Η πώληση των μη υποχρεωτικός συνταγογραφούμενων φαρμάκων (ΜΗΣΥΦΑ) εκτός των φαρμακείων αποτελεί απειλή για την δημόσια Υγεία καθώς η λάθος χορήγηση τους έχει οδηγήσει ανθρώπους στον θάνατο. Σας παραθέτουμε γνωστά σκευάσματα τα οποία μπορούν να γίνουν επικίνδυνα λόγω επιπόλαιης χρήσης.
Της Νικολέτας Ντάμπου
Ο Εθνικός Οργανισμός Φαρμάκων (Ε.Ο.Φ.) έχει εδώ και ένα χρόνο (Ιαν. 2013) εκδώσει άλλη μία επαναληπτική προειδοποίηση να μη χρησιμοποιούμε φάρμακα χωρίς να έχουμε συμβουλευτεί γιατρό ή φαρμακοποιό. Η προειδοποίηση αφορά όλα τα φάρμακα και όχι μόνο αυτά που παίρνουμε με συνταγές Ασφαλιστικών Ταμείων.Το ίδιο ακριβώς προτάσσει και ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (Π.Ο.Υ.), τονίζοντας ότι η προμήθεια φαρμάκων από χώρους εκτός Φαρμακείων είναι επικίνδυνη για την υγεία μας. Ειδικά για τα παιδιά και τους ηλικιωμένους ή όσους έχουν κάποια ασθένεια και λαμβάνουν και άλλα φάρμακα η επικινδυνότητα είναι ακόμα περισσότερο αυξημένη.
Στη ετήσια, μάλιστα, Έκθεσή του Οργανισμού για το θέμα (“Impact of Pharmacy deregulation & regulation in European Countries”, W.H.O., 2012) διαπιστώθηκε ότι οι κίνδυνοι για την υγεία μας είναι αυξημένοι στις χώρες εκείνες που άφησαν τη διάθεση των φαρμάκων να γίνεται εκτός Φαρμακείων.
Φαίνεται , ωστόσο, ότι ούτε η παρουσία φαρμακοποιού σε σημεία χορήγησης εκτός Φαρμακείων, ως υπεύθυνου με υπαλληλική σχέση, κατόρθωσε να μετριάσει τους αυξημένους αυτούς κινδύνους.
Γνωστά σκευάσματα που μπορεί να γίνουν επικίνδυνα…
Εύλογος είναι ο προβληματισμός για την υγεία μας από την απελευθέρωση της πώλησης των ΜΗΣΥΦΑ καθώς
πολύ γνωστά σκευάσματα μπορεί να γίνουν επικίνδυνα λόγω κακής χρήσης. Οι σοβαροί κίνδυνοι πέρα από την Επιστημονική Βιβλιογραφία σημειώνονται και από την επίσημα καταγεγραμμένη διεθνής εμπειρία:
1) DEPON-PANADOL: Περιέχουν την ουσία “παρακεταμόλη” ενώ το δεύτερο περιέχει σε κάποιες εμπορικές μορφές του και μία άλλη ουσία την “καφεΐνη”.
Η παρακεταμόλη είναι μία τοξική ουσία που σε σωστή χρήση με μεσολάβηση γιατρού ή φαρμακοποιού δρα σαν αντιπυρετικό και αναλγητικό, αλλά με το παραμικρό λάθος στη λήψη προκαλεί τοξικότητα στο ήπαρ και προβλήματα στα νεφρά κυρίως στα παιδιά και στους ηλικιωμένους, ενώ η ταυτόχρονη χρήση της με άλλα φάρμακα ή με αλκοόλ αυξάνεται επιπλέον η τοξικότητά της.
Η καφεΐνη στις δόσεις που υπάρχουν σε αυτά τα σκευάσματα μπορεί να αυξήσει την πίεση του αίματος ή να εξουδετερώσει τη δράση αντιϋπερτασικών φαρμάκων που τυχόν λαμβάνει κάποιος με κίνδυνο να απορρυθμιστεί η πίεσή του χωρίς ο ίδιος να το αντιληφθεί.
2) NUROFEN-BRUFEN: Περιέχουν την ουσία “ιβουπροφένη” που σε σωστή χρήση με μεσολάβηση ειδικού δρα σαν αντιφλεγμωνώδες αλλά σε λάθος χρήση προκαλεί αιματολογικά και διαβητολογικά προβλήματα ενώ χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή σε όσους έχουν προβλήματα καρδιάς, άσθματος ή νευρολογικής φύσης.
3) ASPIRIN-SALOSPIR: Περιέχουν την ουσία “ακετυλοσαλικυλικό οξύ” ως αναλγητικό, αντιφλεγμωνώδες και αντιπυρετικό. Σε επιπόλαιη χρήση η ουσία αυτή προκαλεί σοβαρές αιματολογικές επιπλοκές ενώ προβλήματα μπορούν να προκύψουν αν λαμβάνεται παράλληλα με κάποια αντιβιωτικά ή/και κορτιζόνη και αντιφλεγμωνώδη, ενώ προκαλεί σε κάποιες περιπτώσεις και την εμφάνιση συνδρόμων πολύ επικίνδυνων για τη ζωή ειδικά των παιδιών.
Στις Η.Π.Α. όπου η ιβουπροφένη και το ακετυλοσαλικυλικό οξύ διατίθενται και χωρίς μεσολάβηση γιατρού ή φαρμακοποιού οι ειδικοί αναφέρουν ότι παρουσιάζονται μέχρι και 15.000 θάνατοι ετησίως από κακή χρήση αυτών των φαρμάκων (Terence Young, Member of Parliament for Oakville, Ontario, is the founder and Chair of Drug Safety Canada, a research and public advocacy organization based in Oakville. From article in To Your Health newsletter October 2011 by Citizens for Choice in Health Care Association).
4) PANADOL COLD&FLU – COMTREX COLD – NUROFEN COLD&FLU: Περιέχουν εκτός από “παρακεταμόλη” ή “ιβουπροφένη” και το φάρμακο “ψευδοεφεδρίνη”.
Σε σωστή χρήση με μεσολάβηση γιατρού ή φαρμακοποιού χρησιμοποιείται σαν αποσυμφορητικό, αλλά όταν κάποιος επιχειρήσει να το λάβει με δική του πρωτοβουλία, μαζί με τους κινδύνους από παρακεταμόλη και ιβουπροφένη, η ψευδοεφεδρίνη μπορεί μεταξύ άλλων να προκαλέσει προβλήματα στον θυροειδή, αύξηση της υπέρτασης, απορρύθμιση του σακχάρου στο αίμα, ενώ γενικά η ουσία αυτή μπορεί να δράσει βλαπτικά και σε ασθενείς με ψυχολογικά ή νευρολογικά προβλήματα όπως πχ. άγχος ή κατάθλιψη, τόσο όταν λαμβάνουν φάρμακα όσο και αν δεν λαμβάνουν.
Χαρακτηριστικό του μεγέθους των κινδύνων για την υγεία μας από την απελευθέρωση της χορήγησής τους είναι το ότι στη Μεγ. Βρεττανία που κάποια ΜΗΣΥΦΑ διατίθενται εκτός Φαρμακείων ο αριθμός των θανάτων από παρακεταμόλη ανέρχεται επιδημιολογικά σε εκατοντάδες άτομα ετησίως (“Daily Mail online”, Feb. 2013 ) παρά το ότι τα Σούπερ-Μάρκετ που τα διαθέτουν απασχολούν φαρμακοποιό ως υπάλληλο-υπεύθυνο.
Την ίδια ώρα στις Η.Π.Α. οι ετήσιες κλήσεις λόγω τοξικότητας παρακεταμόλης είναι οι περισσότερες από όλα τα άλλα φάρμακα και ανέρχονται σε 100.000 με 56.000 από αυτές να χρειαστούν άμεση ιατρική επέμβαση, 2.600 να χρειαστούν εισαγωγή σε Νοσοκομείο και τελικά 458 άτομα να υποκύψουν (Lee WM (July 2004). “Acetaminophen and the U.S. Acute Liver Failure Study Group: lowering the risks of hepatic failure”. Hepatology 40).
5) MAALOX-ALUDROX-SIMECO-GAVISCON-ZANTAK: Τα σκευάσματα αυτά για το στομάχι περιέχουν συνδυασμό ουσιών που ονομάζονται “αντιόξινα” ή την ουσία “ρανιτιδίνη”.
Σε επιπόλαιη χρήση τους μπορούν να προκαλέσουν σοβαρές παρενέργειες μεταβολισμού και επιπλοκών όταν λαμβάνονται ταυτόχρονα και άλλα πολύ γνωστά φάρμακα, ενώ μπορούν να προκαλέσουν επίσης αιματολογικές, νευρολογικές, μυϊκές ή καρδιαγγειακές διαταραχές.
6) IMODIUM: Περιέχει την ουσία “λοπεραμίδη” με αντιδιαρροϊκή δράση. Δεν πρέπει όμως να λαμβάνεται από παιδιά, από άτομα που έχουν εντερικά προβλήματα όπως πχ. κωλίτιδες, μπορεί να προκαλέσει διάτρηση εντέρου ενώ πρέπει να λαμβάνεται αυστηρά για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα και μόνο.
7) BUSCOPAN: Περιέχει την ουσία “υοσκίνη” με δράση σε λειτουργικέ διαταραχές του εντέρου, ενώ κάποιες εμπορικές μορφές του περιέχουν και παρακεταμόλη. Η ουσία όμως αυτή αντενδείκνυται σε μεγάλες ομάδες του πληθυσμού (πχ. γλαυκωματικοί, άτομα με ατονία εντέρου, αναπνευστικά ή γαστρικά προβλήματα ή προβλήματα με τον προστάτη κλπ.), ενώ μπορεί να προκαλέσει προβλήματα αν ταυτόχρονα ο λήπτης λαμβάνει και άλλα φάρμακα όπως νευροληπτικά ή αντισταμινικά.
Κόστος για το Σύστημα Υγείας & τον καταναλωτή
Τα παραπάνω προκαλούν πέραν όλων των άλλων και αύξηση του κόστους για το Σύστημα Υγείας από την απελευθέρωση των ΜΗΣΥΦΑ σε εκατοντάδες εκατομύρια ευρώ ετησίως αλλά και επιβαρυτνση στην τσέπη του καταναλωτή.
Στις χώρες που οι τιμές των φαρμάκων όπως πχ. τα ΜΗΣΥΦΑ είναι ελεγχόμενες από το Κράτος και η χορήγησή τους γίνεται αποκλειστικά από τα Φαρμακεία πετυχαίνεται εξοικονόμηση εκατοντάδων εκατομυρίων ευρώ υπέρ της τσέπης των νοικοκυριών σε σχέση με τις χώρες που έχουν απελευθερώσει τη συγκεκριμένη αγορά. Ο λόγος είναι ότι επειδή τα φάρμακα δεν είναι κοινά καταναλωτικά αγαθά, όταν οι τιμές τους ελέγχονται από τα Κράτος και η χορήγησή τους γίνεται μακριά από τα κοινά εμπορικά καταστήματα γενικά τα φάρμακα όπως τα ΜΥΣΥΦΑ φθηναίνουν, ενώ αν απελευθερωθεί η τιμή τους και διατεθούν εκτός Φαρμακείων συμβαίνει το ακριβώς αντίθετο.
“Δεν υπήρξαν ευρήματα που να δείχνουν ότι η απελευθέρωση σε αυτά τα αγαθά πέτυχε κάποια μείωση τιμών, ενώ οι χώρες που δεν απελευθερώνουν την αγορά των ΜΥΣΥΦΑ πετυχαίνουν συνολικά καλύτερες τιμές σε αυτά τα φάρμακα από τις χώρες που τα έχουν απελευθερώσει”,σύμφωνα με τους ειδικούς του Π.Ο.Υ. Χαρακτηριστικό είναι το γεγονός ότι στη χώρα μας όπου οι τιμές των φαρμάκων που δεν αποζημιώνονται (ΜΗΣΥΦΑ) ελέγχονται από το Κράτος οι τιμές τους έχουν φτάσει να είναι μέχρι και το ένα τρίτο ή το ένα πέμπτο της τιμής που τα βρίσκει κανείς σε χώρες όπου η τιμή τους έχει απελευθερωθεί. Στο ίδιο συμπέρασμα ακριβώς καταλήγουν και άλλοι διεθνείς Οργανισμοί και Οίκοι όπως για παράδειγμα η IMS και ο ΟΟΣΑ, ο οποίος όμως περιέργως προτείνει για τη χώρα μας ειδικά να απελευθερωθεί η διάθεση αυτών των αγαθών παρόλο που παραδέχεται ότι αυτό κατά πάσα πιθανότητα θα αυξήσει τις τιμές των ΜΗΣΥΦΑ .
Το βέβαιο είναι ότι τα φάρμακα είναι φάρμακα άσχετα αν αποζημιώνονται ή όχι από το Κράτος όπως τα ΜΗΣΥΦΑ. Ως φάρμακα η διεθνής εμπειρία έχει δείξει ότι αν τυχόν γίνει το λάθος και απελευθερωθούν από τους χώρους υγείας οι οποίοι λειτουργούν ανεξάρτητα από τους χώρους της αγοράς , οι απειλές για τη Δημόσια Υγεία αλλά και η επιβάρυνση της τσέπης μας είναι βέβαιο ότι θα πάρουν πολύ σοβαρές διαστάσεις για να αγνοηθούν ή να αντιμετωπιστούν εκ των υστέρων.
Διαβάστε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις για την υγεία από την Ελλάδα και τον ΚόσμοΑκολουθήστε το healthweb.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
