Η έκθεση «Έτοιμοι για την επόμενη κρίση; Επένδυση στο Σύστημα Υγείας», από τον Οργανισμό Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης, αναλύει «τα διδάγματα» της πανδημίας και περιλαμβάνει συστάσεις για πολιτικές ώστε οι χώρες όπως η Πορτογαλία να μπορούν να αντιμετωπίσουν καλύτερα την επόμενη κρίση. Η πανδημία, που κηρύχθηκε από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας τον Μάρτιο του 2020, αποτέλεσε τη «μεγαλύτερη υγειονομική κρίση» τον περασμένο αιώνα και έδειξε «τρεις μεγάλες ευπάθειες» στο σύστημα: δεν ήταν κατάλληλα προετοιμασμένο, στερούνταν προσωπικού και επενδύσεων.
Ο ΟΟΣΑ πρεσβεύει η αύξηση των επενδύσεων που προτείνει για τα μέλη του να στοχεύει στο προσωπικό, την πρόληψη και τις υποδομές. «Περισσότεροι από 6,8 εκατομμύρια θάνατοι λόγω covid-19 αναφέρθηκαν παγκοσμίως τον Ιανουάριο του 2023. Η ανάλυση υπερβολικής θνησιμότητας δείχνει ότι έως το τέλος του 2021 μπορεί να έχουν πεθάνει έως και 18 εκατομμύρια άνθρωποι παγκοσμίως από την πανδημία», υπογραμμίζει η έκθεση, προσθέτοντας ότι «το προσδόκιμο ζωής έχει μειωθεί σε πολλές χώρες του ΟΟΣΑ το 2020 και το 2021, εκτός από τις «εκτεταμένες διαταραχές στην κοινωνία και την εκπαίδευση» και το ΑΕΠ μειώθηκε «4,7% το 2020 στις οικονομίες» που συνδέονται με τον οργανισμό.
Η μελέτη υπενθυμίζει ότι «η προϋπάρχουσα ανισότητα και οι χρόνιες ασθένειες επιδείνωσαν τα αποτελέσματα της πανδημίας», σημειώνοντας ότι το γεγονός ότι τα συστήματα υγείας ξοδεύουν «λιγότερο από το 3% των συνολικών δαπανών για την υγεία στην πρόληψη» άφησε «πολλά μέλη του πληθυσμού ευάλωτα». Η έλλειψη προσωπικού, με τη σειρά της, «περιόρισε την αποτελεσματική ανταπόκριση στην πανδημία και συνεχίζει να το κάνει». Απαιτείται «επαρκές και καλά εκπαιδευμένο» προσωπικό για την «ευκινησία σε περιόδους κρίσης, καθώς και για την αντιμετώπιση των εκκρεμών παροχών» και την ανταπόκριση «στην ουσιαστική αύξηση των αναγκών ψυχικής υγείας».
Τι συμβαίνει στην Πορτογαλία
Ο αριθμός των γιατρών στην Πορτογαλία ανά 1.000 πληθυσμού το 2019 (ή το τελευταίο έτος για το οποίο υπάρχουν διαθέσιμα στοιχεία) ήταν λίγο πάνω από το όριο των 3,54, ο μέσος όρος του ΟΟΣΑ ήταν ελαφρώς χαμηλότερος, ενώ ο αριθμός των νοσηλευτών ήταν ελαφρώς κάτω από τον μέσο όρο του ΟΟΣΑ. Η έλλειψη επαγγελματιών υγείας στη χώρα -σε γιατρούς, νοσηλευτές ή βοηθούς- είχε μεσαίο αντίκτυπο στην ικανότητα της Πορτογαλίας να αντιμετωπίσει την πανδημία, σύμφωνα με τον οργανισμό.
Για να αυξήσει την προσφορά επαγγελματιών κατά τη διάρκεια των κορυφών της πανδημίας, η Πορτογαλία κατέφυγε στην παράταση των ωρών εργασίας και στην αύξηση του φόρτου εργασίας τους, καθώς και στη μετεγκατάστασή τους σε «τοποθεσίες ή εγκαταστάσεις με μεγαλύτερες ανάγκες», μειώνοντας τις δραστηριότητες που δεν σχετίζονται με την Covid-19 και την κινητοποίηση περισσότερων εργαζομένων, όπως φοιτητές και συνταξιούχοι του κλάδου.
Η Πορτογαλία ήταν μία από τις χώρες που κατέφυγαν σε ψηφιακές διαβουλεύσεις, καθώς και σε «ιδιώτες παρόχους», για να «αυξήσουν τον όγκο της μη επείγουσας περίθαλψης» από την Εθνική Υπηρεσία Υγείας. Όσον αφορά την πληροφόρηση και τη γνώση, η πανδημία οδήγησε σε αλλαγές στην Πορτογαλία όσον αφορά τις «νέες τεχνολογίες για τη βελτίωση της διαθεσιμότητας δεδομένων υγείας, την προσβασιμότητα, την κοινή χρήση ή την ιδιωτικότητα (…) και την προστασία της ασφάλειας» και τις απαραίτητες νομικές μεταρρυθμίσεις