Ερευνητές στην Ουάσινγκτον (ανάμεσά τους και η Ελληνίδα, Γεωργία Μακρή) δημιούργησαν στο εργαστήριο μίνι 3d εγκεφάλους που μπορούν να συμβάλουν στη μελέτη των νευρολογικών παθήσεων (Αλτσχάιμερ, Πάρκινσον, σκλήρυνση, αυτισμό) και να μειώσουν τη χρήση πειραματόζωων. Το έργο τους θα αποδεχθεί χρήσιμο στις δοκιμές φαρμάκων καθώς θα αποδεικνύεται με ακρίβεια η αποτελεσματικότητα και η ασφάλειά τους για την μετέπειτα χορήγηση στον άνθρωπο.
Οι μίνι εγκέφαλοι έχουν το μέγεθος που έχει ο εγκέφαλος ενός εμβρύου δύο μηνών και είναι οριακά ορατοί με γυμνό μάτι. Διαθέτουν μερικές από τις φυσιολογικές λειτουργίες, όπως τη δημιουργία μυελίνης που «μονώνει» τα νεύρα, αλλά και την αυθόρμητη εκδήλωση ηλεκτροχημικής δραστηριότητας, που μπορεί να καταγραφεί με ηλεκτρόδια και η οποία παραπέμπει στη σκέψη, αν και σε πρωτόγονη μορφή.
Την ενδιαφέρουσα ανακοίνωση έκαναν οι ερευνητές της Ιατρικής Σχολής και της Σχολής Δημόσιας Υγείας του Πανεπιστημίου Johns Hopkins της Βαλτιμόρης, με επικεφαλής τον καθηγητή τοξικολογίας Thomas Hartung, στο συνέδριο της Αμερικανικής Ένωσης για την Προώθηση της Επιστήμης (AAAS) στην Ουάσιγκτον. Στην ομάδα συμμετέχει και η Γεωργία Μακρή, που πήρε το διδακτορικό της από το Ινστιτούτο Παστέρ στην Αθήνα και σήμερα είναι μεταδιδακτορική ερευνήτρια στο Τμήμα Νευρολογίας του Johns Hopkins.
Η Γεωργία Μακρή
Οι μίνι εγκέφαλοι έχουν ως πρώτη ύλη δερματικά ενήλικα κύτταρα, που – μετά από γενετικό επαναπρογραμματισμό – μετατρέπονται σε πολυδύναμα βλαστικά κύτταρα, παρόμοια με τα εμβρυικά, και, τελικά, εξειδικεύονται σε εγκεφαλικά κύτταρα. Οι εν λόγω εγκέφαλοι είναι «μπάλες» κυττάρων, που αναπτύσσουν δομές παρόμοιες με εκείνες των κανονικών εγκεφάλων, μέσα σε διάστημα δύο μηνών στο εργαστήριο. Θεωρούνται ανώτεροι για την μελέτη των εγκεφαλικών παθήσεων, σε σχέση με τα ευρέως χρησιμοποιούμενα πειραματόζωα, όπως οι αρουραίοι και τα ποντίκια, επειδή αποτελούνται από κύτταρα ανθρώπων και όχι τρωκτικών.
Όπως είπε ο επικεφαλής της μελέτης: «Το 95% των φαρμάκων, αφότου έχουν δοκιμασθεί σε ζώα, δείχνουν πολλά υποσχόμενα, αλλά στη συνέχεια αποτυγχάνουν, όταν δοκιμάζονται στους ανθρώπους, πράγμα που σημαίνει μεγάλη σπατάλη χρόνου και χρημάτων. Δεν είμαστε αρουραίοι, όπως δεν είμαστε ούτε μπάλες κυττάρων. Όμως μπορούμε να πάρουμε καλύτερες πληροφορίες από αυτές τις κυτταρικές μπάλες, παρά από τα τρωκτικά».