Ο καρκίνος στο πάγκρεας σπάνια ανιχνεύεται στα πρώτα στάδια, καθώς τα πρόωρα συμπτώματα είναι συχνά ασαφή. Μια νέα μελέτη γονιδιώματος δείχνει ότι η νόσος εξελίσσεται με διαφορετικό τρόπο από αυτόν που εξετάζουν τα τρέχοντα μοντέλα. Τα ευρήματα επιτρέπουν τη βελτίωση της διάγνωσης και την πρόβλεψη της εξάπλωσης της νόσου.
Το αποδεκτό μοντέλο του καρκίνου του παγκρέατος είναι ότι αναπτύσσεται κατά βήματα, μέσω μιας αλληλουχίας γενετικών αλλοιώσεων και εξελίσσεται σταδιακά, επειδή κάθε μεταβολή αποκτάται ανεξάρτητα. Ερευνητές από τον Καναδά όμως που δημοσίευσαν νέα μελέτη αμφισβητούν το μοντέλο αυτό. Μέσα από την αλληλουχία ολόκληρων γονιδιωμάτων των 100 καρκινικών όγκων παγκρέατος, οι ειδικοί χαρτογράφησαν την ιστορία τους και βρήκαν ότι η εξέλιξη της νόσου δεν είναι “ούτε η σταδιακή, ούτε ακολουθεί την αποδεκτή μετάλλαξη». Το αποτέλεσμα είναι ότι ενώ ο ρυθμός επιβίωσης για πολλούς καρκίνους έχει βελτιωθεί δραματικά κατά τις τελευταίες δεκαετίες, οι περισσότεροι ασθενείς με καρκίνο του παγκρέατος να επιβιώνουν σπάνια περισσότερο από 5 χρόνια μετά τη διάγνωση. Στη μελέτη τους, οι ερευνητές σημειώνουν πως το σημερινό μοντέλο του καρκίνου του παγκρέατος δείχνει ότι αναπτύσσεται μέσα από μια συγκεκριμένη ακολουθία των αλλαγών σε ορισμένα γονίδια – κυρίως «KRAS, ακολουθούμενη από CDKN2A, τότε TP53 και Smad4».
Ο καρκίνος του παγκρέατος εμφανίζεται περισσότερο σαν «Big Bang»
Για τη μελέτη τους, ο Δρ Notta και οι συνεργάτες του χρησιμοποίησαν νέα γονιδιωματικά εργαλεία για να παρακολουθήσουν τις αλλαγές σε αριθμό αντιγράφων του DNA και των συναφών αλλαγών στο εμπλουτισμένο γονιδίωμα του όγκου. Η μελέτη του αριθμού των αλλαγών στο DNA είναι ένα σχετικά νέο πεδίο στην έρευνα. Αρχικά, όταν ανακαλύφθηκαν τα γονίδια, θεωρήθηκε ότι τα κύτταρά είχαν μόνο δύο αντίγραφα, ένα από κάθε βιολογικό γονέα. Ωστόσο, στη συνέχεια, βρέθηκε ότι κατά την αντιγραφή μπορεί να συμβούν σφάλματα κατά τη διάρκεια της μίτωσης. Μερικά από αυτά τα λάθη προκαλούν έλλειψη σε κομμάτια του DNA, ενώ άλλα οδηγούν σε περισσότερα αντίγραφα. Οι συνέπειες έχουν επιπτώσεις στη λειτουργία των κυττάρων, και σε μερικές περιπτώσεις οδηγούν σε καρκίνο. Ο Δρ Notta και οι συνεργάτες του διαπίστωσαν ότι τα 2/3 των όγκων που εξέτασαν είχαν πολύπλοκα σχήματα στην αναδιάταξη που σχετίζεται με μιτωτικά λάθη. Όπως σημειώνουν «η συνέπεια αυτών των σφαλμάτων είναι ότι επεμβατική ανάπτυξη καρκίνου προκύπτει από τα ταυτόχρονα και όχι διαδοχικά γενετικά συμβάντα». Με άλλα λόγια, το γεγονός αυτό δείχνει ότι ο καρκίνος του παγκρέατος προκύπτει περισσότερο σαν ένα “big bang” και όχι από μια διαδικασία σταδιακή.