Καρκίνος του Πνεύμονα: Επιστήμονες του Ινστιτούτου Ιατρικών Ερευνών Garvan εντόπισαν μοριακά προφίλ της περιβάλλουσας μήτρας ενός κοινού τύπου καρκίνου του πνεύμονα, τα οποία μπορεί να υποδεικνύουν ποιοι ασθενείς είναι πιθανό να αναπτύξουν επιθετικούς όγκους. Το ακανθοκυτταρικό καρκίνωμα είναι ο δεύτερος πιο διαδεδομένος τύπος καρκίνου του πνεύμονα. Ωστόσο, οι θεραπευτικές επιλογές για αυτούς τους ασθενείς παραμένουν περιορισμένες και έχουν παραμείνει σε μεγάλο βαθμό αμετάβλητες επί δεκαετίες. Τα υψηλά ποσοστά υποτροπής και αντίστασης στη χημειοθεραπεία σημαίνουν ότι λιγότεροι από ένας στους πέντε ασθενείς θα επιβιώσουν περισσότερο από πέντε χρόνια μετά τη διάγνωσή τους.
Εκτός από τη μελέτη των καρκινικών κυττάρων, οι ερευνητές του Garvan έχουν στρέψει την προσοχή τους στο περιβάλλον που περιβάλλει αυτά τα καρκινικά κύτταρα στον όγκο. Ένα σημαντικό συστατικό αυτού του περιβάλλοντος είναι η εξωκυτταρική μήτρα, ένα τρισδιάστατο πλέγμα από περίπου 300 βασικά μόρια. Αυτή η μήτρα είναι παρούσα σε όλους τους ιστούς του σώματος, όπου κανονικά παρέχει δομική και λειτουργική υποστήριξη για να συγκρατεί τα κύτταρα. Αλλά στους καρκίνους, αυτή η μήτρα μεταβάλλεται ριζικά και οι αλλαγές αυτές μπορούν να προωθήσουν την ανάπτυξη του όγκου. “Επικεντρωθήκαμε στο πώς αλλάζει η μήτρα στο πλακώδες καρκίνωμα του πνεύμονα, πώς αυτό μπορεί να κάνει τους όγκους πιο επιθετικούς και πώς θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για να βοηθήσει στην κατανόηση της πρόγνωσης των ασθενών”, λέει η Δρ Αμέλια Πάρκερ, πρώτη συγγραφέας της μελέτης. “Οι όγκοι είναι ένα οικοσύστημα, αποτελούμενο από καρκινικά κύτταρα που συγκρατούνται από τη μήτρα – είναι αυτή η μήτρα που πιστεύουμε ότι υποστηρίζει τα καρκινικά κύτταρα να συνεχίσουν να αναπτύσσονται και να εξαπλώνονται, συμβάλλοντας στην κακή έκβαση για ορισμένους ασθενείς. Αλλά δεν είχαμε πραγματικά κατανοήσει πώς μοιάζει η μήτρα ή γιατί καθιστά τον καρκίνο του πνεύμονα ανθεκτικό στη θεραπεία. Εάν μπορέσουμε να κατανοήσουμε αυτό το τμήμα του όγκου, μπορούμε να αποκαλύψουμε πιο αποτελεσματικούς τρόπους θεραπείας των ασθενών στοχεύοντας στον τρόπο με τον οποίο η μήτρα κάνει τον καρκίνο πιο επιθετικό”.
Τα ευρήματα, που δημοσιεύονται στο Genomic Medicine, θα μπορούσαν ενδεχομένως να χρησιμοποιηθούν για την ανάπτυξη βιοδεικτών που θα καθορίζουν ποιοι ασθενείς θα μπορούσαν να επωφεληθούν από μια πιο επιθετική και πιο στοχευμένη θεραπεία. Η ομάδα, με επικεφαλής τον αναπληρωτή καθηγητή Thomas Cox, μελέτησε διεξοδικά τη μοριακή και πρωτεϊνική σύνθεση της μήτρας γύρω από τους όγκους του πλακώδους καρκινώματος του πνεύμονα, που ελήφθησαν από δείγματα ιστού ασθενών. Εντόπισαν δύο προφίλ μήτρας όγκου – ένα στο οποίο η πρόγνωση των ασθενών ήταν καλή και το άλλο στο οποίο οι ασθενείς τα πήγαιναν άσχημα. Αυτά τα προφίλ της μήτρας φαίνεται να δημιουργούνται νωρίς κατά την έναρξη του όγκου και να επιμένουν καθώς ο όγκος αναπτύσσεται, ελέγχοντας τον τρόπο με τον οποίο ο όγκος θα ανταποκριθεί στη χημειοθεραπεία. Η μήτρα του όγκου στους ασθενείς που τα πήγαν χειρότερα είχε περισσότερες πρωτεΐνες κολλαγόνου και περισσότερη ίνωση – ακαμψία της δομής του όγκου – γεγονός που υποδηλώνει ότι η μήτρα του όγκου αναδιαμορφώνεται για να προστατευτεί από τη θεραπεία.
Η ομάδα διαπίστωσε επίσης ότι, ενώ τα αδενοκαρκινώματα και τα καρκινώματα πλακωδών κυττάρων εμφανίζονται παρόμοια στην κλινική, είναι αρκετά διαφορετικά ως προς τη σύνθεση της μήτρας τους. Αυτές οι διαφορές έχουν τη δυνατότητα να αξιοποιηθούν από τις υπάρχουσες θεραπείες που έχουν αναπτυχθεί για τη θεραπεία άλλων ασθενειών. “Αυτοί οι δύο όγκοι μοιάζουν πολύ στο μικροσκόπιο και συνήθως αντιμετωπίζονται με τον ίδιο τρόπο, αλλά είναι πολύ διαφορετικοί σε μοριακό επίπεδο”, λέει ο αναπληρωτής καθηγητής Cox, επικεφαλής του εργαστηρίου Matrix and Metastasis στο Garvan. “Αυτό ρίχνει φως στο γιατί ορισμένοι ασθενείς εξελίσσονται καλά και άλλοι όχι, και πώς θα μπορούσαμε να διαστρωματώσουμε τους ασθενείς για να παρέχουμε πιο εξατομικευμένη θεραπεία”. Το επόμενο βήμα είναι η συνεργασία με κλινικούς εταίρους για να προχωρήσουμε προς μια κλινική δοκιμή για την επαναπροσδιορισμό θεραπειών που μπορεί να αποτρέψουν αυτή την αναδιαμόρφωση της μήτρας σε ασθενείς με καρκίνο του πνεύμονα και να βελτιώσουν την ανταπόκριση στη θεραπεία.