Επιστήμονες του Πανεπιστημίου στη North Carolina (UCN) υποστηρίζουν πως έφτασαν σε μια «πρωτοποριακή ανακάλυψη» για την θεραπεία του καρκίνου του εγκεφάλου, καθώς βρήκαν τρόπο να μετατρέψουν τα δερματικά κύτταρα σε βλαστικά τα οποία μπορούν να στοχεύσουν και να καταστρέψουν όγκους στον εγκέφαλο.
Στη μελέτη που δημοσίευσαν στο περιοδικό Nature Communications αποκαλύπτουν πώς τα μετασχηματισμένα κύτταρα του δέρματος ήταν σε θέση να «κυνηγήσουν» και να «σκοτώσουν» τους όγκους του εγκεφάλου που ονομάζονται γλοιοβλαστώματα.
Το πολύμορφο γλοιοβλάστωμα (Glioblastoma multiforme – GBM) είναι ο πιο κοινός και πιο επιθετικός τύπος πρωταρχικού εγκεφαλικού όγκου στους ανθρώπους, εμπλέκοντας νευρογλοιακά κύτταρα και αποτελώντας το 52% όλων των περιπτώσεων παρεγχυματικών εγκεφαλικών όγκων και το 20% όλων των ενδοκρανιακών όγκων. Παρόλο που αποτελεί την επικρατούσα μορφή πρωταρχικού εγκεφαλικού όγκου, το γλοιοβλάστωμα εμφανίζεται μόλις σε 2-3 περιπτώσεις ανά 100.000 ανθρώπους σε Ευρώπη και Βόρεια Αμερική.
Σύμφωνα με την ταξινόμηση των όγκων του κεντρικού νευρικού συστήματος από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, ο καθιερωμένος όρος γι’ αυτό τον εγκεφαλικό όγκο είναι γλοιοβλάστωμα, ενώ εμφανίζει δύο μορφές: γιγαντοκυτταρικό γλοιοβλάστωμα και γλοιωσάρκωμα. Τα γλοιοβλαστώματα είναι επίσης σημαντικοί εγκεφαλικοί όγκοι σε σκύλους και η έρευνα συνεχίζεται, ώστε να χρησιμοποιηθεί αυτό ως μοντέλο για την ανάπτυξη θεραπειών σε ανθρώπους.
Το γλοιοβλάστωμα χαρακτηρίζεται από πολύ φτωχή πρόγνωση, παρά την ύπαρξη πολλών θεραπευτικών μεθόδων, που περιλαμβάνουν ανοικτή κρανιοτομία με χειρουργική εκτομή μεγαλύτερου δυνατού τμήματος του όγκου, ακολουθούμενη από ταυτόχρονη ή επακόλουθη χημειοακτινοθεραπεία, αντιαγγειογενετική θεραπεία με bevacizumab, ακτινοχειρουργική gamma knife και συμπτωματική φροντίδα με κορτικοστεροειδή. Με εξαίρεση τα γλοιώματα εγκεφαλικού στελέχους, έχει τη χειρότερη πρόγνωση από κάθε άλλη κακοήθεια του κεντρικού νευρικού συστήματος, με ενδιάμεση επιβίωση 14 μήνες. Ερευνητές πρόσφατα ανακάλυψαν δύο γονίδια, τα οποία φαίνεται να είναι υπεύθυνα για τον καρκίνο, τα C/EPB και Stat3.
Ασθενείς που διαγιγνώσκονται με γλοιοβλάστωμα δεν ζουν πάνω από δύο χρόνια, κυρίως γιατί οι όγκοι είναι τόσο δύσκολο να αφαιρεθούν. Ακόμα όμως και σε περιπτώσεις που οι χειρουργοί καταφέρνουν να αφαιρέσουν τον όγκο, ο εγκέφαλος δεν «καθαρίζει» καθώς το γλοιοβλάστωμα αφήνει πίσω του τους λεγόμενους έλικες που μπορούν να σχηματίσουν γρήγορα έναν νέο όγκο.
Εκεί στόχευσαν οι επιστήμονες, θέλοντας να βρουν τρόπο για να σκοτώσουν τους έλικες. Και τα κατάφεραν, χρησιμοποιώντας ποντίκια ως πειραματόζωα, στα οποία αύξησαν το προσδόκιμο ζωής από 160% έως και 220%. Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον Shawn Hingtgen, του UNC Eshelman School of Pharmacy, αναπρογραμμάτισαν δερματικά κύτταρα που παράγουν κολλαγόνο και συνδετικό ιστό ώστε να γίνουν επαγόμενα βλαστοκύτταρα.
Και ανακάλυψαν πως τα τελευταία μπορούν να κινούνται στον εγκέφαλο και να σκοτώνουν τα εναπομείναντα καρκινικά κύτταρα. Επιπλέον θα μπορούσαν να μετατραπούν έτσι ώστε να παράγουν πρωτεΐνη που θα σκοτώνει τους όγκους. Μελλοντικά, η ερευνητική ομάδα θα εστιάσει στα ανθρώπινα βλαστικά κύτταρα και θα εξετάσει πιο αποτελεσματικές αντινεοπλασματικές αγωγές που μπορούν να φορτωθούν στα νευρικά βλαστικά κύτταρα που αναζητούν τον όγκο.
Οι ερευνητές ανέφεραν πως η μελέτη τους βασίστηκε σε προηγούμενη ανακάλυψη που κέρδισε το βραβείο Νόμπελ το 2012, όταν οι επιστήμονες είχαν βρει τρόπο να μετατρέψουν κύτταρα του δέρματος σε εμβρυϊκά κύτταρα, όπως είναι τα βλαστικά.