Ενώ ορισμένα προγράμματα προσυμπτωματικού ελέγχου του καρκίνου του πνεύμονα είναι σε θέση να εντοπίζουν όγκους στα πρώιμα στάδια, δεν έχουν τον ανάλογο αντίκτυπο στην επιβίωση των ασθενών αυτών. Τώρα, μια νέα μελέτη που διαφοροποιεί τον τύπο του όγκου με τη γενετική έκφραση του γονιδίου μπορεί να εξηγήσει το γιατί.
Της Μαρίας Χατζηδάκη
Οι ερευνητές βρήκαν 239 γονίδια των οποίων η έκφραση συνδέεται με την επιβίωση σε ασθενείς με καρκίνο του πνεύμονα. Ερευνητές του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης στο Ηνωμένο Βασίλειο και το Εθνικό Ινστιτούτο Καρκίνου στο Μιλάνο, της Ιταλίας, αναφέρουν τα ευρήματά τους στο περιοδικό EBioMedicine.
Σε μια προσπάθεια να εντοπίσουν την ανάπτυξη καρκίνου του πνεύμονα σε πρώιμα στάδια, κατά τα τελευταία 15 χρόνια, η ιταλική ομάδα έχει αναλύσει πάνω από 5000 βαριά καπνιστές με αξονική τομογραφία (CT), μια διαδικασία απεικόνισης που χρησιμοποιεί ακτίνες Χ για να παράγουν λεπτομερείς εικόνες 3D από το εσωτερικό του σώματος.
Το πρόγραμμα προληπτικής εξέτασης αποδείχτηκε επιτυχές επειδή κατάφερε να συγκεντρώσει εικόνες σχετικά με την ανάπτυξη όγκων στους πνεύμονες σε πρώιμα στάδια, πολύ πιο συχνά από ό,τι θα περίμενε κανείς. Ωστόσο, παρά τα αποτελέσματα αυτά, δεν υπήρξε καμία αξιοσημείωτη επίδραση στην επιβίωση των ασθενών, λέει ο επικεφαλής της μελέτης Δρ Τζιανγκτίνγκ Χού, του Τμήματος Κλινικών Εργαστηριακών Επιστημών Νάφιλντ, στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης.
Έτσι, ο Δρ Χου και οι συνεργάτες του έθεσαν ως νέο στόχο να εξετάσουν τις γενετικές διαφορές στους όγκους που θα μποροίσαν να εξηγήσουν το γιατί. Η γονιδιακή ανάλυση διαφοροποίησε τους αργά αναπτυσσόμενους όγκους με τους επιθετικούς όγκους. Η ομάδα αναρωτήθηκε εάν το πρόγραμμα προσυμπτωματικού ελέγχου έβρισκε ως επί το πλείστον τους βραδείας ανάπτυξης όγκους ή τους «νωχελικούς» όγκους. Αυτοί θα μπορούσαν στη συνέχεια να αφαιρεθούν χειρουργικά, αλλά, ίσως σε μερικούς ασθενείς, να υπήρχαν και κάποιοι πιο επιθετικοί όγκοι που παρουσιάζουν ανάπτυξη και που δεν διαγνώστηκαν στις αξονικές τομογραφίες.
Η ομάδα εξέτασε διαφορές στην γονιδιακή έκφραση, επειδή δύο όγκοι μπορεί να έχουν ακριβώς τα ίδια γονίδια και παραλλαγές, αλλά να διαφέρουν στα επίπεδα της δραστηριότητας ορισμένων γονιδίων. Τέτοιες διαφορές μπορούν να εντοπιστούν από την εξέταση microRNA αντί του DNA. Το MicroRNA είναι αυτό που μετατρέπει την πληροφορία στο DNA σε πρωτεΐνες.
Βρήκαν 239 γονίδια των οποίων η έκφραση συνδέεται με την επιβίωση του ασθενούς. Η υπογραφή των 239-γονιδίων χώρισε τους ασθενείς σε δύο ομάδες με την μία να προσδιορίζεται με επιβίωση ελεύθερης νόσου και την άλλη να διαιρεί τους νωχελικούς όγκους σε αυτούς που ανιχνεύονται κατά την έναρξη και εκείνους που βρέθηκαν αργότερα κατά τη διάρκεια του προγράμματος προσυμπτωματικού ελέγχου, ανεξάρτητα από το στάδιο του όγκου ή το μέγεθος και τα τυχόν ιστοπαθολογικά ευρήματα από τη μελέτη του ιστού.»
Οι ερευνητές βρήκαν ότι θα μπορούσαν να εντοπίσουν τις διαφορές στη γονιδιακή υπογραφή με τη βοήθεια μιας απλής εξέτασης αίματος στους ίδιους ασθενείς. Ο καθηγητής Πετσέλα λέει ότι τα ευρήματά τους επιβεβαιώνουν ότι υπάρχει μια διαφορά στην έκφραση των γονιδίων μεταξύ των αργής ανάπτυξης και των επιθετικών όγκων, και αυτό μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να προσδιορίσει τους ασθενείς που κινδυνεύουν.