Ψυχοσωματικά: Πώς εμφανίζονται και τι συμπτώματα έχουν [vid]

Τα συμπτώματα

Οι περισσότεροι έχουμε βιώσει τα «συμπτώματα» του στρες, για παράδειγμα να ανεβαίνουν οι παλμοί μας και να σφίγγεται το στομάχι μας την στιγμή που φρενάρουμε απότομα για να αποφύγουμε μια σύγκρουση καθώς οδηγούμε ή να μας πιάνει πονοκέφαλος και να ανεβαίνει η πίεσή μας όταν καβγαδίζουμε.

Πιθανώς, επισκεπτόμενοι το γιατρό μας για ένα πρόβλημα που αντιμετωπίζουμε, να έχουμε ακούσει τις φράσεις: «Χρειάζεται να ηρεμήσετε λίγο» ή «Το στρες επιδεινώνει το πρόβλημά σας» ή «Τα συμπτώματά σας οφείλονται στο σωματοποιημένο άγχος»… Φταίει, όμως, για όλα το στρες;

Οι απόψεις διίστανται και η συζήτηση που θα μπορούσε να ξεκινήσει σε αυτό το σημείο -βασιζόμενη και σε επιστημονικά δεδομένα- θα ήταν πολύ μεγάλη. Το πρόβλημα είναι ότι τόσο το στρες όσο και η «ζημιά» που κάνει κάθε φορά στον οργανισμό μετριούνται δύσκολα.

Παρ’ όλα αυτά, είναι βέβαιο και τεκμηριωμένο ότι το στρες μάς επηρεάζει τόσο στιγμιαία όσο και χρόνια και ότι σωματοποιείται με συγκεκριμένα συμπτώματα, επιτείνει, αλλά και προκαλεί ακόμη συγκεκριμένα νοσήματα, π.χ. καρδιαγγειακά και ψυχικά. Και επειδή όλοι αγχωνόμαστε, πρέπει να ξέρουμε πότε και πόσο το άγχος μάς κάνει κακό, να μπορούμε να το αναγνωρίζουμε και έτσι ευκολότερα να το παλέψουμε.

Πώς αντιδρούμε όταν μας «πιάνει» στρες

Σε μια τέτοια κατάσταση στρες:

• Αλλάζει η συμπεριφορά μας, καθώς επηρεάζεται ο εγκέφαλος.
• Αυξάνονται ο σφυγμός, η αναπνοή και η αρτηριακή πίεση.
• Διαστέλλονται οι κόρες των ματιών (στην προσπάθεια να ενταθούν όλες οι αισθήσεις, μαζί με αυτές και η όραση).
• Εκκρίνονται περισσότερη αδρεναλίνη και κορτιζόλη, για να υποστηριχτεί η εγρήγορση του οργανισμού.
• Παράλληλα, ενισχύεται (μόνο στιγμιαία) το ανοσοποιητικό σύστημα.

Ωφέλιμο ή επικίνδυνο

Σύμφωνα με τους ειδικούς, το στιγμιαίο ή οξύ στρες είναι παραγωγικό και πιθανώς «βοηθά» τον οργανισμό. Το να αγχωθεί, δηλαδή, κάποιος επειδή δίνει εξετάσεις την επόμενη ώρα είναι ωφέλιμο, γιατί βρίσκεται έτσι σε κατάσταση εγρήγορσης. Πρόκειται για αρχέγονη αντίδραση, η οποία έχει επικρατήσει μέσα στη διαδικασία της ανθρώπινης εξέλιξης.

Έτσι, ακόμη και σήμερα, όταν βρισκόμαστε αντιμέτωποι με μια κατάσταση ξαφνικού και έντονου στρες, μπαίνει σε λειτουργία ένας πολύπλοκος μηχανισμός ενεργοποίησης όλων των οργάνων και των συστημάτων μας, όπως όταν ο πρωτόγονος που έβλεπε ξαφνικά απέναντί του κάποιο άγριο θηρίο καλείτο να επιλέξει αστραπιαία ανάμεσα στη φυγή (να τρέξει μακριά για να σωθεί) και την πάλη (να αγωνιστεί).

Αυτή η εγρήγορση -εφόσον κρατά λίγο- μας βοηθά, πολλές φορές ακόμη και να επιβιώσουμε. Τα πράγματα, βέβαια, αλλάζουν όταν μιλάμε για ένα πολύ ισχυρό στρες, όπως θα ήταν αυτό που μπορεί να προκαλέσει ένα εξαιρετικά τραυματικό γεγονός, π.χ. ένας βιασμός, κάτι που μπορεί να έχει μόνιμες αρνητικές επιδράσεις στον οργανισμό.

Το χρόνιο στρες, δηλαδή το να έχουμε συχνά στρες που διαρκεί πολύ και να αισθανόμαστε ότι δεν μπορούμε να το ελέγξουμε (μη ελεγχόμενο χρόνιο στρες), είναι απειλή για την υγεία και την ψυχική μας ισορροπία.

Τι είναι μια ψυχοσωματική ασθένεια

Οι ειδικοί εξηγούν ότι κάθε νόσημα υπόκειται στην αλληλεπίδραση οργανικών, ψυχολογικών, καθώς και κοινωνικοοικονομικών παραγόντων. Έχει επικρατήσει, ωστόσο, να θεωρούμε «ψυχοσωματικά» εκείνα τα νοσήματα στα οποία είναι καθοριστική η συμβολή του ψυχολογικού παράγοντα.

Αυτό, βέβαια, δεν σημαίνει ότι στις ψυχοσωματικές νόσους παύουν να παίζουν σημαντικό ρόλο η κληρονομικότη­τα-γενετική προδιάθεση κάθε ατόμου, ο τρόπος ζωής και η ευπάθεια-ευαισθησία του καθενός. Οι ­αναλογίες, δηλαδή, είναι σχετικές.

Για παράδειγμα, όταν κάποιος χάσει ένα αγαπη­μένο του πρόσωπο, είναι πιθανό να παρουσιάσει υπέρταση, ακόμη και καρδιακό ή εγκεφαλικό επεισόδιο. Σε κάποιον άλλον, το ίδιο γεγονός μπορεί να προκαλέσει προβλήματα με το στομάχι ή το έντερο, ενώ ένας τρίτος είναι πιθανό να μην παρουσιάσει κανένα σοβαρό σωματικό σύμπτωμα.

Δείτε το παρακάτω βίντεο: