Αυτό που είναι ξεκάθαρο, ωστόσο, είναι πως ο όρος «ιατρική πράξη» σαφώς περιλαμβάνει και την αναγκαστική σίτιση. γίνεται, όμως, σε περίπτωση που ο Σωφρονιστικός Κώδικας έρχεται σε σύγκρουση με τον Κώδικα Ιατρικής Δεοντολογίας;
Απεργία Πείνας: Η απεργία πείνας είναι το έσχατο μέσο αγώνα. Είναι η στιγμή που ο άνθρωπος που αποφασίζει να προχωρήσει σε μια τέτοια διαμαρτυρία βάζει το σώμα του μπροστά. Είναι αποφασισμένος στην αρχή να πιέσει για να γίνουν δεκτά τα αιτήματά του και στη συνέχεια να πεθάνει για αυτά. Στην Ευρώπη η τελευταία φορά που η κοινή γνώμη μιας χώρας βρέθηκε αντιμέτωπη με μια σκληρή απεργία πείνας ήταν το 1981 στη Βρετανία όταν φυλακισμένα μέλη του IRA διεκδικούσαν (μεταξύ άλλων) να τους αναγνωριστεί το καθεστώς του πολιτικού κρατούμενου. Σε εκείνη την απεργία πείνας είχαν χάσει τη ζωή τους 10 μαχητές του Ιρλανδικού Δημοκρατικού Στρατού με πρώτο τον Μπόμπι Σάντς. Η υπόθεση εκείνη είχε προκαλέσει τριγμούς ακόμα και στην πανίσχυρη κυβέρνηση της Μάργκαρετ Θάτσερ που αναγκάστηκε να κάνει μικρά βήματα πίσω.
Η ελληνική νομοθεσία και η αναγκαστική σίτιση
Το ζήτημα της απεργίας πείνας ειδικά σε περίπτωση που κάποιος είναι κρατούμενος (όπως ο Δημήτρης Κουφοντίνας) είναι τόσο πολύπλοκο που ακόμα και ο νομοθέτης το χωρίζει σε φάσεις προκειμένου να το διαχειριστεί.
Ο άνθρωπος έχει το δικαίωμα του αυτοκαθορισμού. Έχει την προσωπική ελευθερία να αποφασίζει αυτός για τη ζωή του. Μέχρι αυτό το σημείο ο νομοθέτης είναι ξεκάθαρος. Σε ό,τι αφορά όμως τις περιπτώσεις κρατουμένων (άρα ανθρώπων που στερούνται την προσωπική τους ελευθερία) η κατάσταση αλλάζει:
Ο Σωφρονιστικός Κώδικας έχει από το 1999 δύο σχετικές διατάξεις: το άρθρο 29 με τίτλο «Ιατρικές Πράξεις» και του οποίου οι 3 πρώτες παράγραφοι αναφέρουν:
«1. Απαγορεύεται η διενέργεια οποιωνδήποτε ιατρικών ή άλλων συναφών πειραμάτων, που θέτουν σε κίνδυνο τη ζωή, τη σωματική ή ψυχική υγεία ή προσβάλλουν την αξιοπρέπεια και την προσωπικότητα του κρατουμένου, ακόμη και αν ο ίδιος συναινεί στη διεξαγωγή τους.
- Κάθε είδους ιατρική εξέταση, ιατροχειρουργική επέμβαση ή θεραπευτική αγωγή σε κρατούμενο επιτρέπεται μόνο με συναίνεσή του.
- Αν ο κρατούμενος δεν βρίσκεται σε κατάσταση να συναινέσει ή αρνείται τη συναίνεσή του σε ιατρική πράξη κατά την προηγούμενη παράγραφο, η οποία πράξη κρίνεται αναγκαία για την υγεία του, ο αρμόδιος δικαστικός λειτουργός διατάσσει τη λήψη των κατάλληλων κατά περίπτωση μέτρων».
Και το άρθρο 31 το οποίο τιτλοφορείται «Απεργία πείνας» συμπληρώνει:
«1. Ο κρατούμενος που δηλώνει ότι κατέρχεται σε απεργία πείνας έχει το δικαίωμα να καλέσει ιατρό του καταστήματος ή και ιατρό της επιλογής του για να διαπιστωθεί η κατάσταση της σωματικής, ψυχικής και πνευματικής του υγείας. Μετά τη δήλωση αυτή, ο διευθυντής, σε συνεργασία με τον ιατρό του καταστήματος, λαμβάνει τα κατάλληλα μέτρα για την παρακολούθηση και την προστασία του σε ειδικό χώρο του καταστήματος.
- Πέραν των περιπτώσεων του άρθρου 74 του παρόντος (αφορά την περίπτωση μεταγωγής σε θεραπευτικό ίδρυμα των μη απεργών πείνας), αν κατά τη διάρκεια της απεργίας ο ιατρός του καταστήματος κρίνει ότι ο απεργός χρειάζεται ειδικότερη ιατρική παρακολούθηση, ζητεί με αιτιολογημένη γνωμάτευσή του τη μεταγωγή του απεργού σε θεραπευτικό κατάστημα.
- Αν ο απεργός περιέλθει σε κατάσταση άμεσου κινδύνου ζωής ή σοβαρής και μόνιμης βλάβης της υγείας του, εφαρμόζεται ανάλογα η διάταξη του άρθρου 29 παράγραφος 3 του παρόντος. Για τη φύση και την έκταση των μέτρων συνεκτιμώνται η προσωπικότητα του κρατουμένου, οι επιδιώξεις του και η σταθερότητα της απόφασής του».
Όπως είναι εύκολα κατανοητό από τη στιγμή που, σύμφωνα με τη νομοθεσία, ο κρατούμενος είναι στην ευθύνη του Κράτους δημιουργούνται πολλές γκρίζες ζώνες και τα περιθώρια για διαφορετικές νομικές ερμηνείες είναι περισσότερα από… πολλά! Αυτό που είναι ξεκάθαρο, ωστόσο, είναι πως ο όρος «ιατρική πράξη» σαφώς περιλαμβάνει και την αναγκαστική σίτιση.
Τι γίνεται, όμως, σε περίπτωση που ο Σωφρονιστικός Κώδικας έρχεται σε σύγκρουση με τον Κώδικα Ιατρικής Δεοντολογίας;
«Ο ιατρός δεν επιτρέπεται να προβεί στην εκτέλεση οποιασδήποτε ιατρικής πράξης χωρίς την προηγούμενη συναίνεση του ασθενή» αναφέρει ρητά ο Κώδικας Ιατρικής Δεοντολογίας. Κατ’ εξαίρεση, σύμφωνα με τον Κώδικα, δεν απαιτείται συναίνεση «α) στις επείγουσες περιπτώσεις, κατά τις οποίες δεν μπορεί να ληφθεί κατάλληλη συναίνεση και συντρέχει άμεση, απόλυτη και κατεπείγουσα ανάγκη παροχής ιατρικής φροντίδας, β) στην περίπτωση απόπειρας αυτοκτονίας…».
Στην περίπτωση ενός απεργού πείνας, όπως ο Δημήτρης Κουφοντίνας, που από την αρχή έχει ξεκαθαρίσει τις προθέσεις του δεν μπορούν να ισχύουν οι εξαιρέσεις αυτές. Παλαιότερα, μάλιστα, την περίοδο που βρισκόταν σε απεργία πείνας ο Νίκος Ρωμανός η Ομοσπονδία Ενώσεων Νοσοκομειακών Γιατρών Ελλάδας με ανακοίνωσή της είχε ξεκαθαρίσει πως «κανένας γιατρός δε δικαιούται, σύμφωνα και με τον κώδικα ιατρικής δεοντολογίας, να ενεργεί αντίθετα προς τη βούληση του ασθενούς. Πολιτικά προβλήματα που προκαλούνται από τέτοιες απεργίες δεν μπορεί να λύνονται από τους γιατρούς, οι οποίοι ουδέποτε παρεμβαίνουν κατασταλτικά σε ανθρώπους που αρνούνται τις ιατρικές υπηρεσίες»!
Σε εκείνη την ανακοίνωση, μάλιστα, η ΟΕΝΓΕ είχε παραθέσει και την σχετική διακήρυξη των Παγκόσμιων Ιατρικών Συνεδρίων (Μάλτα 1991 και αναθεωρήσεις Ισπανία 1992 και Ν. Αφρική 2006, WMA) πως «η βίαιη αναγκαστική σίτιση θεωρείται αδικαιολόγητη και αντιδεοντολογική πρακτική».
Ξεκάθαρη είναι και η στάση του ΟΗΕ που το καλοκαίρι του 2014 με αφορμή τη μαζική απεργία πείνας που έκαναν παλαιστίνιοι κρατούμενοι σε ισραηλινές φυλακές είχε εκφραστεί μέσω του ειδικού εισηγητή του ΟΗΕ, Χουάν Μέντεζ, ο οποίος είχε ξεκαθαρίσει ότι: «δεν είναι αποδεκτή η αναγκαστική σίτιση ούτε η απειλή επιβολής αυτής, η άλλων ψυχολογικών πιέσεων σε βάρος ατόμων που έχουν καταφύγει στην ύστατη επιλογή της απεργίας πείνας…».
Διαβάστε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις για την υγεία από την Ελλάδα και τον ΚόσμοΑκολουθήστε το healthweb.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
