Ορισμένες μεταλλάξεις του DNA στα οστεοκύτταρα που υποστηρίζουν την ανάπτυξη των συστατικών του αίματος μπορεί να προκαλέσουν λευχαιμία σε κοντινά βλαστικά κύτταρα του αίματος, σύμφωνα με ερευνητές από το Ινστιτούτο Καρκίνου Winship του Πανεπιστημίου Emory.
Πολλές καρκινογόνες μεταλλάξεις στο DNA ενός κυττάρου το κάνουν να αναπτύσσεται αυτόνομα και πιο γρήγορα. Επιπρόσθετα, σε ένα μοντέλο ποντικού του συνδρόμου Noonan (μια κληρονομική διαταραχή που αυξάνει τον κίνδυνο ανάπτυξης λευχαιμίας) παρατηρείται και μια έμμεση επίδραση «γειτονικού κυττάρου», δηλαδή ανάπτυξη και σε αυτά τα κύτταρα νεοπλασίας. Η επίδραση των γειτονικών κυττάρων θα μπορούσε να είναι επιβλαβής σε σχέση με τις προσπάθειες για τη θεραπεία λευχαιμίας σε ασθενείς με σύνδρομο Noonan. Αυτό συμβαίνει γιατί η μεταμόσχευση μυελού των οστών μπορεί να απομακρύνει τα καρκινικά κύτταρα, αλλά όχι την αιτία του προβλήματος, που οδηγεί σε υποτροπή της νόσου. Ωστόσο, οι ερευνητές δείχνουν ότι μια κατηγορία φαρμάκων που μπορούν να αμβλύνουν την επίδραση του καρκίνου στα γειτονικά του κύτταρα. Ένα από τα φάρμακα αυτά, το maraviroc, είναι ήδη εγκεκριμένο από την FDA κατά της λοίμωξης HIV. Το σύνδρομο Noonan περιλαμβάνει συχνά κοντό ανάστημα, διακριτικά χαρακτηριστικά του προσώπου, συγγενείς ανωμαλίες της καρδιάς και αιμορραγικές διαταραχές. Εμφανίζεται από 1 σε 1.000 έως 2.500 άτομα, και μπορεί να προκληθεί από μεταλλάξεις σε πολλά γονίδια.
Η πιο κοινή αιτία είναι μεταλλάξεις στο γονίδιο PTPN11. Τα παιδιά με σύνδρομο Noonan εκτιμάται ότι έχουν κίνδυνο ανάπτυξης λευχαιμίας ή άλλων μορφών καρκίνου που είναι οκτώ φορές μεγαλύτερος από ό, τι οι συνομήλικοί τους. «Η έρευνά μας υπογραμμίζει τη σημασία του μικροπεριβάλλοντος του μυελού των οστών”, λέει ο Cheng-Κoui Qu, MD, PhD, καθηγητής παιδιατρικής στο Emory University School of Medicine, Winship Ινστιτούτο Καρκίνου. «Βρήκαμε ότι μια ασθένεια που σχετίζεται με μετάλλαξη, η οποία διαταράσσει τις κρύπτες όπου λαμβάνει χώρα η ανάπτυξη των βλαστικών κυττάρων του αίματος, μπορεί να οδηγήσει σε λευχαιμία.» Στη νέα δημοσίευση, οι ερευνητές με επικεφαλής τον Qu δείχνουν ότι οι μεταλλάξεις στο PTPN11 επηρεάζουν και τα μεσεγχυματικά βλαστικά κύτταρα, τα οποία κανονικά τροφοδοτούν τα βλαστικά κύτταρα του αίματος μέσα σε συγκεκριμένες θέσεις στο μυελό των οστών. Τα μεσεγχυματικά βλαστικά κύτταρα δεν μπορούν να γίνουν τα ίδια κύτταρα του αίματος. Οι μεταλλάξεις κάνουν τα μεσεγχυματικά βλαστικά κύτταρα να υπερ-παράγουν ένα σήμα που ονομάζεται CCL3, το οποίο προσελκύει κύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματος που ονομάζονται μονοκύτταρα σε κρύπτες με βλαστικά κύτταρα του αίματος. Ως αποτέλεσμα, τα μονοκύτταρα παράγουν φλεγμονώδη μόρια που διεγείρουν τα βλαστικά κύτταρα να διαφοροποιηθούν και να πολλαπλασιάζονται, οδηγώντας σε λευχαιμία. Φάρμακα που εξουδετερώνουν τον CCL3 μειώνουν την μυελοϋπερπλαστική διαταραχή στα μεταλλαγμένα ποντίκια. Ένα από αυτά είναι το maraviroc. Οι συγγραφείς προειδοποιούν ότι πρέπει να αξιολογηθούν και άλλες μεταλλάξεις του συνδρόμου Noonan, σε γονίδια εκτός του PTPN11 για την επίπτωσή τους στη διαμόρφωση λευχαιμίας.