Μέσα στο 2015 καταγράφηκαν στις ΗΠΑ 16 περιστατικά πανώλης, ενώ πρόσφατα στοιχεία έχουν δείξει ότι στο Ηνωμένο Βασίλειο υπάρχουν ασθένειες του 19ου αιώνα, όπως το σκορβούτο και η οστρακιά.
Οι αλλαγές στις συνθήκες διαβίωσής μας και η ανάπτυξη φαρμάκων έχουν επηρεάσει την άνοδο και την πτώση των ασθενειών, αλλά οι ασθένειες σπάνια εξαφανίζονται. Μέχρι σήμερα, η ευλογιά είναι η μόνη ασθένεια που έχει εξαλειφθεί.
Δείτε ποιες ασθένειες, που νομίζαμε πως εξαφανίστηκαν, υπάρχουν ακόμα…
Πανώλη: Τον 14ο αιώνα, η πανώλη σκότωσε περίπου το 60% του ευρωπαϊκού πληθυσμού. Η πανώλη μεταδίδεται από ψύλλους που ζουν σε τρωκτικά, όπως αρουραίους και σκίουρους, αλλά τα εμβόλια και τα αντιβιοτικά, συν την βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης, έχουν περιορίσει την εξάπλωση της ασθένειας. Η πανώλη είναι σπάνια στις ανεπτυγμένες χώρες σήμερα, όμως σύμφωνα με τον ΠΟΥ υπάρχουν 1.000 έως 3.000 παγκόσμιες περιπτώσεις πανώλης κάθε χρόνο. Αφρική, Νότια Αμερική και Ασία έχουν τον μεγαλύτερο αριθμό των περιπτώσεων.
Ερυθρά: Πρόκειται για ιό, ο οποίος έχει περάσει στα μωρά στη μήτρα από μη εμβολιασμένες μητέρες και μπορεί να προκαλέσει πολλαπλές γενετικές ανωμαλίες, καθώς και εμβρυϊκό θάνατο. Τα εμβόλια για την ερυθρά διατέθηκαν για πρώτη φορά το 1970, βοηθώντας πολλές αναπτυγμένες χώρες να μειώσουν τα κρούσματα. Τον Απρίλιο του 2015 η Αμερική έγινε η πρώτη χώρα που εξάλειψε την ερυθρά, μετά από μια εκστρατεία εμβολιασμού 15 ετών. Όμως, ο ιός παραμένει σε χώρες με χαμηλή κάλυψη εμβολιασμού, ιδιαίτερα στην Αφρική και τη Νοτιοανατολική Ασία. Υπολογίζεται ότι 110.000 μωρά κάθε χρόνο γεννιούνται με το σύνδρομο συγγενούς ερυθράς.
Λέπρα: Είναι μια μεταδοτική ασθένεια που μεταδίδεται από την παρατεταμένη επαφή με μολυσμένα άτομα. Προκαλεί βλάβη των νεύρων και των κυττάρων του δέρματος με αποτέλεσμα να προκαλούν πληγές και μόνιμες αναπηρίες. Η πρώτη σημαντική ανακάλυψη στη θεραπεία της λέπρας ήρθε το 1945, με την δαψόνη (φαρμακευτική ουσία), αλλά τα βακτήρια έγιναν πολύ σύντομα ανθεκτικά. Αυτό οδήγησε στην ανάπτυξη μιας επιτυχούς θεραπείας στη δεκαετία του 1970. Ο αριθμός των παγκόσμιων υποθέσεων λέπρας έχει μειωθεί σημαντικά τα τελευταία 30 χρόνια, από 5,2 εκατομμύρια το 1985 σε 216.000 περιπτώσεις το 2013. Η νόσος εξακολουθεί να αποτελεί πρόβλημα σε ορισμένες περιοχές της Ινδίας, της Βραζιλίας και της Ινδονησίας.
Κοκκύτης: Είναι οξεία λοίμωξη του αναπνευστικού που χαρακτηρίζεται από συχνά επεισόδια παροξυσμικού σπασμωδικού βήχα και καταλήγει σε εισπνευστικό συριγμό και συχνά σε εμετό. Ο κοκκύτης οφείλεται σε ένα βακτήριο το οποίο προσβάλλει τα επιθηλιακά κύτταρα των βρόγχων και των βρογχιολίων προκαλώντας φλεγμονή και στένωση των αυλών. Μεγάλο κίνδυνο διατρέχουν τα παιδιά που είναι κάτω του έτους. Όταν το παιδί είναι άρρωστο από κοκκύτη οι αναπνοές του είναι επιπόλαιες (δεν είναι ρυθμικές) και βήχει συνέχεια. Πριν από τη δεκαετία του 1940 υπήρχαν περισσότερες από 200.000 περιπτώσεις κοκκύτη στις ΗΠΑ κάθε χρόνο. Ο εμβολιασμός μείωσε την εμφάνισή του κατά 80%, ωστόσο υπάρχουν ακόμα περιστατικά.
Υπολογίζεται ότι υπήρξαν 16 εκατομμύρια κρούσματα ανά τον κόσμο το 2008, το 95% αυτών σημειώθηκαν στις αναπτυσσόμενες χώρες, σκοτώνοντας περίπου 195.000 παιδιά.
Διφθερίτιδα: Η νόσος αυτή επηρεάζει τη μύτη και το λαιμό και μεταδίδεται από βήχα ή φτέρνισμα. Σκοτώνει 5-10% των ασθενών που μολύνονται. Ήταν κάποτε από τις πιο θανάσιμες μολύνσεις της παιδικής ηλικίας. Οι ΗΠΑ κατέγραψαν 206.000 περιπτώσεις και 15.000 θανάτους το 1921. Τα προγράμματα εμβολιασμού μείωσαν τα κρούσματα και στην Αμερική μόλις πέντε περιπτώσεις διφθερίτιδας αναφέρθηκαν κατά την τελευταία δεκαετία. Ωστόσο, στον αναπτυσσόμενο κόσμο παραμένει πρόβλημα. Το 2011 σχεδόν 5.000 περιπτώσεις διφθερίτιδας καταγράφηκαν σε παγκόσμιο επίπεδο. Συνεχίζει να είναι ένα πρόβλημα σε τμήματα της Αφρικής και της Ασίας, κυρίως λόγω της κακής κάλυψης του εμβολιασμού.
Οστρακιά: Εξανθηματική ασθένεια με πυρετό που προκαλείται από το βακτηρίδιο στρεπτόκοκκο, β-αιμολυτικό της ομάδας Α. Συνήθως η πάθηση συμβαίνει μαζί με φαρυγγίτιδα και αμυγδαλίτιδα που προκαλεί το ίδιο μικρόβιο. Η οστρακιά μπορεί να συμβεί σε οποιαδήποτε ηλικία αλλά είναι πολύ συχνότερη σε παιδιά σχολικής ηλικίας. Μεταδίδεται από άνθρωπο σε άνθρωπο διαμέσου άμεσης επαφής. Ο στρεπτόκοκκος της ομάδας Α εντοπίζεται στη μύτη ή και στο φάρυγγα των ατόμων που πάσχουν από στρεπτοκοκκική φαρυγγίτιδα. Μεταδίδεται σε άλλους ανθρώπους με το φτάρνισμα ή το βήχα. Από το 1840 έως το 1883, τα ποσοστά θνησιμότητας ξεπερνούσαν το 30% σε ορισμένες περιοχές των ΗΠΑ και της Ευρώπης. Από τη δεκαετία του 1950, τα αντιβιοτικά και τη βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης έκαναν την ασθένεια σπάνια στις ανεπτυγμένες χώρες.
Το 2014 πάνω από 14.000 κρούσματα αναφέρθηκαν στο Ηνωμένο Βασίλειο, το υψηλότερο κύμα από τα τέλη της δεκαετίας του 1960. Σε παγκόσμιο επίπεδο, κρούσματα συνεχίζουν να συμβαίνουν – αν και σπάνια. Το 2011 αναφέρθηκαν 1.500 περιπτώσεις και δύο θάνατοι στο Χονγκ Κονγκ.
Ραχίτιδα: Ασθένεια που μαλακώνει και λυγίζει τα οστά των παιδιών. Συνήθως προκαλείται από την έλλειψη βιταμίνης D και ασβεστίου. Στα τέλη του 19ου αιώνα, το 80-90% των παιδιών στις Κάτω Χώρες είχε ραχίτιδα.
Πολιομυελίτιδα: Οξεία ιογενής μολυσματική ασθένεια που μεταδίδεται από άνθρωπο σε άνθρωπο, κυρίως μέσω του στόματος και των κοπράνων. Αν και περίπου 90% των μολύνσεων πολιομυελίτιδας δεν προκαλούν κανένα σύμπτωμα, τα προσβληθέντα άτομα μπορεί να παρουσιάσουν μια σειρά συμπτωμάτων, εάν ο ιός εισέλθει στην κυκλοφορία του αίματος. Στη δεκαετία του 1940 και του 1950, μόνο στις ΗΠΑ περίπου 35.000 άνθρωποι ετησίως είχαν ειδικές ανάγκες, λόγω της πολιομυελίτιδας. Αποτελεσματικά εμβόλια αναπτύχθηκαν στη δεκαετία του 1950 και του ’60. Το 1988 η πολιομυελίτιδα παρέλυσε περισσότερα από 1.000 παιδιά σε όλο τον κόσμο κάθε μέρα. Από τότε, πάνω από 2,5 δισεκατομμύρια παιδιά έχουν εμβολιαστεί και έτσι μειώθηκαν οι περιπτώσεις πολιομυελίτιδας ανά τον κόσμο κατά 99%. Το 2015, μόλις 51 περιπτώσεις αναφέρθηκαν (όλες στο Αφγανιστάν και το Πακιστάν).