Το όνειρο πολλών υπογόνιμων ζευγαριών είναι ένα μωρό. Κι όταν η φύση δεν τους βοηθά, καταφεύγουν στην εξωσωματική γονιμοποίηση. Τι γίνεται όμως όταν το έμβρυο μεγαλώνει με ανωμαλίες;
Σε μια μελέτη που δημοσιεύεται στην εφημερίδα Proceedings of the National Academy of Sciences, ερευνητές του πανεπιστημιακού νοσοκομείου του Μόντρεαλ (CRCHUM) ανακάλυψαν ένα σημαντικό στοιχείο για το πώς συμβαίνουν αυτές οι ανωμαλίες στο αναπτυσσόμενο έμβρυο που προκύπτει από εξωσωματική γονιμοποίηση.
«Περίπου τα μισά από τα έμβρυα που χρησιμοποιούνται σε θεραπείες γονιμότητας έχουν κάποια κύτταρα που περιέχουν λάθος αριθμό χρωμοσωμάτων. Το λεγόμενο έμβρυο ‘μωσαϊκό’ θεωρείται κακής ποιότητας και αρκετές κλινικές επιλέγουν να μην το μεταφέρουν στη γυναίκα. Με τη μελέτη των εμβρύων σε ποντίκια, ανακαλύψαμε έναν μηχανισμό με τον οποίο τα ελαττωματικά κύτταρα διαιρούνται και διαιωνίζονται στο αναπτυσσόμενο έμβρυο» δήλωσε ο Greg Fitzharris, ερευνητής στο CRCHUM και καθηγητής στο πανεπιστήμιο του Μόντρεαλ.
Στα ποντίκια, τα φυσιολογικά ωοκύτταρα (αυγά) περιέχουν 20 χρωμοσώματα, ενώ στον άνθρωπο περιέχουν 23. Η ανωμαλία στον αριθμό των χρωμοσωμάτων στα κύτταρα, που είναι γνωστή ως ανευπλοειδία, είναι ένα γνωστό πρόβλημα στην αναπαραγωγική βιολογία. «Σε ωάρια και έμβρυα, η ανευπλοειδία συνήθως σχετίζεται με την υπογονιμότητα. Ωστόσο, ο λόγος που τα ανευπλοειδικά κύτταρα προκύπτουν στο έμβρυο ήταν πάντα ένα μυστήριο. Βλέποντας με το μικροσκόπιο τα αυγά, είμαστε σε θέση να διακρίνουμε μικρές δορυφορικές δομές που ονομάζονται μικροπυρήνες, δίπλα στον κεντρικό πυρήνα. Παρακολουθώντας τον τρόπο που διαιρούνται τα κύτταρα αυτά που περιέχουν μικροπυρήνες, παρατηρήσαμε ότι το γενετικό υλικό από τους μυκροπυρήνες κληρονομήθηκε σε μόνο ένα από τα θυγατρικά κύτταρα. Αυτό δείχνει ότι μικροπυρήνες προκαλούν την ανευπλοειδία, η οποία με τη σειρά της προκαλεί το ‘μωσαϊκό’ των εμβρύων» δήλωσε ο ερευνητής-καθηγητής.
Αυτό αποδείχθηκε σε ποντικούς, αλλά είναι πιθανό να υπάρχει ο ίδιος μηχανισμός και στον άνθρωπο. Επιλέγοντας το καλύτερο έμβρυο είναι το κλειδί της επιτυχίας στην εξωσωματική γονιμοποίηση. Σε κλινικές γονιμότητας, μια μορφολογική εξέταση του εμβρύου διεξάγεται τρεις ή πέντε μέρες μετά τη σύλληψη προτού μεταφερθεί στη μήτρα της γυναίκας. Η μέθοδος για να ελεγχθεί το έμβρυο για ‘μωσαϊκό’ είναι πολύπλοκη και δαπανηρή.
«Αυτή η ανακάλυψη είναι σημαντική γιατί αν στο μέλλον η έρευνα δείχνει ότι το φαινόμενο είναι το ίδιο σε ανθρώπους, θα μπορούσε να παρέχει έγκαιρη μη επεμβατική ανίχνευση των ανευπλοειδισμών» είπε ο Dr. Jacques Kadoch, Ιατρικός Διευθυντής της Κλινικής Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής στο Μόντρεαλ. Και ο Fitzharris καταλήγει: «Θέλουμε να καταλάβουμε πώς να βοηθήσουμε τα έμβρυα να αναπτύσσονται κανονικά, δεδομένου ότι, τελικά, θέλουμε να βελτιώσουμε τις πιθανότητες επιτυχίας για τα υπογόνιμα ζευγάρια που στηρίζονται σε ιατρικά υποβοηθούμενη μέθοδο αναπαραγωγής.»
Με μόνο το 30-50% των εμβρύων που μεταφέρονται στην εξωσωματική γονιμοποίηση να οδηγεί σε εγκυμοσύνη, η επιλογή των καλύτερων εμβρύων και η διασφάλιση ότι είναι υγιείς κατά τις πρώτες ημέρες μετά τη σύλληψη, αποτελεί μια μεγάλη πρόκληση για τους γιατρούς και υπογόνιμα ζευγάρια.