ΑΝΑΖΗΤΗΣΗ
‘’Τα ιατρεία πόνου και παρηγορικής φροντίδας δεν είναι ανοιχτά κάθε μέρα και λειτουργούν με εθελοντές αναισθησιολόγους, διότι δεν τα έχουν συμπεριλάβει στους οργανισμούς των νοσοκομείων.’’ , είπε μεταξύ άλλων η κ. Ιωάννα Σιαφάκα- Ομ. καθηγήτρια αναισθησιολογίας και θεραπείας πόνου στο ΕΚΠΑ στο www.healthweb.gr και την εκπομπή OPINION HEALTH
Κυρία Σιαφάκα θα μιλήσουμε για το θέμα του πόνου και του χρόνιου πόνου. Είναι ένα συναίσθημα πάρα πολύ δυσάρεστο για κάθε άνθρωπο που το βιώνει, τόσο όσον αφορά στην λειτουργικότητα στο σώμα του, αλλά παίζουν ρόλο πολλοί και οι ψυχολογικοί παράγοντες.
Τι είναι ο πόνος, κυρία Σιαφάκα;
Κυρία Ντάμπου, μου βάλατε την πιο δύσκολη ερώτηση.
Είναι η πιο δύσκολη, ε;
Γιατί; Θα σας το απαντήσω αμέσως. Γιατί για να δώσει τον ορισμό του πόνου η Διεθνής Ένωση για τη μελέτη του πόνου ξεκίνησε το 1979 που έδωσε πρώτη φορά τον ορισμό , τι είναι πόνος , έκανε 40 χρόνια για να ξανακάνει το revision και ξαναείπε τα ίδια.
Γιατί συμβαίνει αυτό κυρία Σιαφάκα;
Είναι το φύλο λοιπόν, το οποίο προφανώς ένα κομμάτι είναι ότι πίσω από το γυναικείο φύλο, τουλάχιστον ένα ερωτηματολόγιο που είχαμε κάνει έχει κακοποίηση. Και κακοποίηση δεν είναι μόνο σωματική.
Εξελίξεις, τις οποίες δεν προλαβαίνουμε, δεν προλαβαίνουμε να ενημερωθούμε. Δηλαδή τρέχουν οι εξελίξεις και από πίσω και εμείς, για να καταλάβουμε τι γίνεται σε επίπεδο κυττάρου, σε επίπεδο γονιδίων, σε επίπεδο υποδοχέων, εν πάση περιπτώσει είναι αυτό που λέμε οι βασικές επιστήμες που είναι η Βιολογία.
Κυρία Σιαφάκα, ποιες είναι οι παθήσεις που οδηγούν σε χρόνιο πόνο;
Κοιτάχτε, σίγουρα υπάρχει ένας μεγάλος αριθμός παθήσεων.
Η πιο συνηθισμένη;
Η πιο συνηθισμένη θα σας την πω. Είναι αυτή που λέμε εκφύλιση του μυοσκελετικού συστήματος. Που σημαίνει ότι μοιραία με την ηλικία όσο και να θέλουμε, όταν θα βρούμε γιατί με ρωτάνε, είναι η οστεοαρθρίτιδα. Εκφυλίζονται λοιπόν οι αρθρώσεις, εκφυλίζεται το μυοσκελετικό σύστημα. Η οστεοαρθρίτιδα λοιπόν είναι από την πρώτη κατηγορία, με αποτέλεσμα να βλέπουμε μεγάλο αριθμό, η πιο συχνή αιτία οσφυαλγίας. Εκφύλιση λοιπόν στην σπονδυλική στήλη, στις αρθρώσεις οδηγεί σε οσφυαλγία και όχι μόνο, οσφυαλγία και ισχιαλγία. Το 90% παγκόσμια του χρονίου πόνου είναι εξαιτίας οσφυαλγίας ισχιαλγίας με πολλές δυσάρεστες συνέπειες. Όχι μόνο αυτόν καθεαυτόν τον ασθενή, αλλά και το περιβάλλον του, αλλά και τον εργασιακό του χώρο.
Ποιες είναι οι ηλικίες που ξεκινάει η οσφυαλγία;
Συνήθως από την μέση ηλικία, δηλαδή θα δούμε από τα 50 και μετά που αρχίζουν και φαίνονται τα προβλήματα. Αλλά υπάρχουν και νεότεροι άνθρωποι οι οποίοι είτε γιατί το εργασιακό τους περιβάλλον, δηλαδή φορτίζουν παραπάνω, είτε γιατί δεν έχουν εκπαίδευση για την άσκηση.
Δεν αθλούνται.
Εάν μπορούσαμε να εκπαιδεύσουμε μέσα από τα σχολεία, αν το θέλετε, να έχουν βάλει στο πρόγραμμά τους την άσκηση, τη σωματική άσκηση, πολλά από αυτά τα δυσάρεστα που βλέπουμε, τον πόνο, δηλαδή, τον χρόνιο στην πλάτη, πίσω στην μέση, στα άκρα και τα λοιπά στην ωμική ζώνη εδώ στους ώμους, στον αυχένα.Κατά έναν τρόπο, κατά ένα ποσοστό, θα είχε μειωθεί.
Υπογράφω αυτή τη στιγμή ότι θα είχε ελαττωθεί το ποσοστό φανταστικά εάν το θέλετε αν μου δινόταν και η ευκαιρία οικονομικά εννοώ να έβαζα πρόγραμμα εκπαιδευτικό άσκησης και μέσα ακόμα στα νοσοκομεία, αν το θέλετε, θα γλιτώναμε πάρα πολλά τώρα, θα γλιτώναμε τους ασθενείς αυτούς.
ΝΝ: Ανακοίνωσε το Υπουργείο Υγείας ότι θα αρχίσει να συνταγογραφείται κάποια στιγμή η άσκηση, η άθληση. Οπότε είναι αυτό που λέτε.
ΙΣ: Πρέπει. Να σας πω, όταν το πούμε και πρέπει να απευθυνθούν σε ιδιωτικό τέλος πάντων τομέα, τα οικονομικά είναι περιορισμένα.
Είναι περιορισμένα και μου λέει “γιατρέ, εντάξει εσείς μου το λέτε αλλά άμα θέλω εγώ 40 και 50 ευρώ πώς θα πάω;”
Επιβάρυνση του συστήματος υγείας, οικονομικά αν το θέλετε γιατί όταν θα βγει εκτός εργασίας ο άνθρωπος θα πρέπει να του βάλεις επίδομα, θα πρέπει να του βάλεις φροντίδα, φάρμακα, και τα λοιπα, είναι ένα πακέτο μεγάλο. Άρα θεωρώ ότι ίσως αυτό να έχουμε καλά, όχι να έχουμε, θα πρέπει να το κάνουμε, να βάλουμε την πρόληψη.
Η πρόληψη είναι πολύ σημαντική κυρία Σιαφάκα.
Ακριβώς, να μη φτάσεις.
Κυρία Σιαφάκα, ο χρόνιος πόνος θεωρείται ασθένεια;
Ναι, θεωρείται ασθένεια. Ναι, είναι νόσημα και δεν το λέει η Σιαφάκα. Το λέει ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας. Εδώ και πάρα πολλά χρόνια έχει κάνει διακήρυξη και λέει ότι ο χρόνιος πόνος είναι νόσημα που έχει τα ίδια δικαιώματα με τα άλλα νοσήματα, που σημαίνει ότι θα πρέπει να συμπεριφερθούμε και να αναλάβουμε αυτούς τους ασθενείς με τον χρόνιο πόνο, όπως αναλαμβάνουμε έναν ασθενή με ένα χρόνιο νόσημα.
Συμβαίνει αυτό;
Όχι.
Γιατί όχι, κυρία Σιαφάκα; Δηλαδή, ποια είναι τα βασικά προβλήματα που δεν αντιμετωπίζουν οι ασθενείς με χρόνιο πόνο, σε σχέση με έναν άλλον ασθενής, με σκλήρυνση κατά πλάκας, για παράδειγμα;
Τους ασθενείς αυτούς που λέτε με σκλήρυνση κατά πλάκας, ένα μεγάλο φορτίο που έχουν οι άνθρωποι είναι ότι έχουν και πόνο. Έχουν και πόνο. Τους αντιμετωπίζουμε λοιπόν τους ασθενείς αυτούς στα ιατρεία πόνου και παρηγορικής φροντίδας που υπάρχουν και στα 57 κρατικά μας νοσοκομεία. Τώρα τα ιατρεία αυτά πόνου λειτουργούν όχι. κάθε μέρα. Λειτουργούν με τους εθελοντές αναισθησιολόγους, διότι δεν τα έχουν συμπεριλάβει στους οργανισμούς των νοσοκομείων. Για να προκηρύξεις μια θέση και να πάρεις εργαζόμενο, είτε είναι γιατρός, είτε είναι νοσηλευτής, είτε είναι φυσιοθεραπευτής, θέλει ομάδα. Για να κάνεις πραγματικά την διαχείριση των ασθενών με χρόνιο πόνο θέλει μια ομάδα επαγγελματιών υγείας. Δεν είναι μόνο τα φάρμακα, δεν φτάνουν.
Αυτό συμβαίνει και στα 57 ιατρεία πόνου;
Και στα 57 ιατρεία δυστυχώς ναι. Υπάρχει μία αν το θέλετε εξαίρεση που είναι το κέντρο πόνου του Αρεταίειου νοσοκομείου, το οποίο είναι εκπαιδευτικό κέντρο και το οποίο υποστηρίζουμε έτσι ώστε τουλάχιστον να είναι μέχρι και την Πέμπτη, να είναι 4 φορές την εβδομάδα να είναι λειτουργικό, να προσφέρουμε τις υπηρεσίες αυτές είτε είναι με φάρμακα είτε είναι με επεμβατικές τεχνικές είτε με εναλλακτικές. Με βελονισμό, με σιάτσου, με ρεφλεξολογία.
Βεβαίως και οι εναλλακτικές θεραπείες βοηθάνε.
Κυρία Σιαφάκα, άρα από ό,τι καταλαβαίνω θα πρέπει να αλλάξει το νομικό πλαίσιο για τα ιατρεία πόνου, σωστά;
Βεβαίως, ναι, το ζητάμε.
ΝΝ: Για να μπορέσουν να γίνονται προσλήψεις αναισθησιολόγων.
Όχι μόνο αναισθησιολόγων, προσλήψεις και άλλων επαγγελματιών υγείας, για να έχεις ομάδα. Να έχεις ομάδα δυνατή, αυτό που λένε και στα εκτός Ελλάδος ότι πρέπει η προσέγγιση να είναι πολυδύναμη. Πολυδύναμη σημαίνει να μπουν πολλές ειδικότητες, να μπουν πολλοί επαγγελματίες υγείας, ο καθένας με την ειδίκευση που έχει θα πάρει το κομμάτι αυτό το οποίο του αναλογεί για να μπορεί να το ασκήσει. Εγώ δεν μπορώ να γίνω και ρεφλεξολόγος και βελονισμό και ψυχολόγος. Θέλω ψυχολόγο όμως στην ομάδα μου.
Αυτά τα ζητήματα, κυρία Σιαφάκα έχουν τεθεί στο Υπουργείο Υγείας;
Έχουν τεθεί, “ήμουνα νια και γέρασα”. Που σημαίνει ότι η ελληνική εταιρεία θεραπείας πόνου και παρηγορικής που έχω την τιμή να είμαι πρόσφατα Πρόεδρος,
Και συγχαρητήρια.
Έχει κάνει ατελείωτες παρεμβάσεις και με γραπτά αλλά και με προφορικό λόγο σχεδόν σε όλους τους υπουργούς, σε όποια κυβέρνηση και αν ήταν. Έχουμε παρέμβει με κείμενα. Έχουμε παρέμβει όμως και με προσωπική παρουσία ατελείωτα.
Και δεν ξεκίνησε κάποια διαδικασία;
Να σας πω, κάποια νοσοκομεία καταφέρανε γιατί οι συνάδελφοι που πήγαν αναισθησιολόγοι βρήκαν ότι υπάρχουν και διοικήσεις νοσοκομείων που τα αυτιά τους είναι ανοιχτά, πώς να το πω;
Ναι, υπάρχουν λοιπόν νοσοκομεία που έχουν διοικήσεις πιο ανοιχτές, πιο, εν πάση περιπτώσει, ευέλικτες, πιο ναι, όπου να μην πούμε ότι όλες οι διοικήσεις. Και έτσι βοηθήσανε. Αλλά ο μεγαλύτερος αριθμός των ιατρείων πόνου δεν είναι μέσα στους οργανισμούς των νοσοκομείων. Είναι από το θέλω και από το πιστεύω μιας ομάδας γιατρών που είναι οι αναισθησιολόγοι που αντιμετωπίζουν τον πιο δύσκολο πόνο, τον πιο τρομακτικό που είναι στη διάρκεια του χειρουργείου. Δεν υπάρχει εντάξει; Γιατί οι αναισθησιολόγοι; Γιατί μέσα στο χειρουργείο δίνουν τη μάχη, μια μάχη δύσκολη. Έτσι λοιπόν, έχουνε το skill, την εξειδίκευση, έχουν τις γνώσεις, έχουμε μετεκπαιδευθεί, πολλοί από μας έχουν κάνει μετεκπαίδευση εκτός Ελλάδος και όχι μόνο στον πόνο και στο άλλο κομμάτι που λέγεται το palliative, η παρηγορική θεραπεία. Γιατί πολλές φορές σε ασθενείς που έχουν σταματήσει και δεν μπορούν της πρώτης γραμμής θεραπείας, δεν τους εγκαταλείπεις. Δεν τους λες τώρα να πας στο σπίτι σου Φύγε, δεν διώχνεις ποτέ ασθενή. Λες θα προχωρήσουμε με το palliative, με την παρηγορική θεραπεία, θα σε υποστηρίξουμε όχι μόνο τον ασθενή, γιατί ένας ασθενής δεν πάσχει μόνο αυτός. Πάσχει και η οικογένεια μαζί.
Ο χρόνιος πόνος θεωρείται κοστοβόρος για το Εθνικό Σύστημα Υγείας;
Όταν οργανώσεις κάτι θα βρεις και τους τρόπους και θα βρεις και τα κονδύλια, θα τα βρεις όλα. Δεν μπορεί, όχι μόνο ο πόνος, οποιαδήποτε υπηρεσία που παρέχει φροντίδα, έτσι δεν είναι; Που παρέχει υπηρεσία υγείας., θα βρεις τον τρόπο με τον οποίον και τα κονδύλια και θα βοηθήσεις. Σίγουρα δεν υπάρχει κάτι το οποίο χωρίς κόστος να γίνει και το ξέρουν δηλαδή να μην.
Και σίγουρα απευθύνεται σε έναν πολύ μεγάλο αριθμό ανθρώπων ο πόνος.
Για να σας δώσω τα στατιστικά, γιατί μου ζητάτε τώρα στατιστικά, να σας δώσω λοιπόν τα στατιστικά και Ευρώπης και Αμερικής. Πανευρωπαϊκά λοιπόν, επειδή έγινε μια μεγάλη μελέτη στα περισσότερα κράτη της Ευρώπης που άγγιξε, πήραν δηλαδή συνεντεύξεις interview από 50.000 πολίτες, πολύ μεγάλη. Όταν κάνεις 50.000 interview εντάξει, ξεκαθαρίζεις το τοπίο αμέσως. Φτάσαμε λοιπόν να καταγράψουμε ότι το 20% 1 στους 5 Ευρωπαίους υποφέρει, πονάει.
ΝΝ: Στην Ελλάδα φαντάζομαι δεν έχουμε στατιστικά;
Έχουμε κάνει εμείς μια έρευνα, ένα registry για τον νευροπαθητικό πόνο, όπου εκεί καταγράψαμε σε ένα πρόγραμμα που τρέξαμε στα ιατρεία πόνου τους ασθενείς μας που φτάνουνε στα ιατρεία πόνου με νευροπαθητικό πόνο που είναι ο δύσκολος πόνος, ο ανάγωγος που λέω και εγώ, που δεν ακούει τον γιατρό. Δεν ακούει το γιατρό, δύσκολος πόνος, και βασανίζει τον ασθενή. Εκεί φτάσαμε ένα 15% των ασθενών που φτάνουν στα ιατρεία πόνο. Άρα και στην Αμερική το πρόβλημα είναι το ίδιο, δηλαδή φανταστείτε τώρα στην Αφρική και στις άλλες ηπείρους που δεν έχει καταγραφεί τίποτα τι γίνεται. Υποτίθεται ότι και η Ευρώπη και η Αμερική έχουν προηγμένες υπηρεσίες παροχής υγείας, έτσι δεν είναι;
Πολύ σωστά.
Γι’ αυτό σας ρώτησα γιατί το κόστος παίζει ρόλο και στα συστήματα υγείας.
Να σας πω το κόστος λοιπόν που καταγράψανε είναι γύρω στα 600 δισεκατομμύρια δολάρια. Είναι αθροιστικά για να καταλάβετε το κόστος του διαβήτη και το κόστος των ασθενών με καρδιοπάθεια. Οπότε εκεί κινητοποιήθηκαν και κινητοποιήθηκαν βέβαια σε σωστούς άξονες, που λένε τι θα κάνουμε πρώτα για την πρόληψη, πριν το πάθεις.
Ναι, έτσι.
Πολύ σωστό.
ΙΣ: Και αυτή την στιγμή θεωρώ ότι αυτό κάνουμε γιατί η εκπομπή σας απευθύνεται σε όλο τον κόσμο.
Βεβαίως, βεβαίως..
Άρα λοιπόν ένα κομμάτι εκπαίδευσης δικαιούνται οι πολίτες.
Νν: Που μπορεί να γίνει και μέσω του γιατρού φαντάζομαι.
Νομίζω σε εκπομπές αυτές που κάνετε, θεωρώ ότι η εκπαίδευση μπορεί να γίνει μέσα στους συλλόγους των ασθενών, τους συλλόγους των ασθενών που έχουν οργανωθεί, οι άνθρωποι αυτοί που πάσχουν.
Ναι ναι είναι πολύ οργανωμένοι.
Εντάξει; Με νοσήματα, με χρόνια νοσήματα. Εγώ είχα την τιμή να έχω προσκληθεί από τον Σύλλογο των Ρευματοπαθών ΕΛΕΑΝΑ. Και μπορέσαμε σε ένα Σάββατο και εγώ και άλλοι συνάδελφοί μας να κάνουμε όσο μπορούν με απλό τρόπο, γιατί όταν απευθύνεσαι σε πολίτες δεν μπορεί να χρησιμοποιήσει αυτό που λέω και εγώ την ξύλινη τη γλώσσα.
Βεβαίως, βεβαίως, άλλο όταν μιλάτε οι επιστήμονες μεταξύ σας και άλλο όταν απευθυνόμαστε σε ευρύ κοινό.
Αυτό λοιπόν δίνει την ικανοποίηση, αλλά και αν θέλετε και την ανακούφιση στους ασθενείς που πάσχουν χρόνια όταν γνωρίζουμε.
Σίγουρα, γιατί αν κανείς γνωρίζει, κατανοεί άρα θα προσέξει.
Θα πάρει σωστές αποφάσεις.
Όταν ο πολίτης δεν γνωρίζει το κακό που μπορεί να κάνει, για παράδειγμα, το κάπνισμα, μένει μόνο σε μια απόλαυση. Δεν καταλαβαίνει και δεν έχει κατανοήσει τις συνέπειες. Οπότε η εκπαίδευση παίζει πολύ σημαντικό ρόλο. Κυρία Σιαφάκα, η τηλεϊατρική φαντάζομαι στην πανδημία σας βοήθησε αρκετά, φυσικά με ευθύνη του γιατρού.
ΝΝ: Φυσικά, αλλά πριν πάμε σε αυτό το κομμάτι το νομικό, ας πούμε ποια είναι τα οφέλη της τηλεϊατρικής και θεωρητικά αλλά και από την εμπειρία σας;
Την τηλεϊατρική, ιδίως την εποχή της πανδημίας που βρεθήκανε και οι γιατροί αποκλεισμένοι και οι ασθενείς αποκλεισμένοι.
Όλοι ήμασταν αποκλεισμένοι.
Σίγουρα μέσα από την τηλεϊατρική, με οποιοδήποτε τρόπο, τι να σας πω;Skype;
Skype κάποιοι που μπορούσανε. κάποιοι όμως ηλικιωμένα άτομα, όχι skype, ούτε το κινητό δεν μπορούν να διαχειριστούν. Πονάνε όμως και είναι μόνοι τους, και είναι ηλικιωμένοι και έχουν κλείσει την πόρτα και δεν πάει ούτε ο γείτονας. Εγώ λοιπόν και συνάδελφοι από την ΠΑΡΗΣΥΑ, την Ελληνική Εταιρεία Θεραπείας Πόνου που υποστηρίξαμε την τηλεϊατρική στο κομμάτι του πόνου και της παρηγορικής, τους παίρναμε τηλεφώνα στο σταθερό.
Μπράβο σας.
Εκεί έπρεπε να κάνουν τη μελέτη. Όταν έπαιρναν λοιπόν το ηλικιωμένο άτομο, το αποκλεισμένο που το πήγαιναν και το φαγητό, γιατί φοβόντουσαν, δεν μπαίναν τα παιδιά του μέσα, τι να σας πω; Τραγικά πράγματα του άφηναν το φαγητό για προστασία, βέβαια. Από την ώρα που μίλαγε ο γιατρός ο θεράπων γιατί όταν ήταν εκτός πανδημίας ερχόταν μέχρι το ιατρείο, με έβλεπε, μου έκανε τα παράπονά του, έπαιρνε τα φάρμακά του έπαιρνε την αγωγή του. Όταν κλειστήκανε και απαγορευόταν να έρθει στο νοσοκομείο, και μόνο ότι έπαιρνε ένας γιατρός που τον γνωρίζει και του μίλαγε ειλικρινά σας λέω ένα 30% του πόνου το κατεβάζαμε επειδή παίρναμε τηλέφωνο. Επειδή κάποιος ενδιαφέρθηκε.
Οπότε πιστεύετε ότι υπάρχουν αρκετά οφέλη από την τηλεϊατρική;
Δεν το συζητώ. Ιδίως σας είπα και σε περιόδους που αποκλείεται για οποιαδήποτε αιτία αποκλείεται ο ασθενής και δεν μπορεί να προσέλθει.
Ναι απομακρυσμένες περιοχές.
Ακριβώς υπάρχουν λοιπόν. Όταν ο ασθενής τελειώνει οποιαδήποτε θεραπεία, δεν είναι όλοι κάτοικοι Αθηνών.
Δεν μπορεί να είναι όλοι στην Αθήνα, δεν γίνεται. Όπως λέτε και εσείς θα πάει στο χωριό του, θα πάει στην επαρχία του, θα πάει σε απομακρυσμένο μέρος, σε ακριτικά νησιά. Είναι σημαντικό να μπορεί, μακάρι να μπορούσαν όλοι να διαχειριστούν, αν και εγώ πρότεινα ακόμα και αν θέλετε και στα νοσοκομεία που έρχονται από επαρχία και οι άνθρωποι είναι χαμένοι. Έχουν έρθει σε ένα μεγάλο νοσοκομείο της Αθήνας. Ίσως να το κάνουμε αυτό, ίσως να μπορέσουμε να καταφέρουμε. Δηλαδή πόσο κοστίζει να έχουμε υπολογιστές λάπτοπ και κάποιους εθελοντές.
Για την εκπαίδευση.
Εθελοντές που να πάνε στο κρεβάτι του ασθενούς, να συνδεθεί εκείνη την ώρα που δεν μπορεί αυτός μόνος του, εμείς μπορούμε και κάνουμε την εφαρμογή, το κινητό, το βάιμπερ.
Οπότε λίγο να τον εκπαιδεύσει πώς θα συνδεθεί.
Να τον συνδέσει εκείνη την ώρα και να δει τη γυναίκα του που είναι στο χωριό, το παιδί του που είναι στο χωριό, δηλαδή να υπάρξει το ανθρώπινο κομμάτι της επικοινωνίας με την οπτική εικόνα. Κάποιοι νεότερα άτομα δεν έχουν ανάγκη με το κινητό τους.
Γνωρίζουν να κάνουν τα πάντα.
Με το viber, με το οτιδήποτε φέρνουν την οπτική εικόνα, μιλάνε. Υπάρχει όμως πολύ μεγάλος αριθμός ανθρώπων που λόγω της ηλικίας, λόγω εν πάση περιπτώσει και άλλων παραγόντων, δεν μπορεί να το διαχειριστεί. Βρίσκονται όμως ξαφνικά με νόσημα σοβαρό, απειλητικό, μέσα σε μεγάλο νοσοκομείο μεγαλούπολης που δεν έχουν κανέναν. Δηλαδή θα μπορούσαμε σε αυτό το κομμάτι να κάνουμε μία υποστήριξη με αυτό που μας δίνει το όπλο που μας δίνει η τεχνολογία. Η τεχνολογία λοιπόν μπορεί να βοηθήσει και τους ασθενείς σε όποιο στάδιο της ασθένειας και αν βρίσκονται.
ΝΝ: Η τηλεϊατρική και στην Ελλάδα ακόμη χρειάζεται μια υποστήριξη. Γιατί υπάρχουν μηχανήματα σε πάρα πολλά νησιά, αλλά υπάρχουν ελλείψεις σε γιατρούς και πολλά άλλα. Τώρα στο κομμάτι αυτό της τηλεϊατρικής θα πρέπει όμως να αλλάξει ο νόμος, κυρία Σιαφάκα, γιατί από ό,τι γνωρίζω ο νόμος ο οποίος ισχύει τώρα ο 3984 του 2011 λέει ότι θα γίνει η διάγνωση μέσω τηλεϊατρικής, αλλά με την ευθύνη του γιατρού και να υπογράψει ο ασθενής. Στην περίπτωση που για κάποιους λόγους ο ασθενής δεν μπορεί να υπογράψει, παίρνει όλη την ευθύνη ο γιατρός. Αυτό δεν είναι και Νόμος ακριβώς για μένα, όποτε θέλει βελτίωση.
Θέλει βελτίωση και θέλει, το έχει αναλάβει νομίζω ο Πανελλήνιος Ιατρικός Σύλλογος, γιατί το πρόβλημα αναδύθηκε στην πανδημία. Φάνηκε στο μεγαλείο του. Κάποιοι συνάδελφοι το ρίσκαραν, δηλαδή είπαν ότι εγώ θα κάνω και τη διάγνωση, θα κάνω και τη θεραπεία εξ αποστάσεως. Άμα βρεθώ κατηγορούμενος, θα το σηκώσω βάρος. Κάποιοι όμως δεν προχώρησαν, φοβήθηκαν. Μπορεί να είχαν και δίκαιο οι άνθρωποι. Ο καθένας με την προσωπική του ζωή.
Έχετε μεγάλο πάθος ως ιατρός.
Δεν είναι πάθος, είπα ότι εγώ θα σηκώσω το βάρος αυτό και το πολύ πολύ τι να μου κάνουν; Θα με κατηγορήσουν και θα με βάλουν φυλακή. Ωραία. Θα κάθομαι και θα ξεκουράζομαι είπα.
Μάλιστα. Οπότε για να μην υπάρχουν αυτά τα σοβαρά προβλήματα και στους γιατρούς, γιατί σηκώνετε ένα πολύ μεγάλο βάρος έτσι κι αλλιώς κυρία Σιαφάκα, οι γιατροί στον δημόσιο τομέα.
Αυτό καθεαυτό το επάγγελμα να σας πω ότι δεν είναι ευχάριστο, έτσι; Χωρίς να υποβαθμίσω άλλα επαγγέλματα, γιατί κι άλλα επαγγέλματα είναι δύσκολα, είναι επικίνδυνα, είναι δυσάρεστα και τα λοιπά. Αλλά σίγουρα στον τομέα υγείας εντάξει δεν πας για να χαρείς εκεί που πηγαίνεις στο χώρο της εργασίας.
Είναι μια δύσκολη εργασία.
Βλέπεις τον πόνο, βλέπεις αυτούς που υποφέρουν, βλέπεις, χαίρεσαι πολλές φορές γιατί πολλές φορές νικάς τον αντίπαλο, την αρρώστια και παίρνεις θάρρος και εσύ και ο ασθενής και όλοι. Αλλά πολλές φορές δίνεις τη μάχη, τη δίνεις τη μάχη και τη χάνεις. Και ειλικρινά αυτό σας ομολογώ είναι βαρύ, πολύ βαρύ.
Πολύ βαρύ και για σας τους γιατρούς βέβαια. Κυρία Σιαφάκα, οπότε πρέπει να αλλάξει ο νόμος, αλλά να δημιουργηθούν και πρωτόκολλα για τη διενέργεια των πράξεων της τηλεϊατρικής, σωστά;
Οπωσδήποτε, αυτό θα είναι μέσα στο νόμο που θα γίνει που ο νομοθέτης σε συνεργασία βέβαια με τον Πανελλήνιο Ιατρικό Σύλλογο θα βάλουν τα όρια μέχρι πού μπορείς και μέχρι πού δεν μπορείς, εντάξει; Θα υπάρχουν κάποια όρια. Δεν μπορεί με την τηλεϊατρική, εντάξει; Νομίζω όμως ότι και τα συνδικαλιστικά μας όργανα, αλλά και οι νομοθέτες έχουν την ικανότητα να βρουν την χρυσή τομή. Θα βρούμε τη χρυσή τομή.
Εσείς στο Αρεταίειο που εργάζεστε στο ιατρείο πόνου εξακολουθείτε και δέχεστε πολλά περιστατικά καρκίνου;
Δυστυχώς όχι μόνο στο ιατρείο πόνου του Αρεταίειου. Στα περισσότερα ιατρεία ο μεγάλος όγκος των ασθενών, ένα μεγάλο κομμάτι είναι οι ασθενείς που έχουν καρκίνο. Βέβαια εξαιτίας του καρκίνου αυτού καθεαυτού, αλλά και εξαιτίας θεραπειών που γίνονται. που μπορεί να έχουμε σύνδρομα με πόνο δύσκολο ή από αυτή τη νόσο ή ακόμα και από τις ιατρικές που κάνουμε παρεμβάσεις. Τις ιατρικές παρεμβάσεις τις κάνουμε για να σώσουμε τον ασθενή, να σώσουμε τη ζωή του. Σωστά γίνονται και να μην παρεξηγηθούμε κιόλας. Αλλά όταν δίνεις μια μάχη, έχεις και παράπλευρες.
Πόσα ραντεβού δέχεστε στο ιατρείο πόνου του Αρεταίειου νοσοκομείου;
Να σας πω αμέσως ότι επειδή κάνουμε κάθε χρόνο τον απολογισμό, γιατί κόβουμε την πρωτοχρονιάτικη πίτα του νοσοκομείου και πρέπει. Καταγράφουμε λοιπόν ότι περνάνε από το ιατρείο πόνου ο αριθμός γύρω στις 3000 επισκέψεις. Μεγάλος αριθμός.
Επειδή κάναμε πρόσφατα, συμμετείχαμε, δεν την κάναμε., συμμετείχαμε σε μια μεγάλη πανευρωπαϊκή μελέτη, η εταιρεία μας, η Ελληνική Εταιρία Θεραπείας Πόνου, σε μια μεγάλη μελέτη που λέγεται In Advance, και βγήκαν τα αποτελέσματα με ερωτηματολόγια που κάναμε σε όλους τους ασθενείς στο τελικό στάδιο, όχι στην Ελλάδα και εκτός Ελλάδος, το μεγαλύτερο ποσοστό θέλει να παραμείνει στο σπίτι του και να υποστηριχθεί με την κατ’οίκον νοσηλεία, με την κατ’οίκον φροντίδα. Υπάρχει ένας όρος τώρα που πηγαίνει και στην ιατρική και λέγεται “το νοσοκομείο να πάει στο σπίτι.”
Θα τον θυμηθώ και αγγλικά. Είναι ορολογία, η οποία σίγουρα την έχουν οργανώσει την Ευρώπη και υπάρχει ομάδα, υπάρχει ομάδα εξειδικευμένη με αυτούς που θα μπορούν να παρέχουν υπηρεσίες αυτές που αντί να είναι ο ασθενής μέσα στο νοσοκομείο να είναι στο σπίτι του, αλλά και όσους ρωτήσαμε και ασθενείς και φροντιστές. Εγώ τα δούλεψα τα ερωτηματολόγια, μα δεν βρήκα ούτε έναν που να μου πει εγώ θέλω να είμαι στο νοσοκομείο.
Εσείς από την εμπειρία σας, τι έχετε δει; Έχετε δει ότι είναι καλύτερα ο ασθενής να είναι στο νοσοκομείο ή στο σπίτι;
Στο σπίτι, δεν το συζητώ. Και εμένα εάν με ρωτήσετε τώρα ευθέως, εάν μου την κάνετε την ερώτηση, όχι σαν γιατρός, όταν θα βρεθώ, ναι, όταν θα βρεθώ στη φάση που θα είμαι προς το τέλος ή και όχι προς το τέλος, κανείς δεν επιθυμεί το νοσοκομείο, κανείς. Κατ’ ανάγκη πας στο νοσοκομείο, αναγκαστικά.
Καλά κανείς γενικότερα, είναι μια ανάγκη, αλλά στο τελικό στάδιο είναι και διαφορετικά τα πράγματα.
Μπορούμε, έχει προχωρήσει η επιστήμη μας, η τεχνολογία, έτσι ώστε αν υπάρχει όπως είπα ομάδα δεν μπορεί one man show, δεν γίνεται σε κανένα τομέα. Θες ομάδα, η οποία θα αναλάβει ακριβώς την κατ’ οίκον νοσηλεία. Δυστυχώς σε αυτό αργούμε εν Ελλάδι. Δεν το έχουμε ακόμα, δεν το έχουμε την κατ’οίκον νοσηλεία. Εμείς προσπαθούμε μέσα από τον φορέα που είμαι εγώ της ΠΑΡΗΣΥΑ και κάνουμε κατ’οίκον νοσηλεία, αλλά πόσο να καλύψεις, πόσο να καλύψεις; Παίρνουνε όμως και ζητάνε βοήθεια. Μας παίρνουν τηλέφωνα, μας στέλνουν μέιλ, ζητάνε βοήθεια σε περιστατικά τα οποία είναι αδύνατον να μεταφερθεί η κατάσταση, είναι τέτοια. Οπότε μετακινείται γιατρός, μετακινείται νοσηλευτής, μετακινείται ψυχολόγος και πηγαίνει στο σπίτι και μπορούμε και ένα μικρό αριθμό τον υποστηρίζουμε, αλλά αυτό δεν φτάνει.
Ακριβώς το σχέδιο λοιπόν, ο νόμος που λέει για την ανακουφιστική φροντίδα, θα πρέπει να ενταχθεί μέσα στο δημόσιο σύστημα υγείας και να υποστηριχθεί σε όποια θέση πρέπει ή θέλει ο ασθενής, γιατί μπορεί να υπάρχουν και άλλα σημεία τα οποία μπορείς να υποστηρίξεις,. Αλλά σίγουρα ο μεγάλος όγκος των ασθενών μπορεί να υποστηριχθεί στο σπίτι του. Τώρα, αν χρειάζεται μία αξονική, μία μαγνητική, δεν μπορεί να γίνει στο σπίτι. Θα τον μεταφέρουμε, θα κάνει τη μαγνητική και θα γυρίσει. Αν χρειάζεται μία παρέμβαση, η οποία δεν μπορεί να γίνει στο σπίτι, να γίνει στο νοσοκομείο και να επιστρέψει στο σπίτι. Αλλά για να μπει ένας όρος, να μπει ένας καθετήρας ούρων, να γίνει μια παρακέντηση που λέμε, μπορεί να γίνει, μπορεί να γίνει.
Και των φροντιστών, βεβαίως.
Γιατί είναι το περιβάλλον όπου αισθάνεται όμορφα κανείς, είναι το σπίτι του. Άρα καλό είναι να αναπτυχθεί περαιτέρω ή κατ’ οίκον νοσηλεία. Κυρία Σιαφάκα, κλείνοντας θέλετε κάτι να προσθέσετε;
Πρέπει να προσθέσω ότι εγώ το βίωσα γιατί ο καθένας μας δεν μπορεί μέσα στην οικογένειά του. Βίωσα τον καρκίνο στον πατέρα μου. Παρόλο λοιπόν ότι ήμουν ο γιατρός, είχα ένα νοσοκομείο φιλόξενο όπως είναι το Αρεταίειο και τα λοιπά, η παράκλησή του και η επιθυμία του, την οποία και σεβάστηκα μου είπε “να μου υποσχεθείς ότι δεν θα με ξαναπάς στο νοσοκομείο. Δεν θα με ξαναπάς παιδί μου στο νοσοκομείο”. Και βέβαια εγώ είχα την δυνατότητα και τον υποστήριξα επειδή είμαι ο γιατρός ο ειδικός και τον υποστήριξα κατ’ οίκον, έκανε και μεταγγίσεις.
