Προτάσεις βελτίωσης της ηλεκτρονικής συνταγογράφησης

Γράφει για το Healthweb ο κ. Χαράλαμπος Σαρδέλης – Φαρμακοποιός -Μέλος ΔΣ Φαρμακευτικού Συλλόγου Θεσσαλονίκης

 Σε μια προσπάθεια να αποτυπωθεί πώς θα μπορούσε να γίνει καλύτερη η ηλεκτρονική συνταγογράφηση για τους φαρμακοποιούς χρήστες της εφαρμογής αλλά και για τους ίδιους τους ασθενείς καθώς και τους φροντιστές τους, με τους οποίους ερχόμαστε σε επαφή καθημερινά προς όφελος του συστήματος υγείας, θα προτείναμε την εισαγωγή στην ηλεκτρονική συνταγογράφηση εννοιών όπως της αξιολόγησης, της διαδραστικότητας, της ψηφιακής λογικής και της τεχνητής νοημοσύνης . Με στόχο το σύστημα συνταγογράφησης και εκτέλεσης των συνταγών να εξελίσσεται σύμφωνα με τα δεδομένα που εισάγουν οι χρήστες γιατροί, φαρμακοποιοί αλλά και οι τελικοί λήπτες της υπηρεσίας δηλαδή οι ασθενείς.

Πιθανότατα κάποιες από τις προτάσεις να χρειάζονται νομοθετική ρύθμιση ή/και πολιτική ή συνδικαλιστική βούληση αλλά ο σκοπός είναι να καταγράφουν οι απόψεις ώστε να προωθηθούν κάποιες από αυτές ανάλογα.

Πολλές από αυτές τις προτάσεις έχουν ήδη εκφραστεί σε διάφορες αναρτήσεις και συζητήσεις μεταξύ συναδέλφων και η συγκέντρωση και δημοσίευση τους, επιθυμεί να θέσει τις βάσεις για την υλοποίηση τους ώστε ο ασθενοκεντρικός προσανατολισμός του συστήματος να είναι σύγχρονος, αποτελεσματικός και παραγωγικός λαμβάνοντας υπόψη τις αρχές των οικονομικών της υγείας. H αρίθμηση των προτάσεων έχει γίνει ανεξαρτήτως της σπουδαιότητας αυτών.

1. Αυτόματη ισόχρονη παράταση των συνταγών που λήγουν κατά τις περιπτώσεις που δεν λειτουργεί το σύστημα της ηλεκτρονικής συνταγογράφησης είτε τοπικά ανά νομό ή περιοχή είτε πανελλαδικά. Θα βοηθούσε και η δυνατότητα λειτουργίας του συστήματος off line.
2. Εκτός από την εισαγωγή των πρωτοκόλλων συνταγογράφησης, η εισαγωγή φίλτρων, φραγμών και ελέγχου των υπερβάσεων κατά τη συνταγογράφηση από τον γιατρό, πρέπει να είναι ουσιαστική και παραγωγική για τον ασθενή και να προστατεύει τον χρήστη γιατρό ή φαρμακοποιό από συνταγογράφηση και εκτέλεση συνταγών εκτός των αποδεκτών ορίων. Εισαγωγή κουμπιών που θα επισημαίνουν παράδοξα ή προβλήματα κατά τη συνταγογράφηση και εκτέλεση όπως και η λειτουργική διασύνδεση με πίνακα δεδομένων που θα επεξηγεί ανά συνταγογραφηθείσα δραστική ουσία τα προβλεπόμενα νομοθετημένα όρια όπως πχ τα προβλεπόμενα από το πρόγραμμα εθνικού εμβολιασμού όπως περιορισμοί ηλικίας, φύλλου, συγκεκριμένων icd10 κτλ ή η υποχρέωση των ειδικευόμενων και αγροτικών ιατρών να συνταγογραφούν ένα μόνο εμβαλάγιο ανά δραστική ουσία σε έκαστη συνταγή, εκτός από τις περιπτώσεις αντιγραφής συνταγής από ειδικούς ιατρούς και των μονοδοσικών σκευασμάτων . Αυτός ο λειτουργικός πίνακας θα μπορεί να συμπληρώνεται διαδραστικά ακόμα και από τους χρήστες κατόπιν εγκρίσεως των διαχειριστών για την ορθή δημοσίευση.
3. Η εφαρμογή της ηλεκτρονικής συνταγογράφησης θα πρέπει να ελέγχει την πιθανή πολυφαρμακία είτε προέρχεται από υπερσυνταγογράφηση είτε από άγνοια κινδύνου των ασθενών για τη μη αιτιολογημένη κατανάλωση φαρμάκων (πχ υπερκατανάλωση αντιβιοτικών) ο γιατρός θα πρέπει να αιτιολογεί ηλεκτρονικά τις επιλογές του, εκτός πρωτοκόλλων και ο εκτελέσας φαρμακοποιός να μπορεί να επικοινωνεί ηλεκτρονικά με τον γιατρό, στις περιπτώσεις που διαγνώσει κάποιο λάθος, υπέρβαση ή ασυμβατότητα. Το ίδιο το σύστημα αυτόματα θα πρέπει να συστήνει και να προτείνει με επιστημονικά κριτήρια στον συνταγογράφο γιατρό τη συνήθη βέλτιστη δοσολογική επιλογή.
4. Στατιστική ανάλυση των συνταγογραφήσεων και εκτελέσεων ανά φαρμακείο και ιατρό ώστε το σύστημα να προειδοποιεί αυτόματα για υπερβάσεις συνταγογράφησης ή εκτέλεσης συνταγών τον ίδιο τον χρήστη σύμφωνα με τα νομοθετημένα.
5. Η ηλεκτρονική συνταγογράφηση θα πρέπει να διασυνδεθεί με βάσεις επιστημονικών δεδομένων και δημοσιεύσεων τύπου pub med.
6. Ηλεκτρονική συμπλήρωση, εκτύπωση και αποθήκευση των συμπληρωματικών εγγράφων συνταγογράφησης όπως στις περιπτώσεις των αιτιολογημένων συνταγών για τα ελεγχόμενα αντιβιοτικά, τις ανταγωνιστικές ουσίες, τη συνέχιση θεραπειών νοσοκομειακών φαρμάκων κατ’ οίκον κτλ. Ένα πρώτο βήμα έχει γίνει με τις συνταγές που περιέχουν ναρκωτικές ουσίες, το οποίο όμως θα πρέπει κατά την εκτύπωση τους να διαχωρίζει τις «παλαιού τύπου» μονόγραμμες και δίγραμμες συνταγές, όσον αφορά τον αντίστοιχο πίνακα του νόμου 1729/87 και λοιπών τροποποιήσεων του. Η αποθήκευση και η καταμέτρηση των σκευασμάτων που ανήκουν στους Πίνακες Α, Β, Γ και Δ θα πρέπει να γίνεται αυτόματα και ηλεκτρονικά στην πλατφόρμα της ηλεκτρονικής συνταγογράφησης και σε άμεση διασύνδεση με τα προγράμματα διαχείρισης που διαθέτουν τα φαρμακεία. Δεν υπάρχει κανένας λόγος εκτύπωσης μιας ηλεκτρονικής γνωμάτευσης-συνταγής που παράγεται από έναν επαγγελματία υγείας (ιατρό) και απευθύνεται σε έναν άλλο επαγγελματία υγείας (φαρμακοποιό).
7. Ίσως η πρόταση για τερματισμό των εκτυπώσεων τουλάχιστον από την πλευρά των φαρμακοποιών και η άυλη συνταγογράφηση στα πρότυπα των παραπεμπτικών ΔΑΠΥ να μην φαντάζει κοντινή ούτε και σύγχρονη αλλά με την ακύρωση των μοναδικών κωδικών των εμβαλαγίων και τη χρήση της διαπιστευμένης ηλεκτρονικής υπογραφής θα περιμέναμε ότι το επόμενο βήμα θα είναι η εξάλειψη των εντύπων συνταγών και η αυτοματοποιημένη ηλεκτρονική εκκαθάριση και ελέγχου των μηνιαίων συνταγών που καταθέτουν τα φαρμακεία. Με στόχο την απλούστευση της όλης διαδικασίας και την σύμπτυξη του χρόνου από την έκδοση της συνταγής έως και την αποπληρωμή των χορηγημένων φαρμάκων.
8. Με το φαινόμενο των ελλείψεων φαρμάκων σε έξαρση η πρόταση για συνέχιση των ανεκτέλεστων συνταγών σε διαφορετικό φαρμακείο από αυτό της πρώτης εκτέλεσης δυνητικά θα βελτίωνε την κατάσταση όσον αφορά στη διαχείριση της φαρμακοθεραπείας και της πρόσβασης στα φάρμακα που λείπουν ή διακινούνται σε μειωμένες ποσότητες.
9. Απαραίτητη είναι η διασύνδεση των εκτελεσμένων συνταγών και οι πληροφορίες που προκύπτουν από αυτές με τη βάση δεδομένων του Ε.Ο.Φ ώστε να μετρώνται ποιοτικά και ποσοτικά οι μερικές εκτελέσεις και να βγαίνουν συστηματικά ποιοτικά συμπεράσματα για την ορθολογική διακίνηση και επάρκεια των φαρμάκων. Έτσι με αξιόπιστα στοιχεία σε πραγματικό χρόνο ο ΕΟΦ και οι σύλλογοι να παρεμβαίνουν ώστε να επιλύουν προβλήματα διαθεσιμότητας σκευασμάτων. Ο φαρμακοποιός πρέπει να ειδοποιεί το σύστημα για τη μη δυνατότητα εύρεσης συγκεκριμένων σκευασμάτων και το σύστημα θα πρέπει να προσαρμόζεται πχ. με τη δυνατότητα ξεκλειδώματος σκευάσματος ώστε να μπορεί να χορηγηθεί σκεύασμα με ομοειδή δραστική και τη δυνατότητα αυξημένης χρονικής παράτασης. Το σύστημα θα πρέπει να έχει αυτόματη ειδοποίηση και φίλτρα ώστε να προστατεύει από υπερβολική ή κακόβουλη χρήση της υπηρεσίας.
10. Επισκόπηση ιατρικού ιστορικού (ασυμβατότητες, αλλεργίες κτλ). Η ηλεκτρονική συνταγογράφηση θα πρέπει να φιλτράρει και να προσδιορίζει τις γνωστές αλληλεπιδράσεις σύμφωνα με το SPC του κάθε φαρμάκου και να ενημερώνει τον ιατρικό φάκελο του ασθενή μαζί με τυχόν αλλεργίες και άλλες προσωπικές πληροφορίες. Τα δεδομένα αυτά θα πρέπει να είναι προσιτά και στον φαρμακοποιό και να ανανεώνονται σε κάθε νέα συνταγογράφηση και επίσκεψη στον οικογενειακό ή ειδικό ιατρό.

11. Αφαίρεση από την ηλεκτρονική συνταγογράφηση του μηχανισμού ελέγχου Captcha και αντικατάστασή του με μηχανισμό ανάλυσης συμπεριφοράς.
12. Κατά τις περιόδους μεταβολής των δελτίων τιμών κατάλληλη σήμανση θα πρέπει να ενημερώνει τον φαρμακοποιό για τις αλλαγές τιμών από την πρώτη μέρα που τίθεται σε ισχύ το νέο δελτίο τιμών για τη διευκόλυνση της διάθεσης του υπάρχοντος αποθέματος. Ο καθαρός χρόνος διάθεσης των αποθεμάτων των φαρμακείων θα πρέπει να καθοριστεί μόνιμα σε διάστημα τουλάχιστον δύο μηνών μετά το χρόνο διάθεσης που δίνεται στις φαρμακαποθήκες για την προώθηση των δικών τους αποθεμάτων.
13. Κατά την έκδοση και εκτέλεση των συνταγών το σύστημα θα μπορούσε να υπενθυμίζει την επανάληψη απαραίτητων παρακλινικών εργαστηριακών εξετάσεων προληπτικής ιατρικής και να εισάγει αυτόματα τα αποτελέσματα των εξετάσεων όταν πραγματοποιηθούν στον ιατρικό φάκελο του ασθενή με δυνατότητα αμέσου ελέγχου του αποτελέσματος της κλινικής εικόνας των ασθενών. Τα δεδομένα αυτά θα μπορούσαν ταυτόχρονα να επεξεργασθούν στατιστικά και χρησιμοποιηθούν σε κλινικές μελέτες και σε μελέτες κόστους- αποτελέσματος.
14. H ηλεκτρονική συνταγογράφηση θα πρέπει να εγγυάται με πρωτόκολλα ασφαλείας το ιατρικό απόρρητο και τα ευαίσθητα προσωπικά δεδομένα και να βρίσκεται σε πλήρη συμμόρφωση και εναρμόνιση με τον κανονισμό GDPR. Θα ήταν χρήσιμη η αποσαφήνιση του ιδιοκτησίας των δεδομένων που παράγονται από τη χρήση της ηλεκτρονικής συνταγογράφησης.

15. Σε μια σύγχρονη εφαρμογή ηλεκτρονικής συνταγογράφησης προκρίνεται η δημιουργία υπηρεσίας βοήθειας (help desk) με άμεση και ουσιαστική εξυπηρέτηση τουλάχιστον για τις εργάσιμες ώρες και ημέρες. Η εισαγωγή κουμπιών επικοινωνίας, αναφοράς και αξιολόγησης της εφαρμογής θα ήταν πολύ χρήστικη ιδιαίτερα για τις πολύ συνήθεις καταστάσεις όπως είναι η ακύρωση εκτελεσμένων συνταγών μετά την παρέλευση 24 ωρών για σοβαρούς λόγους ή η άμεση επαναφορά του μοναδικού αριθμού κουπονιού του κάθε εμβαλαγίου. Με την αυτοματοποιημένη επικοινωνία και αναφορά συμβάντος, ο διαχειριστής της ηλεκτρονικής συνταγογράφησης θα προβαίνει αυτόματα και άμεσα στις κατάλληλες διορθωτικές ενέργειες με αποτέλεσμα την εύρυθμη λειτουργία.
16. Ένταξη στην ηλεκτρονική συνταγογράφήση των ελάχιστων ταμείων που χρησιμοποιούν ακόμα χειρόγραφο σύστημα, όπως είναι τα ΓΕΣ, ΓΕΝ, ΓΕΑ κτλ.
17. Ουσιαστική ενοποίηση και διασύνδεση της ηλεκτρονικής συνταγογράφησης , του e-ΔΑΠΥ, ιατρικού φακέλου του ασθενή και οποιασδήποτε άλλης εφαρμογής προκύψει μελλοντικά. Η ηλεκτρονική γραφειοκρατία είναι το μεγαλύτερο πρόβλημα που δημιουργεί η τεχνολογία και πρέπει να λύνεται στην πηγή της.
18. Άυλη συνταγή και αυτοματοποιημένη επανάληψή της με την ηλεκτρονική έγκριση του θεράποντος ιατρού. Το σύστημα πρέπει να κερδίζει και όχι να σπαταλάει εργατοώρες σε ασθενείς και επαγγελματίες υγείας και να προσφέρει με ασφάλεια ιατρικές και φαρμακευτικές υπηρεσίες υψηλού επίπεδου και λογικού κόστους

Για τη συμπλήρωση διόρθωση και ολοκλήρωση των παραπάνω προτάσεων μπορείτε να επικοινωνήσετε στη διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου [email protected]

4ο RUN BIKE CARE - Τρέχουμε πιο γρήγορα από τον καρκίνο

Καούρες: Γαστρο-οισοφαγική παλινδρόμηση ή διαφραγματοκήλη;