Επιστημονικά Νέα

Ανοσοποιητικό σύστημα – Γήρανση: Μετά τα 50 εξασθενεί η ανοσολογική απόκριση

Ανοσοποιητικό σύστημα – Γήρανση: Μετά τα 50 εξασθενεί η ανοσολογική απόκριση
Ανοσοποιητικό σύστημα – Γήρανση: Ένα ενδιαφέρον γεγονός για το προσαρμοστικό ανοσοποιητικό σύστημα είναι ότι ο αριθμός των Τ κυττάρων στο σώμα παραμένει ίδιος σε ολόκληρη τη διάρκεια ζωής, ακόμη και μετά την προμήθεια νέων Τ κυττάρων, αλλά σταματά στη μέση ηλικία.

Τα Τ κύτταρα δημιουργούνται ως θυμοκύτταρα από αιμοποιητικά κύτταρα στο μυελό των οστών και μετά ωριμάζουν στο θύμο αδένα. Η τροφοδοσία νέων κυττάρων από το μυελό των οστών επηρεάζεται αρνητικά από την ηλικία, ενώ ο θύμος ατροφεί, ο ενεργός ιστός αντικαθίσταται με λίπος. Χωρίς αντικαταστάσεις, ο πληθυσμός των κυττάρων Τ στο σώμα γίνεται ολοένα και πιο εξαντλημένος, γηρασμένος ή αλλιώς κατεστραμμένος. Πολλά T κύτταρα εξειδικεύονται ακατάλληλα σε επίμονες ιογενείς λοιμώξεις, όπως ο κυτταρομεγαλοϊός, αφήνοντας πολύ λίγα αφελή Τ κύτταρα για να αντιμετωπίσουν νέες απειλές. Εμφανίζονται επιβλαβείς υποπληθυσμοί Τ κυττάρων, που συνδέονται με χρόνια φλεγμονή, αυτοανοσία και δυσλειτουργία των ιστών. Η γήρανση του ανοσοποιητικού συστήματος αποτελεί σημαντικό συστατικό του εκφυλισμού που σχετίζεται με την ηλικία.

Το προσαρμοστικό ανοσοποιητικό σύστημα έχει την τεράστια πρόκληση να προστατεύσει τον ξενιστή μέσω της δημιουργίας και της διαφοροποίησης συγκεκριμένων παθογόνων βραχύβιων τελεστών Τ κυττάρων, ενώ παράλληλα αναπτύσσει μακροχρόνια κύτταρα μνήμης για τον έλεγχο μελλοντικών συναντήσεων με το ίδιο παθογόνο. Απαιτείται ένα πολύπλοκο ρυθμιστικό δίκτυο για τη διατήρηση ενός πληθυσμού αφελών κυττάρων καθ’ όλη τη διάρκεια ζωής που εμφανίζει επαρκή ποικιλία αντιγόνων υποδοχέων για να ανταποκρίνονται σε νέα αντιγόνα, ενώ παράλληλα διατηρεί την ανοσολογική μνήμη. Παράλληλα, τα κύτταρα πρέπει να διατηρήσουν το πολλαπλασιαστικό δυναμικό τους και την πλαστικότητα για να διαφοροποιηθούν σε διαφορετικές λειτουργικές γραμμές.

Τα αρχικά σημάδια εξασθένησης της ανοσολογικής ικανότητας εμφανίζονται μετά από 50 χρόνια, με αυξανόμενη κλινική σημασία στην 7η-10η δεκαετία της ζωής. Η νοσηρότητα και η θνησιμότητα από λοιμώξεις αυξάνονται, όπως φαίνεται δραστικά από την τρέχουσα πανδημία COVID-19. Πολλά εμβόλια, όπως για τον ιό της γρίπης, είναι ελάχιστα αποτελεσματικά στη δημιουργία προστατευτικής ανοσίας σε ηλικιωμένα άτομα. Αλλαγές που σχετίζονται με την ηλικία εμφανίζονται στο επίπεδο του πληθυσμού των Τ κυττάρων καθώς και στη λειτουργικότητα των κυτταρικών συστατικών του. Το σύστημα βασίζεται σε μεγάλο βαθμό στην αυτοανανέωση των αφελών και των Τ κυττάρων μνήμης, η οποία είναι ισχυρή αλλά τελικά αποτυγχάνει. Οι γενετικές και επιγενετικές τροποποιήσεις συμβάλλουν σε λειτουργικές διαφορές στην ικανότητα ανταπόκρισης και διαφοροποίησης.

Σε κάποιο βαθμό, αυτές οι αλλαγές προκύπτουν από ελαττωματική συντήρηση, ενώ σε μερικούς, αντιπροσωπεύουν επιτυχημένες, αλλά όχι καθολικά ωφέλιμες προσαρμογές στον γηράσκοντα ξενιστή. Παρεμβάσεις που μπορούν να αντισταθμίσουν τα ελαττώματα που σχετίζονται με την ηλικία και να βελτιώσουν τις ανοσολογικές αντιδράσεις σε ηλικιωμένους ενήλικες είναι όλο και πιο προσιτές.