Ένα βήμα πιο κοντά στην αναγέννηση του αρθρικού χόνδρου βρίσκονται οι επιστήμονες, χάρη σε μια νέα μελέτη που φέρνει στο προσκήνιο τις εντυπωσιακές δυνατότητες του ανθρώπινου αστραγάλου. Σύμφωνα με έρευνα του Duke Health που δημοσιεύθηκε στις 11 Ιουλίου στο περιοδικό Science Advances, ο αστράγαλος φαίνεται να διαθέτει μηχανισμούς αναγέννησης που θυμίζουν εκείνους ορισμένων ζώων, όπως σαλαμάνδρες και zebrafish, τα οποία είναι γνωστά για την ικανότητά τους να αναπτύσσουν εκ νέου άκρα.
Η οστεοαρθρίτιδα είναι μια χρόνια, εκφυλιστική πάθηση των αρθρώσεων, που χαρακτηρίζεται από τη φθορά του χόνδρου και επηρεάζει περίπου το 7,6% του παγκόσμιου πληθυσμού. Παρά τη μεγάλη συχνότητά της, οι θεραπευτικές επιλογές είναι περιορισμένες και δεν υπάρχει προς το παρόν οριστική θεραπεία.
Η νέα μελέτη των ερευνητών του Πανεπιστημίου Duke εντοπίζει την ικανότητα του αστραγάλου να ενεργοποιεί «συντονισμένα» μια σειρά από smRNA, μόρια-ρυθμιστές που παίζουν καθοριστικό ρόλο στην αποκατάσταση του χόνδρου. Όπως εξηγεί η καθηγήτρια Ιατρικής, Παθολογίας και Ορθοπεδικής Χειρουργικής Virginia Byers Kraus, «η καινοτομία της μελέτης μας βασίζεται στη χρήση φασματομετρίας μάζας, η οποία μας επέτρεψε να διακρίνουμε τις πρόσφατα παραγόμενες από τις παλαιότερες πρωτεΐνες, εντοπίζοντας έτσι πού και πότε ενεργοποιείται η διαδικασία αναγέννησης».
Οι επιστήμονες διαπίστωσαν ότι όταν δεν υπάρχει εκφυλιστική νόσος, τα smRNA λειτουργούν «αποσυντονισμένα», σαν μουσικοί που κουρδίζουν τα όργανά τους πριν από μια συναυλία. Ωστόσο, με την έναρξη της οστεοαρθρίτιδας, τα smRNA δείχνουν να συγχρονίζονται και να «παίζουν» αρμονικά, πυροδοτώντας μηχανισμούς επιδιόρθωσης.
Το πιο αξιοσημείωτο εύρημα είναι ότι τα smRNA αυτά είναι ιδιαίτερα δραστήρια στον αστράγαλο – και μάλιστα κάποια είναι ίδια με εκείνα που επιτρέπουν στα ζώα να αναγεννούν άκρα. Αντίθετα, στον άνθρωπο, τα γόνατα και τα ισχία φαίνεται να στερούνται αυτής της δυνατότητας σε μεγάλο βαθμό.
«Ο αστράγαλος φαίνεται να αποτελεί ένα αναγεννητικό περιβάλλον, το οποίο μπορεί να αποτελέσει πρότυπο για την ενίσχυση της επούλωσης του χόνδρου σε λιγότερο αναγεννητικές αρθρώσεις όπως το γόνατο και το ισχίο», σημειώνει η καθηγήτρια Kraus. Η ίδια και η ερευνητική της ομάδα θεωρούν ότι η διαφορά αυτή μεταξύ των αρθρώσεων ίσως οφείλεται σε εξελικτικά κατάλοιπα – με τον αστράγαλο να διατηρεί περισσότερες δυνατότητες αναγέννησης λόγω της κατασκευής του ανθρώπινου σκελετού.
Οι επιστήμονες του Duke στρέφουν πλέον το ενδιαφέρον τους σε ζωικά μοντέλα, όπως τα zebrafish, με στόχο να κατανοήσουν καλύτερα τη δράση των smRNA και να διερευνήσουν τρόπους να την ενεργοποιήσουν τεχνητά σε άλλες αρθρώσεις.
