Ερευνητές της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνια στο Σαν Ντιέγκο αναφέρουν ότι τα καρκινικά κύτταρα φαίνεται να επικοινωνούν με άλλα καρκινικά κύτταρα, ενεργοποιώντας έναν εσωτερικό μηχανισμό που αυξάνει την αντίσταση στις συνήθεις χημειοθεραπείες και προωθεί την επιβίωση του όγκου. Τα ευρήματα δημοσιεύονται στη διαδικτυακή έκδοση της επιστημονικής επιθεώρησης Science Signaling.
Πριν από έξι χρόνια, ο Maurizio Zanetti, MD, καθηγητής της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνια στο Σαν Ντιέγκο και ογκοανοσολόγος στο Κέντρο Καρκίνου Moores, δημοσίευσε ένα άρθρο στο περιοδικό PNAS που έδειξε ότι τα καρκινικά κύτταρα εκμεταλλεύονται έναν εσωτερικό μηχανισμό που χρησιμοποιούν τα κύτταρα των θηλαστικών σε καταστάσεις στρες. Το στρες, μεταδιδόμενο στο ενδοπλασματικό δίκτυο (ER), με τη σειρά του ανταποκρίνεται με μια σειρά κυτταρικών αντιδράσεων που συνολικά ονομάζονται αντίδραση της μη-αναδιπλωμένης πρωτεΐνης (unfolded protein response – UPR).
Με την UPR τα καρκινικά κύτταρα επικοινωνούν με κύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματος, κυρίως κύτταρα που προέρχονται από το μυελό των οστών, προσδίδοντας τους προ-ογκογόνα χαρακτηριστικά. Η UPR ενεργοποιείται ως απόκριση σε μη-αναδιπλωμένες πρωτεΐνες, που συσσωρεύονται στο ER. Με την UPR καθορίζεται συχνά ο κυτταρικός θάνατος ή η επιβίωση.
Στο νέο άρθρο τους, ο Zanetti και οι συνεργάτες του αναφέρουν ότι τα καρκινικά κύτταρα φαίνεται να μεταφέρουν τη διαδικασία της UPR πέρα από τα όρια του μυελού των οστών, μεταδίδοντας το στρες του ER (διαδικασία transmissible ER stress – TERS) για να ενεργοποιήσουν τη σηματοδότηση Wnt στα καρκινικά κύτταρα-δέκτες.
Η οδός Wnt είναι ένα κυτταρικό μονοπάτι σηματοδότησης που συνδέεται με την καρκινογένεση σε πολλούς τύπους νεοπλασιών. «Παρατηρήσαμε ότι κύτταρα μετά από TERS επέζησαν καλύτερα από τα ομόλογά τους που δεν είχαν εκτεθεί στη διαδικασία αυτή, όταν υποβλήθηκαν σε στέρηση θρεπτικών συστατικών ή υπέστησαν επεξεργασία με συνήθεις αντινεοπλασματικούς παράγοντες» δήλωσε ο Jeffrey J. Rodvold, ερευνητής στο εργαστήριο του Zanetti και πρώτος συγγραφέας της μελέτης. Όταν καρκινικά κύτταρα που είχαν υποστεί TERS εμφυτεύθηκαν σε ποντικούς-πειραματόζωα, παρήγαγαν ταχύτερα αναπτυσσόμενους όγκους.
«Τα στοιχεία μας δείχνουν ότι η διαδικασία TERS είναι ένας μηχανισμός ενδοκυτταρικής επικοινωνίας», δήλωσε ο Zanetti. Με αυτόν τον τρόπο, μερικά κύτταρα μπορούν να αποκτήσουν μεγαλύτερη ικανότητα για παρατεταμένη επιβίωση, μπορούν να οδηγήσουν δε σε ετερογένεια εντός ενός όγκου, η οποία αποτελεί σήμερα ένα από τα σημαντικότερα εμπόδια για την θεραπεία του καρκίνου.