Μια μελέτη πρωτοφανούς κλίμακας οδήγησε ερευνητές να προσδιορίσουν τέσσερις προηγουμένως άγνωστες γονιδιακές τοποθεσίες που αυξάνουν τον κίνδυνο για ανάπτυξη πρωτοπαθούς σκληρυντικής χολαγγειίτιδας, μιας νόσου του ήπατος που δεν διαθέτει αποτελεσματική ιατρική θεραπεία. Ένα άρθρο στο Nature Genetics αναδεικνύει το εγχείρημα, καθώς πρόκειται για τη μεγαλύτερη μελέτη πλήρους γονιδιώματος για την πρωτοπαθή σκληρυντική χολαγγειίτιδα μέχρι σήμερα και αποτελεί ένα σημαντικό βήμα για ανακάλυψη θεραπειών, απαραίτητων για τις μέχρι σήμερα ανεκπλήρωτες ανάγκες των ασθενών με πρωτοπαθή σκληρυντική χολαγγειίτιδα.
Η μελέτη καθοδηγήθηκε από την Κλινική Mayo από τον συμπατριώτη μας, απόφοιτο της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, Δρ Κωνσταντίνο Λαζαρίδη, MD, και υλοποιήθηκε μαζί με συνεργάτες από έξι άλλα ιατρικά κέντρα των ΗΠΑ και συν-ερευνητές από τη Βρετανία, τη Γερμανία και τη Νορβηγία καθώς και από άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Η πρωτογενής σκληρυντική χολαγγειίτιδα επηρεάζει 1 στα 10.000 άτομα, με περίπου 75 % αυτών να αναπτύσσουν φλεγμονώδη νόσο του εντέρου (IBD), τις περισσότερες φορές με τη μορφή της ελκώδους κολίτιδας. Ωστόσο, μόνο 5 έως 7 % των ατόμων που πλήττονται από προϋπάρχουσα IBD αναπτύσσουν αργότερα πρωτοπαθή σκληρυντική χολαγγειίτιδα.
Οι ερευνητές συνέκριναν γενετικές πληροφορίες από 4.796 ασθενείς με πρωτοπαθή σκληρυντική χολαγγειίτιδα έναντι ενός πληθυσμού ελέγχου από σχεδόν 20.000 άτομα, τα δείγματα των οποίων προέρχονταν από τις ΗΠΑ και την Ευρώπη, συμπεριλαμβανομένων υγιών μαρτύρων από την Βιοτράπεζα της MayoClinic. «Λαμβάνοντας υπόψη τη σπανιότητα των όσων επηρεάζονται από πρωτοπαθή σκληρυντική χολαγγειίτιδα, η συμβολή των δειγμάτων από πολλαπλά κέντρα σε όλο τον κόσμο μας επέτρεψε να κάνουμε γενετικές συγκρίσεις της νόσου αυτής σε μια πολύ μεγαλύτερη έκταση», λέει ο Δρ Λαζαρίδης. «Αυτό είναι μια απόδειξη της εμπιστοσύνης των ασθενών – στους οποίους είμαστε ευγνώμονες – με πρωτογενή σκληρυντική χολαγγειίτιδα προς αυτήν την ερευνητική ομάδα Αισθανόμαστε ένα ισχυρό πνεύμα συνεργασίας μεταξύ των ιατρικών κέντρων που εμπλέκονται.»
Χρησιμοποιώντας αυτά τα δεδομένα, οι ερευνητές εντόπισαν τέσσερις νέους δείκτες κινδύνου για πρωτοπαθής σκληρυντική χολαγγειίτιδα στο ανθρώπινο γονιδίωμα, ανεβάζοντας το συνολικό αριθμό των γνωστών γενετικών τοποθεσιών που προδιαθέτουν για τη νόσο στις 20. Ένας από τους τέσσερες νέους γενετικούς τόπους μειώνει την έκφραση της πρωτεΐνης UBASH3A, ενός μορίου που ρυθμίζει τη σηματοδότηση των Τ-κυττάρων και συσχετίζεται με μείωση του κινδύνου ηια πρωτοπαθή σκληρυντική χολαγγειίτιδα. Ο Δρ Λαζαρίδης λέει ότι αυτό το μόριο ως εκ τούτου, θα πρέπει να εξεταστεί περαιτέρω ως στόχος της θεραπείας για τη νόσο. Η μελέτη επίσης επιτρέπει σαφέστερες εκτιμήσεις ως προς το πώς η πρωτοπαθής σκληρυντική χολαγγειίτιδα και η IBD μπορεί να μοιράζονται κοινούς γενετικούς παράγοντες κινδύνου.