Τρεις επιστήμονες μοιράστηκαν το βραβείο Νόμπελ Ιατρικής, όπως ανακοίνωσε σήμερα η Σουηδική Ακαδημία. Πρόκειται για τον Αγγλοαμερικανό Τζον Ο’Κιφ και τους Νορβηγούς Μέι Μπριτ και Εντβαρντ Μόζερ. Οι τρεις επιστήμονες τιμήθηκαν για την ανακάλυψη των κυττάρων που συστήνουν τη λειτουργία του ανθρώπινου εγκεφάλου.
Οπως αναφέρει στην ανακοίνωσή της η Ακαδημία, οι φετινοί Νομπελίστες «ανακάλυψαν ένα σύστημα εντοπισμού θέσης, ένα είδος “εσωτερικού GPS” στον ανθρώπινο εγκέφαλο που καθιστά στον άνθρωπο δυνατό να βρει τον προσανατολισμό του μέσα στον χώρο, καταδεικνύοντας την κυτταρική βάση για αυτή την υψηλή γνωστική λειτουργία. Με τη συγκεκριμένη ανακάλυψη λύθηκε ένα πρόβλημα που απασχολούσε επί αιώνες φιλοσόφους και επιστήμονες. Το πώς καταφέρνει το μυαλό και δημιουργεί έναν χάρτη του πριβάλλοντος χώρου και πώς μπορούμε να πετύχουμε την πλοήγησή μας σε ένα περίπλοκο περιβάλλον», αναφέρει μεταξύ άλλων η ανακοίνωση.
Πρόκειται για μια ανακάλυψη, η έρευνα για την οποία ξεκίνησε πριν 43 χρόνια. Το 1971, ο Τζον Ο΄Κιφ εντόπισε το πρώτο τμήμα του συστήματος προσανατολισμού σε πειράματα με αρουραίους. Διαπίστωσε τότε ότι ο ιππόκαμπος, μια περιοχή του εγκεφάλου η οποία σχετίζεται με τη μνήμη και την αντίληψη του χώρου, περιέχει εξειδικευμένα νευρικά κύτταρα, τα «κύτταρα τοποθεσίας», τα οποία ενεργοποιούνται μόνο όταν το ζώο βρίσκεται σε μια συγκεκριμένη θέση στο χώρο. Το 2005, το ζεύγος Μόζερ ανακάλυψε ένα άλλο τμήμα του συστήματος προσανατολισμού του εγκεφάλου, τα λεγόμενα «κύτταρα πλέγματος» που ενεργοποιούνται όταν ακολουθεί κανείς μια συγκεκριμένη διαδρομή.
Τα οφέλη της ανακάλυψης εκτιμάται ότι θα είναι ευεργετικά σε περιπτώσεις ασθενών με Αλτσχάιμερ, όπου τα δίκτυα προσανατολισμού του εγκεφάλου καταστρέφονται στα αρχικά στάδια της νόσου.