ΑΝΑΖΗΤΗΣΗ
Τα επιδημικά κύματα του κορωνοϊού και της γρίπης βρίσκονται σε δυναμική ανοδική πορεία με έντονο αποτύπωμα και μεγάλο αριθμό μολύνσεων. Για τις εξελίξεις των ιώσεων μιλά στην εκπομπή Opinion Health και τη Νικολέτα Ντάμπου ο κύριος Γκίκας Μαγιορκίνης, αναπληρωτής καθηγητής της Ιατρικής Σχολής του ΕΚΠΑ και λοιμωξιολόγος.
Η νέα παραλλαγή του κορωνοϊού JN.1 είναι περισσότερο μεταδοτική από την τελευταία. Ο κ. Μαγιορκίνης επεσήμανε στο www.healthweb.gr ότι: «Η παραλλαγή JN.1 που φαίνεται ότι τείνει να επικρατήσει αυτή την περίοδο έχει στοιχεία μεγαλύτερης μεταδοτικότητας στο προφίλ του πληθυσμού που έχουμε αυτή την στιγμή. Δηλαδή διαφεύγει από ανοσία από προηγούμενη μόλυνση περισσότερο από ότι οι άλλες παραλλαγές και γι’ αυτό το λόγο φαίνεται ότι έχει αυξημένη διεισδυτικότητα στον πληθυσμό και τείνει να επικρατήσει.»
Είναι λιγότερο τοξική η εν λόγω μετάλλαξη από τις προηγούμενες; «Κινείται στο ίδιο επίπεδο που κινούνται όλες οι παραλλαγές της Omicron. Τα στοιχεία που έχουμε μέχρι στιγμής αυτό δείχνουν. Δεν βλέπουμε δηλαδή να είναι πιο παθογόνος ή να προκαλεί πιο βαριά νόσο. Άρα λοιπόν θεωρούμε ότι είναι αντίστοιχη με τις άλλες οι παραλλαγές που κυκλοφορούν αυτή την στιγμή, όσον αφορά την παθογένεια.»
Υπάρχει μετάλλαξη και στα στελέχη της γρίπης; «Τα στελέχη της γρίπης που κυκλοφορούν αυτή τη στιγμή δεν είναι τα ίδια με τα περσινά, έχουν σίγουρα μεταλλάξεις, ωστόσο η ποικιλομορφία του ιού της γρίπης είναι δεδομένη. Δεν έχουμε δηλαδή τόσο γρήγορη εναλλαγή μεταλλάξεων και υποπαραλλαγών, όπως βλέπουμε αυτή την στιγμή στον κορονοϊό.»
Ποιοι είναι οι λόγοι που αυτή την στιγμή υπάρχει αυτή η έξαρση τόσο του κορωνοϊού όσο και της γρίπης; Ο καθηγητής απαντά ότι: «Βρισκόμαστε στην χειμερινή έξαρση των αναπνευστικών λοιμώξεων, που περιμένουμε κάθε χρόνο από Οκτώβριο και μετά. Φέτος ξεκίνησε περίπου στα μέσα Νοεμβρίου. Σχετίζεται με το γεγονός ότι οι χαμηλές θερμοκρασίες μάς οδηγούν στο να βρισκόμαστε σε κλειστούς χώρους και μέσα στα πλαίσια αυτών των κλειστών χώρων, η μετάδοση μέσω των σταγονιδίων και της αναπνοής είναι εντονότερη. Γι’ αυτό το λόγο, λοιπόν, έχουμε την έξαρση των 2 αυτών λοιμώξεων, αλλά και του RSV. Η κορύφωση του κορωνοϊού λογικά είναι τώρα ή το αργότερο την επόμενη εβδομάδα και η κορύφωση της γρίπης αναμένεται περίπου έναν μήνα αργότερα.»
Η θερμοκρασία παίζει κάποιο ρόλο και ποια είναι η θερμοκρασία εκείνη που δεν ευνοεί την εξάπλωση των ιώσεων; «Η θερμοκρασία παίζει ρόλο, αλλά κυρίως όσον αφορά τη χρήση των χώρων για τις κοινωνικές συνευρέσεις. Ο κόσμος λόγω της χαμηλής θερμοκρασίας βρίσκεται σε κλειστούς χώρους. Αυτό έχει σαν συνέπεια και να είναι πιο κοντά ο ένας με τον άλλον, αλλά και η ατμόσφαιρα να μαζεύει με μεγαλύτερη πυκνότητα σταγονίδια, τα οποία φέρουν τους ιούς. Γι’ αυτό το λόγο, όταν έχουμε χαμηλές θερμοκρασίες η μεταδοτικότητα αυτών των αναπνευστικών λοιμώξεων αυξάνεται.»
Υπάρχουν άνθρωποι, οι οποίοι νόσησαν με κορωνοϊό και μετά από λίγες μέρες νόσησαν και από γρίπη. Σε αυτή την περίπτωση ο οργανισμός παθαίνει κάποιο σοκ; «Ανάλογα με το αν κάποιος ανήκει σε ευάλωτες ομάδες και πόσο βαριά περνάει την κάθε λοίμωξη, εννοείται ότι αν σε μικρό χρονικό διάστημα κολλάει πολλαπλές ιώσεις, αυτό λειτουργεί με μεγαλύτερη επιβάρυνση στον οργανισμό. Επίσης υπάρχουν ασθενείς που κολλούν και τα 2 συγχρόνως σχεδόν, έχουν δηλαδή συλλοίμωξη. Γενικά αυτές οι καταστάσεις θεωρούνται πιο επιβαρυντικές από το αν κάποιος κολλούσε τον έναν ιό με 20 ημέρες διαφορά από τον άλλον. Υπάρχουν κάποιες συνθήκες όπου είναι αρκετά επιβαρυντικό, όταν η μια λοίμωξη διαδέχεται την άλλη. Ένα απλό παράδειγμα είναι ότι σε κάποιους ανθρώπους είναι δυνατόν να πέσει παροδικά ο αιματοκρίτης. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι αντιδραστικά ο σίδηρος στον οργανισμό δεσμεύεται για να μην επιτρέπει στο μικρόβιο να πολλαπλασιάζεται. Οπότε αν συμβαίνει η μια λοίμωξη μετά την άλλη, είναι πιθανό να πέσει και αρκετά ο αιματοκρίτης. Γενικά, το να κολλάει κάποιος διαδοχικά τις λοιμώξεις μπορεί να λειτουργήσει αθροιστικά και επιβαρυντικά.»
O εμβολιασμός της γρίπης, ποιον μήνα πρέπει να γίνεται ; «Τα εμβόλια της γρίπης διατίθενται αρχές Οκτωβρίου. Συνήθως από εκείνη την χρονική στιγμή και μετά είναι καλό το χρονικό σημείο να ξεκινήσει κάποιος να κάνει το εμβόλιο της γρίπης. Και τώρα αν κάποιοι δεν το έχουν κάνει, έχουν χρόνο να το κάνουν, γιατί ακόμα δεν έχουμε φτάσει στην κορύφωση. Δεν είναι δηλαδή αργά. Το ίδιο περίπου ισχύει και για τον κορωνοϊό, γιατί όπως είδαμε αυτά ξεκινάνε τις εξάρσεις τους σχεδόν συγχρόνως. Δεν μπορούμε να ξέρουμε ακριβώς πότε θα γίνει, γιατί αυτό εξαρτάται και από τις καιρικές συνθήκες που δεν μπορούμε να τις γνωρίζουμε από νωρίς. Οπότε από Οκτώβριο και μετά είναι λογικό και σωστό να σπεύσουν οι ομάδες οι ευάλωτες ,οι οποίες πρέπει να κάνουν αυτά τα 2 εμβόλια, να τα κάνουν και τα 2.»
Τώρα έχουμε Ιανουάριο. Αν κάνει κάποιος το εμβόλιο του κορωνοϊού ή της γρίπης, χρειάζεται 15 μέρες για να μπορέσει να λειτουργήσει. Άρα μέχρι τέλος Μαρτίου η γρίπη και οι ιώσεις θα έχουν εξαλειφθεί. Αξίζει να το κάνει κάποιος για 2 μήνες; «Η γρίπη είναι πιθανόν από Απρίλη και μετά να έχει σχεδόν εξαλειφθεί. Ωστόσο εάν κάποιος δεν έχει περάσει τον ιό, θα τον περάσει μια φορά φέτος. Άρα λοιπόν αν δεν έχει κολλήσει, το να κάνει το εμβόλιο είναι λογικό να τον βοηθήσει. Δεν έχει σημασία για 2 μήνες ή για 1 μήνα. Σημασία έχει να μην κολλήσει ή εάν κολλήσει, να το περάσει πιο ελαφριά. Άρα δεν έχει σχέση με το χρονικό διάστημα.»
Τα αντισώματα που δημιουργούνται από το εμβόλιο είναι πιο ισχυρά από τα αντισώματα που δημιουργούνται από τη νόσηση; «Όχι, δεν υπάρχουν στοιχεία που να δείχνουν ότι τα αντισώματα που δημιουργούνται από το εμβόλιο είναι πιο ισχυρά γενικώς. Υπάρχουν όμως κάποια στοιχεία που λένε ότι τα αντισώματα που παράγονται από το εμβόλιο είναι πιθανώς να βγουν σε καλύτερους τίτλους από ότι από τη φυσική νόσο. Εάν κάποιος περάσει όμως τη νόσο βαριά, θα βγάλει υψηλότερα αντισώματα . Αν κάποιος την περάσει πολύ ελαφριά, μπορεί να μη βγάλει καθόλου αντισώματα. Το σημαντικό στοιχείο είναι ότι μέσω του εμβολιασμού επιτυγχάνουμε ένα πιο standard επίπεδο αντισωμάτων από ότι μέσω της Φυσικής νόσησης .
Χρονικά μέχρι ποιο μήνα μπορεί κάποιος να εμβολιαστεί; «Για την γρίπη λογικά μέχρι τέλος Ιανουαρίου είναι το χρονικό διάστημα, αν και δεν μπορούμε να είμαστε σίγουροι πόσο θα τραβήξει. Τα τελευταία χρόνια λόγω της COVID-19 που είχαμε lockdown, η γρίπη φαίνεται ότι κράτησε και μεγαλύτερο χρονικό διάστημα. Άρα σίγουρα μέχρι τέλος Ιανουαρίου, αν όχι μέσα Φεβρουαρίου, είναι σημαντικό να ολοκληρώσει κάποιος τον εμβολιασμό της γρίπης. Για την Covid-19, επειδή είναι όλο το χρόνο εάν δεν έχει κολλήσει τη νόσο είναι καλό ακόμα και τέλος Φεβρουαρίου να κάνει, γιατί δεν ξέρουμε πότε θα είναι η επόμενη έξαρση. Μπορεί να έχουμε ακόμα μια έξαρση μέσα στην άνοιξη ή μέσα στο καλοκαίρι, το έχουμε δει να συμβαίνει. Άρα λοιπόν είναι πολύ σημαντικό να κάνουμε τον εμβολιασμό έτσι κι αλλιώς.»
Φέτος ήταν πιο υποτονική η συμμετοχή στον εμβολιασμό. Κουράστηκε ο κόσμος λόγω των υποχρεωτικών εμβολίων στην πανδημία; «Νομίζω υπάρχει μια κόπωση όσον αφορά στον εμβολιασμό. Βέβαια υπάρχει όμως και η παρεξήγηση ότι επειδή ολοκληρώσαµε τον αρχικό εμβολιασμό δεν χρειάζεται να κάνουμε κάθε χρόνο. Ο εμβολιασμός της Covid-19 πλέον είναι ετησίως. Δεν είναι ένα δοσολογικό σχήμα που κάνουμε δεύτερη ή τρίτη δόση. Όπως δεν μετράμε λοιπόν τις δόσεις της γρίπης, έτσι δεν μετράμε πια και τους εμβολιασμούς της Covid-19. Το άλλο στοιχείο νομίζω που παίζει σημαντικό ρόλο είναι ότι ο εμβολιασμός της Cοvid γίνεται μετά από ραντεβού σε εμβολιαστικά κέντρα, ενώ ο εμβολιασμός της γρίπης γίνεται εύκολα στο φαρμακείο. Νομίζω μια τέτοια αλλαγή μπορεί να βοηθήσει και να αυξήσει το ποσοστό του εμβολιασμού και για την COVID-19, όπως γίνεται και για τη γρίπη.»
Μέχρι πόσα εμβόλια μπορεί να κάνει ένας άνθρωπος ετησίως ; Μέχρι πόσα αντέχει ο οργανισμός μας; «Ο αριθμός των εμβολιασμών δεν λειτουργεί επιβαρυντικά στον οργανισμό, δεν υπάρχουν τέτοια στοιχεία. Πολύ χαρακτηριστικά μπορούμε να δούμε από τα σχήματα που κάνουμε σε παιδάκια ότι μπορούν να κάνουν 5 και 7 εμβόλια το ίδιο έτος, χωρίς να έχουν κάποιο πρόβλημα. Άρα λοιπόν, δεν υπάρχει θέμα αριθμού εμβολιασμών, ούτε λειτουργούν επιβαρυντικά. Ούτε θα κάνουμε λίγα, γιατί αν κάνουμε περισσότερα θα έχουμε μεγαλύτερη επιβάρυνση. Δεν λειτουργεί επιβαρυντικά ο αριθμός των εμβολίων στον οργανισμό.»
Το Υπουργείο Υγείας έκανε έκκληση για εμβολιασμό έναντι του κορωνοϊού και της γρίπης. Για τον κορωνοϊό ποιο είναι το ικανοποιητικό ποσοστό που θα πρέπει να πετύχουμε στον εμβολιασμό των πολιτών στην Ελλάδα για να μπορέσει να περιοριστεί; «Όσον αφορά τον εμβολιασμό της COVID-19, θα πρέπει καταρχήν να είμαστε ικανοποιημένοι όταν εμβολιαστούν όλοι όσοι πρέπει να το κάνουν, όπως είναι οι συστάσεις που δίνει η Εθνική Επιτροπή Εμβολιασμών, δηλαδή οι άνω των 60 και οι ευπαθείς ομάδες. Δεν πρέπει να αφήσουμε κανέναν πίσω. Όσον αφορά το ποσοστό που θα βλέπαμε μια σημαντική μείωση των ασθενών που μπαίνουν στα νοσοκομεία, λόγω του ότι κόλλησαν Covid-19 και δεν εμβολιάστηκαν φέτος, νομίζω άνω του 60%.»
Οι άνθρωποι που εμβολιάστηκαν τον Οκτώβριο για γρίπη και κορωνοϊό , αυτή τη στιγμή είναι καλυμμένοι; Οι άνθρωποι που εμβολιάστηκαν φέτος με τα επικαιροποιημένα εμβόλια, φέτος δηλαδή πέρυσι μετά επικοινωνία, εμβόλια από Αύγουστο δηλαδή και μετά είναι καλυμμένοι. Θεωρούμε ότι είναι καλυμμένοι.
Αναφέρθηκε από το υπουργείο ότι θα γίνει μία καμπάνια για την ενημέρωση των γιατρών. Οι γιατροί από την επιστημονική τους κατάρτιση δεν θα έπρεπε από μόνοι τους να συμβουλεύουν και να παρακινούν τους ασθενείς και τον κόσμο νωρίτερα για να μπορέσει να προληφθεί η έξαρση των ιώσεων ; Γιατί κάθε φορά πρέπει να υπάρχει μια καμπάνια για τους γιατρούς, εφόσον θεωρούμε ότι λόγω επιστημονικής κατάρτισης το γνωρίζουμε όλοι; «Καταρχήν η χειμερινή έξαρση των αναπνευστικών λοιμώξεων θα συμβαίνει κάθε χρόνο. Αυτό που μπορεί να αλλάξει είναι η επιβάρυνση στο σύστημα υγείας, εάν και εφόσον ο κόσμος πάει να κάνει το εμβόλιο του. Θεωρώ ότι γιατροί πρέπει να ενημερώνουν κάθε χρόνο τους ασθενείς τους για το εμβόλιο και μάλιστα να το κάνουν επιτακτικά και αν μπορούν να κλείνουν μέχρι και το ραντεβού για τους ασθενείς τους. Οι καμπάνιες βοηθούν στο γεγονός ότι πολλές φορές ατονεί αυτό το μήνυμα προς τους γιατρούς ενώ δεν θα έπρεπε. Είναι ένα από τα κακώς κείμενα που έχουμε στην Ελλάδα ότι τείνει να ατονήσει ο εμβολιασμός όσον αφορά τους γιατρούς που εκτελούν την πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας.»
Ο υπουργός Υγείας είπε ότι πραγματοποιούνται συζητήσεις με τους φαρμακοποιούς για να εξεταστεί το ενδεχόμενο, αν και τεχνικά μπορούν να γίνουν εμβόλια Covid από τα φαρμακεία της γειτονιάς. Τι άποψη έχει ο κ. Μαγιορκίνης; «Μια τέτοια κίνηση είναι πιθανόν να αυξήσει το ποσοστό συμμετοχής των εμβολιασμών της Covid-19, οπότε το βλέπω πολύ θετικά.»
Για τα παιδιά, τι συστήνει ο κύριος καθηγητής; Θα πρέπει και εκείνα να εμβολιαστούν αυτή την περίοδο αν δεν το έχουν κάνει για την Covid και τη γρίπη; «Τα παιδιά δεν ανήκουν στις κατηγορίες που έχει βγάλει η Εθνική Επιτροπή Εμβολιασμών σύσταση για Covid. Άρα λοιπόν, εκτός και αν ανήκουν σε κάποια από τις ευπαθείς ομάδες. Άρα λοιπόν, δεν υπάρχει σύσταση αυτή την στιγμή γι’ αυτόν τον πληθυσμό για το εμβόλιο της Cοvid.»
Τι συμβουλές θα δίνατε στους ανθρώπους που περνούν την Covid και τη γρίπη στο σπίτι τους και γενικά στον γενικό πληθυσμό;
