεθούν με αυτό) αρνητικές συνέπειες κοινωνικών προεκτάσεων. Από στοιχεία της EUROSTAT, λοιπόν, προκύπτει ότι στον τομέα «Manufacture of basic pharmaceutical products and pharmaceutical preparations» παρατηρήθηκε στην Ελλάδα μείωση του αριθμού εργαζομένων και συγκεκριμένα μεταβολή από -6,3% το 2013 σε -10,9% το 2014 [3]. Τέλος αξίζει να εξετάσει κανείς το ενδεχόμενο να ευνοήθηκαν οι ασθενείς από τις συνεχείς και μονομερείς παρεμβάσεις στην διαμόρφωση των τιμών των φαρμάκων. Δυστυχώς όμως όλα τα στοιχεία σημαντικών εκθέσεων για τα ίδια έτη δείχνουν ότι αυξήθηκε η μετατόπιση του βάρους της θεραπείας προς τους ασθενείς καθώς και η συμμετοχή αυτών στα φάρμακα τους (μεσοσταθμικά), την στιγμή που η ζήτηση φαρμάκων φαίνεται να κινήθηκε στα ίδια επίπεδα (στοιχεία ΕΟΦ, πωλήσεις φαρμάκων έτη 2013-2014 [4]).
Συμπερασματικά, δημιουργούνται ποικίλα ερωτήματα σχετικά με την αποτελεσματικότητα των κρατικών παρεμβάσεων, την οπτική του κράτους ως προς την επίλυση των προβλημάτων που σχετίζονται με τις υγειονομικές δαπάνες και το κατά πόσο οι παρεμβάσεις που γίνονται αποτελούν τελικά κοντόφθαλμα “πυροσβεστικά” μέτρα, τα οποία ωστόσο σε μακροπρόθεσμο ορίζοντα μπορεί να απoβούν μοιραία. Γενικά θα έπρεπε να διερωτάται κανείς ποιο είναι το νόημα κρατικών παρεμβάσεων που και τους πολίτες της χώρας δεν ευνοούν αλλά και που εν γένει αποδυναμώνουν έναν από τους πιο σημαντικούς κλάδους της οικονομίας μας.
Αναφορές
1) Μελέτη στρατηγικής για τον κλάδο της Φαρμακοβιομηχανίας, 10/11/2014, IOBE.
2) «Φαρμακευτικές, Ανθεκτικότητα και διατήρηση της κερδοφορίας παρουσίασαν το 2014 οι περισσότερες εταιρίες του κλάδου» άρθρο στην έκδοση «Οι ισχυροί της ελληνικής οικονομίας, Top 200 επιχειρήσεις βάσει κερδών προ φόρων. Οι πρωταγωνιστές, οι επιχειρήσεις που ξεχώρισαν την πενταετία 2010-2014», εκδόσεις DIRECTION BUSINESS NETWORK, Δεκέμβριος 2015.
3) Source of data: Eurostat, Labour input in industry – annual data, percentage change INDIC_BT: Employment (number of persons employed)
4) Iστοσελίδα ΕΟΦ, στοιχεία πωλήσεων φαρμάκων έτη 2013-2014.