Επιστήμονες στο Ινστιτούτο Scripps Research (TSRI) ανακάλυψαν μια πρωτεΐνη που αποσαφηνίζει το κυτταρικό «ρολόι» που εμπλέκεται στη γήρανση. Αυτή η νέα πρωτεΐνη, που ονομάζεται TZAP, δεσμεύει τα άκρα των χρωμοσωμάτων και καθορίζει πόσο καιρό θα διατηρηθούν τα τελομερή, τα τμήματα του DNA που προστατεύουν τα άκρα των χρωμοσωμάτων. Η κατανόηση του μήκους των τελομερών είναι ζωτικής σημασίας, επειδή τα τελομερή ρυθμίζουν την διάρκεια ζωής των κυττάρων στο σώμα, υπαγορεύοντας κρίσιμες διαδικασίες όπως η γήρανση και η συχνότητα εμφάνισης του καρκίνου.
«Τα τελομερή αποτελούν το ρολόι ενός κυττάρου», δήλωσε ο Αναπληρωτής Καθηγητής στο TSRI E. Lazzerini Denchi, υπεύθυνος συγγραφέας της νέας μελέτης, που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Science . «Γεννιόμαστε με τελομερή ορισμένου μήκους, και κάθε φορά που ένα κύτταρο διαιρείται, χάνει ένα μικρό κομμάτι των τελομερών του. Μόλις τα τελομερή είναι πολύ μικρά, το κύτταρο δεν μπορεί να διαιρεθεί πλέον.»
Φυσικά, οι ερευνητές είναι περίεργοι αν η επιμήκυνση των τελομερών θα μπορούσε να επιβραδύνει τη γήρανση, ενώ πολλοί επιστήμονες έχουν εξετάσει τη χρήση ενός ειδικού ενζύμου που ονομάζεται τελομεράση για να «τελειοποιήσουν» το βιολογικό ρολόι. Ένα μειονέκτημα που έχουν ανακαλύψει είναι ότι αφύσικα μακριά τελομερή αποτελούν ένα παράγοντα κινδύνου για την ανάπτυξη καρκίνου.
«Αυτό το κυτταρικό ρολόι πρέπει να συντονιστεί λεπτά για να αποδώσουν τα κύτταρα επαρκή αριθμό κυτταρικών διαιρέσεων, να αναπτύξουν διαφοροποιημένους ιστούς, να διατηρήσουν τους ανανεώσιμους ιστούς στο σώμα μας και, ταυτόχρονα, να περιορισθεί ο πολλαπλασιασμός των καρκινικών κυττάρων», δήλωσε ο Lazzerini Denchi. Σε αυτή τη νέα μελέτη, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι η TZAP ελέγχει μια διαδικασία που ονομάζεται κλάδεμα των τελομερών, διασφαλίζοντας ότι τα τελομερή δεν θα μακρύνουν πάρα πολύ. «Αυτή η πρωτεΐνη καθορίζει το ανώτατο όριο του μήκους των τελομερών» εξηγεί ο Lazzerini Denchi. «Αυτό επιτρέπει στα κύτταρα να πολλαπλασιάζονται – αλλά όχι πάρα πολύ.»
Τις τελευταίες δεκαετίες, οι μόνες πρωτεΐνες που είναι γνωστό ότι προσδένονται ειδικά στα τελομερή είναι το ένζυμο τελομεράση και ένα πρωτεϊνικό σύμπλοκο γνωστό ως συγκρότημα Shelterin. Η ανακάλυψη της TZAP, η οποία δεσμεύεται ειδικά σε τελομερή, ήταν μια έκπληξη αφού πολλοί επιστήμονες στον τομέα πίστευαν ότι δεν υπήρχαν επιπλέον πρωτεΐνες δέσμευσης για τελομερή. «Αυτή η μελέτη ανοίγει πολλά νέα και συναρπαστικά ερωτήματα», είπε ο Lazzerini Denchi.