Η χρονιά φεύγει, θυμάστε ποιος πήρε το βραβείο Νόμπελ Ιατρικής για το 2014; Δεν ήταν ένας. Ήταν τρεις επιστήμονες και ανακάλυψαν το GPS του εγκεφάλου.
Το φετινό βραβείο Νόμπελ Ιατρικής μοιράστηκαν οι John O’Keefe, May-Britt Moser και Edvard I. Moser, για την έρευνά τους σχετικά με τα κύτταρα του εγκεφάλου που αποτελούν το σύστημα εντοπισμού της θέσης μας. Με απλά λόγια το GPS του εγκεφάλου μας.
Συγκεκριμένα οι φετινοί νομπελίστες αποκάλυψαν πως ακριβώς λειτουργεί το κυτταρικό σύστημα εντοπισμού θέσης, μέσω του οποίου μπορούμε να προσανατολιστούμε στο χώρο.
Το 1971 ο John O´Keefe ανακάλυψε την πρώτη συνιστώσα του συστήματος προσανατολισμού, πειραματιζόμενος με αρουραίους, όταν αντιλήφθηκε ότι ένας τύπος νευρικών κυττάρων στην περιοχή του εγκεφάλου που ονομάζεται ιππόκαμπος ενεργοποιείτο όταν ένας αρουραίος βρίσκονταν σε συγκεκριμένη θέση του δωματίου και άλλα νευρικά κύτταρα ενεργοποιούνταν όταν ο αρουραίος βρίσκονταν σε άλλες θέσεις. Ο John O´Keefe συμπέρανε ότι αυτά τα «κύτταρα θέσης» σχημάτιζαν έναν χάρτη του δωματίου.
Μετά από 34 χρόνια οι May-Britt και Edvard Moser ανακάλυψαν μια ακόμα συνιστώσα του συστήματος προσανατολισμού του εγκεφάλου. Εντόπισαν έναν άλλο τύπο νευρικών κυττάρων, τα επονομαζόμενα «κύτταρα πλέγματος», τα οποία δημιουργούν ένα σύστημα συντεταγμένων και επιτρέπουν βέλτιστο προσδιορισμό θέσης και ακριβέστερη πλοήγηση.
Έτσι, συνδυαζόμενες οι έρευνες των John O’Keefe, May-Britt Moser και Edvard Moser έλυσαν ένα πρόβλημα που απασχολούσε την επιστήμη αλλά και τη φιλοσοφία για αιώνες. Πλέον θα βοηθήσουν στην κατανόηση του μηχανισμού της απώλειας χωρικής μνήμης αλλά και στην αντιμετώπιση της νόσου Αλτσχάιμερ, η οποία εκτός των άλλων πλήττει και την αντίληψη του χώρου και την ικανότητα προσανατολισμού.