Μηνιγγιτιδοκοκκική Νόσος: Οι γονείς και οι γιατροί φοβούνται τη μηνιγγιτιδοκοκκική λοίμωξη, η οποία βρίσκεται και πάλι στην επικαιρότητα. Οι γιατροί δεν θέλουν ποτέ να χάσουν μια διάγνωση, καθώς η έγκαιρη θεραπεία με αντιβιοτικά μπορεί να είναι σωτήρια για τη ζωή. Οι γονείς φοβούνται τη νόσο επειδή έως και το 10% των παιδιών που μολύνονται πεθαίνουν από τη νόσο και τις επιπλοκές της. Ένα άλλο 40% των παιδιών θα έχουν συνεχή αναπηρία από μία ή περισσότερες επιπλοκές. Αυτές περιλαμβάνουν κώφωση, τύφλωση, ουλές στο δέρμα ή χειρουργικό ακρωτηριασμό των άκρων που μπορεί να απαιτηθεί για να σωθεί η ζωή του παιδιού σε ορισμένες περιπτώσεις. Σε άλλες περιπτώσεις, τα παιδιά θα είναι αρχικά σοβαρά αδιάθετα, αλλά στη συνέχεια θα αναρρώσουν μέσα σε λίγες ημέρες από την έναρξη των αντιβιοτικών. Πολλά, ωστόσο, θα έχουν συνεχή κόπωση, λήθη και δυσκολία συγκέντρωσης. Για τα περισσότερα, πρόκειται για μια ασθένεια που αλλάζει τη ζωή τους.
Τι την προκαλεί και ποιοι κινδυνεύουν περισσότερο;
Η μηνιγγιτιδοκοκκική νόσος προκαλείται από το βακτήριο του μηνιγγιτιδόκοκκου, γνωστό και ως Neisseria meningitidis. Η βακτηριακή λοίμωξη προκαλεί μηνιγγίτιδα (μόλυνση της επένδυσης γύρω από τον εγκέφαλο) και/ή σήψη (δηλητηρίαση του αίματος). Ο υψηλότερος κίνδυνος νόσησης αφορά τα παιδιά κάτω των τεσσάρων ετών και τους εφήβους και τους νεαρούς ενήλικες ηλικίας 15-24 ετών. Τα βρέφη και οι νέοι των ιθαγενών διατρέχουν υψηλότερο κίνδυνο μηνιγγιτιδοκοκκικής νόσου από ό,τι τα μη ιθαγενή παιδιά.
Ποια είναι τα συμπτώματα;
Τα μικρά βρέφη που νοσούν από αυτή τη λοίμωξη εμφανίζουν συνήθως συμπτώματα όπως πυρετό, ευερεθιστότητα, εμετό και κακή σίτιση. Οι νέοι που αναπτύσσουν τη λοίμωξη μπορεί να παραπονούνται για πονοκέφαλο, δυσκαμψία στον αυχένα, πυρετό, εμετό ή να αισθάνονται γενικά κουρασμένοι και αδιάθετοι με συμπτώματα που μοιάζουν με αυτά της γρίπης. Δυστυχώς, αυτά τα συμπτώματα είναι αρκετά γενικά και εμφανίζονται με πολλές άλλες λοιμώξεις, καθιστώντας τη διάγνωση της νόσου αυτής δύσκολη. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε καθυστερημένη διάγνωση και θεραπεία Ένα πιο ασυνήθιστο σύμπτωμα που μπορεί να παρουσιάσουν τα παιδιά ή οι νέοι είναι το αίσθημα ότι έχουν κρύα χέρια και πόδια. Το κλασικό σκούρο κόκκινο-μωβ εξάνθημα που σχετίζεται με τη λοίμωξη είναι συχνά ένα μεταγενέστερο σημάδι της νόσου. Ιδανικά, η αντιβιοτική θεραπεία θα πρέπει να ξεκινήσει πριν από την εμφάνιση του εξανθήματος, ώστε να καταπολεμηθεί η λοίμωξη όσο το δυνατόν νωρίτερα.
Πώς εξαπλώνεται;
Τα βακτήρια του μηνιγγιτιδόκοκκου εισέρχονται συνήθως στην κυκλοφορία του αίματος μέσω του λαιμού. Τα βακτήρια ζουν αρκετά ευτυχισμένα στο λαιμό περίπου του 10% του πληθυσμού, χωρίς να προκαλούν συμπτώματα. Ιδιαίτερα οι νέοι άνθρωποι έχουν περισσότερες πιθανότητες να έχουν τα βακτήρια στον λαιμό τους και να τα μεταδώσουν ο ένας στον άλλον μέσω σταγονιδίων αέρα από το βήχα ή από το φιλί. Στους Αυστραλούς εφήβους προσφέρεται πλέον εμβόλιο για την προστασία από τέσσερις τύπους της νόσου. Το N. meningitidis αναφέρεται συχνά ως “τυχαίο παθογόνο” επειδή προτιμά να ζει στο πίσω μέρος του λαιμού, χωρίς πρόθεση να προκαλέσει μηνιγγίτιδα ή σηψαιμία. Μπορεί να εισβάλει στην επένδυση του λαιμού κατά τη διάρκεια μιας λοίμωξης του λαιμού, η οποία διαταράσσει τον φραγμό στον λαιμό και επιτρέπει στα βακτήρια να εισέλθουν στην κυκλοφορία του αίματος. Μπορεί, επίσης, να είναι πιο πιθανό να εισβάλει στην κυκλοφορία του αίματος και να πολλαπλασιαστεί εάν το άτομο έχει πρόβλημα με το ανοσοποιητικό του σύστημα. Μόλις εισέλθουν στην κυκλοφορία του αίματος, τα βακτήρια πολλαπλασιάζονται πολύ γρήγορα και ο οργανισμός αντιδρά με μια πολύ ισχυρή ανοσολογική αντίδραση, η οποία δυστυχώς μπορεί να συμβάλει σε ορισμένες από τις επιπλοκές. Τα βακτήρια βλάπτουν κυρίως τα τοιχώματα των αιμοφόρων αγγείων στο σώμα και τα αιμοφόρα αγγεία γίνονται διαρρέοντα. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα την αιμορραγία στο δέρμα, η οποία προκαλεί εξάνθημα, και την έλλειψη παροχής αίματος στα άκρα, με αποτέλεσμα τη διάσπαση των ιστών στα άκρα. Μερικές φορές αυτό απαιτεί χειρουργικό ακρωτηριασμό του άκρου ή πολλαπλών άκρων για να σωθεί η ζωή του παιδιού.
Ποιοι είναι οι διάφοροι τύποι μηνιγγιτιδοκοκκικής νόσου;
Υπάρχουν 13 διαφορετικοί τύποι μηνιγγιτιδόκοκκου, ωστόσο, σχεδόν όλες οι ασθένειες στον άνθρωπο προκαλούνται από έξι ομάδες: A, B, C, W, Y και X. Η ομάδα W συνδέεται με υψηλότερο κίνδυνο θανάτου από τη λοίμωξη (περίπου 10-15%), ενώ με την ομάδα Β υπάρχει μικρότερος κίνδυνος θανάτου (περίπου 5-10%). Στην Αυστραλία, η ομάδα Β προκαλεί τον μεγαλύτερο αριθμό, ωστόσο υπάρχουν σημαντικές διαφορές μεταξύ των διαφόρων πολιτειών. Τα περισσότερα κρούσματα στα εύκρατα κλίματα εμφανίζονται τον χειμώνα και νωρίς την άνοιξη. Οι ιογενείς λοιμώξεις, ιδίως η γρίπη, αυξάνουν τον κίνδυνο μηνιγγιτιδοκοκκικής λοίμωξης.
Πώς μπορείτε να προστατευτείτε από αυτήν;
Ο καλύτερος τρόπος προστασίας από τη μηνιγγιτιδοκοκκική νόσο είναι ο εμβολιασμός. Από το 2003 έως το 2013 στην Αυστραλία, σημειώθηκε μείωση των κρουσμάτων μηνιγγιτιδοκοκκικής νόσου, μετά την εισαγωγή του δωρεάν εμβολίου μηνιγγιτιδοκόκκου C στο Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμών για παιδιά ηλικίας 12 μηνών. Ένα δωρεάν, συνδυασμένο εμβόλιο κατά του μηνιγγιτιδόκοκκου ACWY είναι πλέον διαθέσιμο στο Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμού για όλα τα παιδιά ηλικίας 12 μηνών (αυτό αντικατέστησε το εμβόλιο κατά του μηνιγγιτιδόκοκκου C) και για τους εφήβους ηλικίας 14-16 ετών μέσω ενός σχολικού προγράμματος από τον Απρίλιο του 2019. Η παραγωγή ενός εμβολίου κατά του μηνιγγιτιδόκοκκου Β είναι πιο δύσκολη και απαιτεί διαφορετική προσέγγιση παρασκευής εμβολίων. Δύο εμβόλια κατά του μηνιγγιτιδόκοκκου Β είναι διαθέσιμα και έχουν λάβει άδεια κυκλοφορίας στην Αυστραλία. Ένα από αυτά τα εμβόλια για τον μηνιγγιτιδόκοκκο Β παρέχεται τώρα στο πλαίσιο του Εθνικού Προγράμματος Εμβολιασμού για τα βρέφη των Αβορίγινες και των Νησιών Torres Strait λόγω του υψηλότερου κινδύνου εμφάνισης μηνιγγιτιδοκόκκου Β σε σχέση με τα μη ιθαγενή βρέφη.
Στη Νότια Αυστραλία, όπου ιστορικά τα περισσότερα κρούσματα προκαλούνται από την ομάδα Β, το εμβόλιο κατά του μηνιγγιτιδόκοκκου Β παρέχεται δωρεάν μέσω ενός προγράμματος που χρηματοδοτείται από την πολιτεία για βρέφη από την ηλικία των έξι εβδομάδων και για μαθητές της 10ης τάξης μέσω του προγράμματος εμβολιασμού στο σχολείο. Αυτό ακολούθησε μια μεγάλη μελέτη που διηύθυνα στη Νότια Αυστραλία σε 35.000 μαθητές της τελευταίας τάξης του σχολείου σε όλη τη Νότια Αυστραλία. Έδειξε ότι το εμβόλιο κατά του μηνιγγιτιδόκοκκου Β ήταν εξαιρετικά αποτελεσματικό στην πρόληψη της νόσου του μηνιγγιτιδόκοκκου Β, αλλά όχι στη μείωση του αριθμού των νέων που φέρουν τα βακτήρια που προκαλούν τη νόσο στον λαιμό τους. Επομένως, το εμβόλιο πρέπει να χορηγείται στις ηλικιακές ομάδες που διατρέχουν τον υψηλότερο κίνδυνο εμφάνισης της νόσου και όχι να αναμένεται ένα αποτέλεσμα ανοσίας αγέλης μέσω της μείωσης του αριθμού των νέων που φέρουν τα βακτήρια που προκαλούν τη νόσο στον λαιμό τους. Σε άλλες πολιτείες, το εμβόλιο κατά του μηνιγγιτιδόκοκκου Β μπορεί να αγοραστεί για περίπου 120-140 δολάρια Αυστραλίας ανά δόση και παρέχεται μέσω ενός σεναρίου από έναν γενικό ιατρό.