Η οστεοπόρωση αποτελεί ένα σημαντικό πρόβλημα δημόσιας υγείας. Πρόσφατα εκτιμήθηκε πως 200 εκατομμύρια άτομα σε όλο τον κόσμο υποφέρουν από τη νόσο και οι προβλέψεις είναι δυσοίωνες.
Έως το 2050 υπολογίζεται πως η παγκόσμια επίπτωση των καταγμάτων ισχίου θα αυξηθεί κατά 240% για τις γυναίκες και κατά 310% για τους άνδρες. Για την Ελλάδα δεν υπάρχουν πολλά στοιχεία για την κατά πολλούς «σιωπηλή επιδημία».
Σε μελέτη του 2008 (που έγινε με πρωτοβουλία του Ελληνικού Συλλόγου Υποστήριξης Ασθενών με Οστεοπόρωση) συμμετείχαν 10.000 γυναίκες πανελλαδικά και από τα μέχρι τώρα δεδομένα, προέκυψε ότι το 20% των γυναικών μπαίνει στην εμμηνόπαυση με ήδη προϋπάρχουσα οστεοπόρωση, ενώ στην ηλικία των 70 ετών περισσότερες από τις μισές Ελληνίδες έχουν εγκατεστημένη οστεοπόρωση.
Η οστεοπόρωση είναι χρόνια πάθηση του μεταβολισμού των οστών κατά την οποία παρατηρείται σταδιακή μείωση της πυκνότητας τους και της ποιότητας τους, ώστε αυτά με την πάροδο του χρόνου να γίνονται πιο εύθραστα και λεπτά. Έτσι προκαλείται αυξανόμενος κίνδυνος κατάγματος (σπασίματος) των οστών, καθώς μειώνεται η ανθεκτικότητα και η ελαστικότητα τους. Τα κατάγματα εντοπίζονται συνήθως στα σώματα των σπονδύλων, το αντιβράχιο και το ισχίο.
Ομάδες Υψηλού Κινδύνου για Εμφάνιση της Νόσου
• Άτομα σε δίαιτα χαμηλή σε ασβέστιο και βιταμίνη D (ήδη από την παιδική ηλικία)
• Άτομα που έχουν μειωμένη φυσική δραστηριότητα
• Οι γυναίκες (και πιο πολύ οι γυναίκες σε εμμηνόπαυση)
• Όσοι έχουν χαμηλό βάρος ή μικρό μέγεθος σκελετού
• Άτομα που βρίσκονται σε προχωρημένη ηλικία
• Άτομα που έχουν οικογενειακό ιστορικό οστεοπόρωσης
• Άνδρες με χαμηλά επίπεδα τεστοστερόνης
• Οι καπνιστές
• Όσοι κάνουν υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ
Θεραπευτική Προσέγγιση
Η υπάρχουσες θεραπείες δεν αναστρέφουν τη κατάσταση στοχεύουν όμως στην καθυστέρηση της εξέλιξης της νόσου. Σαφώς χρειάζεται αλλαγή του τρόπου ζωής. Η θεραπεία είναι φαρμακευτική και μη φαρμακευτική. Στη φαρέτρα των γιατρών υπάρχουν φάρμακα όπως τα διφωσφονικά, ζολεδρονικό οξύ, η καλσιτονίνη, το ασβέστιο, η βιταμίνη D, η παραθορμόνη και στρόντιο. Σημαντική είναι η συμβολή της φυσιοθεραπείας για την αντιμετώπιση του πόνου, την αποκατάσταση των καταγμάτων και την αντιμετώπιση του φόβου για την κίνηση. Σημαντικό είναι ο ασθενής να εκπαιδευτεί για τη σωστή στάση σώματος και την εργονομία των καθημερινών κινήσεων και να ανακτήσει τη χαμένη λειτουργικότητα.
Πρόληψη
Δεν υπάρχει καλύτερη θεραπεία για τη νόσο αυτή από την πρόληψη. Πώς όμως θα το πετύχετε αυτό; Οι συστάσεις είναι σαφείς και ξεκινούν ήδη από την παιδική ηλικία.
• Φροντίστε για τη σωστή ανάπτυξη των οστών στη νεανική ηλικία, επιλέξτε διατροφή πλούσιασε ασβέστιο και συστηματική άσκηση. Χρειάζεται επαρκής πρόσληψη ασβεστίου και ασκήσεις (π.χ.περπάτημα, τρέξιμο, βόλευ, βάρη, αεροβική, χορός) για να φτιάξετε την οστική σας μάζα και να προλάβετε την οστική απώλεια. Στα μεγαλύτερης ηλικίας άτομα, η άσκηση βελτιώνειτην ισορροπία και τον συντονισμό και συμβάλλει στην αποφυγή ατυχημάτων που μπορεί να προκαλέσουν κατάγματα.
• Ακολουθήστε έναν υγιεινό τρόπο ζωής (αποφυγή καπνίσματος, οινοπνεύματος και περιορισμός στην κατανάλωση καφεϊνης)
• Δώστε έμφαση στην έγκαιρη διάγνωση (κάντε τακτικά τη μέτρηση οστικής πυκνότητας)
Φτιάξτε γερά κόκκαλα και διατηρήστε τα συμπαγή!
Διατροφή πλούσια σε ασβέστιο και βιταμίνη D, σε συνδυασμό με επαρκή έκθεση στον ήλιο και τακτική φυσική δραστηριότητα είναι οι ακρογωνιαίοι λίθοι για την ανάπτυξη γερών οστών. Η εναπόθεση ασβεστίου στα οστά ξεκινά από την παιδική ηλικία και είναι η παρακαταθήκη σας για το μέλλον. Ο σκοπός είναι να επιτύχετε όσο το δυνατόν μέγιστη οστική μάζα. Γνωρίζοντας πως η οστική πυκνότητα μπορεί να συνεχίσει να αυξάνεται ως τα 30 αλλάπρακτικά ως τα 18 σας έχετε φτιάξει το 95-99% της μέγιστης ατομικής οστικής μάζας σας…βιαστείτε! Κι αν ακόμα έχετε μια φτωχή«οστική αποθήκη» από παιδί ακολουθήστε τις συστάσεις και καθυστερήστε την απώλεια του ασβεστίου.
Πρακτικές Συμβουλές
Καταναλώστε τρόφιμα πλούσια σε ασβέστιο,φωσφόρο και βιταμίνη D. Η συνιστώμενες προσλήψεις για τα θρεπτικά συστατικά διαφέρουν ανάλογα με την ηλικία. Γενικά για το ασβέστιο δίνεται η ευρωπαϊκή οδηγία για μέση ημερήσια συνιστώμενη πρόσληψη 800 mg, με εξαίρεσηορισμένες ομάδες του πληθυσμού που έχουν υψηλότερες ανάγκες και χρειάζονται ημερησίως1.200-1.500 mg (νέοι ηλικίας 11-24 ετών, έγκυες και θηλάζουσες, γυναίκες μετά την εμμηνόπαυση, που δεν υποβάλλονται σε θεραπεία υποκατάστασης ορμονών). Για επαρκείς ποσότητες βιταμίνης D επιβάλλεται η έκθεση στον ήλιο. Εκτός από τα γαλακτοκομικά μπορείτε ναι εντάξετε στη διατροφή σας τα πράσινα φυλλώδη λαχανικά (μπρόκολο, λάχανο, ραδίκια, σπανάκι), τα φασόλια, τα λιπαρά ψάρια και το σουσάμι. Περιορίστε τον καφέ και τα αναψυκτικά (περιέχουν πολύ καφεϊνη), ελαττώστε τις φυτικές ίνες και την κατανάλωση αλκοόλ. Αποφύγετε τιςυπερπρωτεϊνικές δίαιτες (π.χ. δίαιτες του τύπου κρέας με σαλάτα καθημερινά). Εναλλακτικά ακολουθήστε τακτικά ένα ελαφρύ πρόγραμμα άσκησης με αντιστάσεις και κόψτε το κάπνισμα. Εάν έχετε ήδη διαγνωστεί με οστεοπόρωση αποφεύγετε τους κραδασμούς και το να σηκώνετε βαριά αντικείμενα. Συμβουλευτείτε κάποιον φυσιοθεραπευτή για εργονομική εκτίμηση και συστάσεις σχετικές με την μείωση κινδύνου πτώσεων στο σπίτι (τα περισσότερα κατάγματα οστεοπορωτικών ασθενών είναι αποτέλεσμα πτώσεων στο σπίτι). Φροντίστε το σώμα σας!