Ένας νέος τρόπος παραγωγής του εμβολίου της εποχικής γρίπης θα μπορούσε να επιταχύνει τη διαδικασία και να προσφέρει καλύτερη προστασία από τη λοίμωξη. Για δεκαετίες, οι παρασκευαστές εμβολίων χρησιμοποιούν αυγά κοτόπουλου για να πολλαπλασιάσουν τα στελέχη του ιού της γρίπης που συμπεριλαμβάνονται στην εποχική γρίπη. Αλλά επειδή αυτά τα ανθρώπινα στελέχη συχνά μεταλλάσσονται για να προσαρμοστούν στο νέο τους περιβάλλον στα αυγά, το προκύπτον εμβόλιο είναι συχνά ατελές για πραγματική προστασία έναντι του ιού. Ερευνητές του πανεπιστημίου Duke έχουν επινοήσει έναν τρόπο να διατηρήσουν τον ιό της γρίπης του ανθρώπου από μετάλλαξη κατά τη διάρκεια της παρασκευής, δημιουργώντας μια τέλεια αντιστοιχία με το εμβόλιο-στόχο σε μικρότερο χρονικό διάστημα. Τα ευρήματά τους εμφανίζονται στο περιοδικό mBio.
“Έχουμε λύσει ένα θεμελιώδες πρόβλημα που οι επιστήμονες είχαν αποδεχτεί ότι θα ήταν μέρος της παραγωγής εμβολίων – ότι ο ιός θα μεταμορφώνεται πάντοτε εάν καλλιεργείται σε αυγά”, δήλωσε ο ερευνητής Nicholas S. Heaton, Ph.D., επίκουρος καθηγητής μοριακής γενετικής και μικροβιολογίας στην ιατρική σχολή του πανεπιστημίου Duke. “Αυτή η έρευνα θα μπορούσε να οδηγήσει σε ένα σημαντικά φθηνότερο και πιο αποτελεσματικό εμβόλιο.”
Το εμβόλιο της γρίπης είναι αξιοσημείωτα αναποτελεσματικό. Κατά τη διάρκεια της περιόδου γρίπης 2015-2016, το εμβόλιο μείωσε τον κίνδυνο σοβαρής προσβολής από γρίπη κατά μόλις 42% και αυτή είχε θεωρηθεί μία καλή χρονιά. Τις περισσότερες φορές κατηγορείται μία κακή επιλογή των στελεχών, για την ανεπαρκή απόδοση του εμβολίου. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας παρακολουθεί ποια στελέχη ιού κυκλοφορούν και αποφασίζει ποιά από αυτά πρέπει να συμπεριληφθούν στο εμβόλιο κάθε χρόνο. Επειδή η επιλογή πρέπει να γίνει μήνες εκ των προτέρων, και ο ιός εξελίσσεται συνεχώς, η αποτελεσματικότητα μερικές φορές μειώνεται. Ωστόσο, μερικές φορές επιλέγονται τα σωστά στελέχη και παρ’όλ’αυτά τα άτομα που λαμβάνουν το εμβόλιο δεν προστατεύονται επαρκώς.
Πριν από μερικά χρόνια, οι επιστήμονες κατανόησαν το γιατί: ο υποδοχέας που χρησιμοποιεί ο ιός για να εισέλθει στα κύτταρα έχει διαφορετική μορφή στα κύτταρα του ρινοφάρυγγα του ανθρώπου σε σχέση με τα αυγά του κοτόπουλου. Ο ανθρώπινος ιός πρέπει να μεταβάλλει το «κλειδί» που φέρει μαζί του – την πρωτεΐνη που ονομάζεται αιμοσυγκολλητίνη (HA) – έτσι ώστε να μπορεί να λειτουργήσει στη νέα του θέση. Επειδή η ΗΑ αποτελεί μέρος του εμβολίου γρίπης που προκαλεί ανοσιακή ανταπόκριση στον άνθρωπο, κάθε μετάλλαξη καθιστά το εμβόλιο λιγότερο αποτελεσματικό.
Ο Heaton και η ομάδα του παρασκεύασαν έναν ιό που αναπτύχθηκε επιτυχώς σε αυγά κοτόπουλου και παρήγαγε την πρωτεΐνη ΗΑ που απαιτείται για την προστασία του ανθρώπου. Αυτό έγινε με την έκφραση δύο εκδοχών της ΗΑ – μίας προσαρμοσμένης στα αυγά και μίας προσαρμοσμένης στον άνθρωπο – σε ένα σωματίδιο ιού, χωρίς ούτε μία μετάλλαξη. “Εάν μπορούμε να εξαλείψουμε τις μεταλλάξεις, μπορούμε να μειώσουμε δραματικά τον χρόνο παραγωγής.”