Ενώ η ηλικία, το φύλο, τα γονίδια, οι εξωτερικοί παράγοντες και οι συμπεριφορές μπορεί να επιδεινώσουν ή να μετριάσουν τις επιπτώσεις, αυτές μπορεί να είναι πολλές και ποικίλες, καθώς ο οργανισμός αναγκάζεται να εκτρέψει ενέργεια από διαδικασίες που εμπλέκονται στην ανάπτυξη, την αναπαραγωγή και τη συντήρηση, αναφέρει η Δήλωση.
Αθλητές: Ο εκτιμώμενος επιπολασμός της σχετικής ενεργειακής ανεπάρκειας (RED) ποικίλλει ανάλογα με το άθλημα και κυμαίνεται από 15% έως 80%. Το σύνδρομο συχνά δεν αναγνωρίζεται από τους ίδιους τους αθλητές, τους προπονητές τους και τους κλινικούς γιατρούς των ομάδων και μπορεί άθελά του να επιδεινώνεται από την “αθλητική κουλτούρα”, λόγω των αντιληπτών βραχυπρόθεσμων κερδών στην απόδοση από τον σκόπιμο ή ακούσιο περιορισμό της πρόσληψης θερμίδων, προειδοποιεί η Δήλωση.
O εκτιμώμενος επιπολασμός της σχετικής ενεργειακής ανεπάρκειας REDs αναγνωρίστηκe για πρώτη φορά ως ξεχωριστή οντότητα από τη ΔΟΕ σε μια δήλωση συναίνεσης του 2014. Αυτή η πιο πρόσφατη συναίνεση, η οποία ενημερώθηκε από μια ομάδα διεθνών εμπειρογνωμόνων, βασίζεται στις βασικές εξελίξεις στην επιστήμη του εκτιμώμενoυ επιπολασμού της σχετικής ενεργειακής ανεπάρκειας REDs τα τελευταία 5 χρόνια, με στόχο την προώθηση της ευρύτερης αναγνώρισης και πρόληψης του συνδρόμου και τη βελτιστοποίηση της υγείας, της ψυχολογικής ευεξίας και της απόδοσης των αθλητών. Ειδικότερα, η δήλωση υπογραμμίζει νέα στοιχεία σχετικά με τον αναδυόμενο ρόλο της ανεπαρκούς πρόσληψης υδατανθράκων, την αλληλεπικάλυψη μεταξύ εκτιμώμενου επιπολασμού της σχετικής ενεργειακής ανεπάρκειας REDs και συνδρόμου υπερπροπόνησης, τη χρονική πορεία της ανάπτυξης του εκτιμώμενου επιπολασμού της σχετικής ενεργειακής ανεπάρκειας REDs, την αλληλεπίδραση μεταξύ ψυχικής υγείας και εκτιμώμενου επιπολασμού της σχετικής ενεργειακής ανεπάρκειας REDs και τις προόδους στην κατανόηση του συνδρόμου σε άνδρες αθλητές και παρα-αθλητές. Και περιλαμβάνει μια περίληψη πρακτικών κλινικών κατευθυντήριων γραμμών τόσο για την αξιολόγηση του επίμονου θερμιδικού ελλείμματος όσο και για την ασφαλή μέτρηση της σύστασης σώματος που αποκλείει σκόπιμα τους νέους κάτω των 18 ετών, καθώς και ένα επικαιροποιημένο κλινικό εργαλείο αξιολόγησης (IOC REDs CAT2) που ενσωματώνει ένα σύστημα φωτεινών σηματοδοτών 4 χρωμάτων για την υποβοήθηση της ακριβούς διάγνωσης και της εκτίμησης του κινδύνου/της σοβαρότητας. Αυτό κυμαίνεται από την πλήρη συμμετοχή στην προπόνηση και τον αγώνα (πράσινο) έως τη συνεχή παρακολούθηση (κίτρινο), τις εντατικές ιατρικές παρεμβάσεις και την παρακολούθηση (πορτοκαλί) έως την πλήρη ιατρική υποστήριξη, σε συνδυασμό με την πιθανή απομάκρυνση από τον αγώνα και την προπόνηση (κόκκινο). Το έλλειμμα στην ποσότητα της διαθέσιμης ενέργειας που απαιτείται για τη διατήρηση της βέλτιστης υγείας και της αθλητικής απόδοσης αναφέρεται ως χαμηλή ενεργειακή διαθεσιμότητα (LEA), εξηγεί η Δήλωση. Βραχυπρόθεσμα, το σώμα είναι σε θέση να προσαρμοστεί σε αυτό, μια διαδικασία γνωστή ως “προσαρμόσιμη χαμηλή ενεργειακή διαθεσιμότητα LEA”, αλλά δεν είναι σε θέση να αντιμετωπίσει μεγάλα, παρατεταμένα και συχνά ελλείμματα διαθέσιμης ενέργειας, γνωστά ως “προβληματική χαμηλή ενεργειακή διαθεσιμότητα LEA”, η οποία οδηγεί σε σχετική ενεργειακή ανεπάρκεια RED, υπογραμμίζει η Δήλωση. Ενώ η ηλικία, το φύλο, τα γονίδια, οι εξωτερικοί παράγοντες και οι συμπεριφορές μπορεί να επιδεινώσουν ή να μετριάσουν τις επιπτώσεις, αυτές μπορεί να είναι πολλές και ποικίλες, καθώς ο οργανισμός αναγκάζεται να εκτρέψει ενέργεια από διαδικασίες που εμπλέκονται στην ανάπτυξη, την αναπαραγωγή και τη συντήρηση, αναφέρει η Δήλωση. Οι επιπτώσεις της σχετικής ενεργειακής ανεπάρκειας REDs στον οργανισμό μπορεί να περιλαμβάνουν:
- Ορμονικές διαταραχές, απώλεια της περιόδου, στυτική δυσλειτουργία, χαμηλή λίμπιντο
- Αποδυναμωμένα οστά, ευαισθησία σε κατάγματα λόγω καταπόνησης
- Κοιλιακό άλγος, κράμπες, φούσκωμα
- Διαταραγμένος με ταβολισμός της ενέργειας
- Χαμηλή περιεκτικότητα σε σίδηρο, ανεπαρκής ικανότητα μεταφοράς οξυγόνου από τα ερυθρά αιμοσφαίρια (αιμοσφαιρίνη)
- Ακράτεια ούρων
- Διαταραγμένος μεταβολισμός της γλυκόζης και του λίπους στο αίμα (λιπίδια)
- Κατάθλιψη, εξάρτηση/εξάρτηση από την άσκηση, διατροφικές διαταραχές
- Μειωμένες γνωστικές δεξιότητες, όπως η μνήμη, η λήψη αποφάσεων, η αντίληψη του χώρου
- Διαταραχές ύπνου
- Ανωμαλίες του καρδιακού ρυθμού και της ροής του αίματος
- Μειωμένη μυϊκή λειτουργία
- Μειωμένη ανάπτυξη και εξέλιξη
- Μειωμένη ανοσία
Επηρεάζει, επίσης, την απόδοση και μπορεί να εκδηλωθεί ως:
- Μειωμένη διαθεσιμότητα για προπόνηση και ανταγωνισμό ως αποτέλεσμα τραυματισμού/ασθένειας
- Μειωμένη ανταπόκριση στην προπόνηση
- Χρειάζεται περισσότερος χρόνος για την αποκατάσταση από την προπόνηση/τον αγώνα
- Επιβραδυνόμενοι χρόνοι αντίδρασης
- Μειωμένα κίνητρα, χαμηλή διάθεση
- Χαμηλότερη μυϊκή δύναμη
- Μειωμένη ικανότητα αντοχής
- Μειωμένη ισχύς απόδοσης
Οι τελευταίες εξελίξεις στην επιστήμη της σχετικής ενεργειακής ανεπάρκειας REDs που περιγράφονται στη Δήλωση περιλαμβάνουν:
- Πρόσληψη υδατανθράκων
- Πρόσφατες έρευνες δείχνουν ότι η χαμηλή διαθεσιμότητα υδατανθράκων επιταχύνει την ανάπτυξη της σχετικής ενεργειακής ανεπάρκειας REDs, καθώς συνδέεται με κακή υγεία των οστών, μειωμένη ανοσία και εξαντλημένο σίδηρο, και μερικές φορές απουσία χαμηλής ενεργειακής διαθεσιμότητας LEA, υπογραμμίζει η Δήλωση.
Επικάλυψη με το σύνδρομο υπερπροπόνησης
Υπάρχει σημαντική επικάλυψη μεταξύ των συμπτωμάτων της σχετικής ενεργειακής ανεπάρκειας REDs και του συνδρόμου υπερπροπόνησης. Αυτό συμβαίνει όταν ένας αθλητής δεν ανακάμπτει επαρκώς μετά από επαναλαμβανόμενη έντονη προπόνηση και μπορεί να περιλαμβάνει κόπωση, μείωση της απόδοσης και ευαισθησία σε τραυματισμούς. Αυτή η επικάλυψη υπογραμμίζει τη σημασία του αποκλεισμού της χαμηλής ενέργειας ή/και της χαμηλής διαθεσιμότητας υδατανθράκων πριν από τη διάγνωση του συνδρόμου υπερπροπόνησης, αναφέρει η Δήλωση.
Χρονική πορεία της ανάπτυξης της σχετικής ενεργειακής ανεπάρκειας REDs
Τα στοιχεία για το θέμα αυτό εξακολουθούν να αναδύονται, σημειώνει η Δήλωση, με τη βραχυπρόθεσμη χαμηλή ενεργειακή διαθεσιμότητα να αρχίζουν να ορίζονται ως λίγες ημέρες έως εβδομάδες, τα μεσοπρόθεσμα ως εβδομάδες έως μήνες και τα μακροπρόθεσμα ως μήνες έως χρόνια. Απαιτείται, όμως, περαιτέρω επιστημονική επικύρωση, καθώς η χρονική πορεία μπορεί να διαφέρει μεταξύ των δύο φύλων και να αλλάζει ανάλογα με τη σοβαρότητα και τη διάρκεια της χαμηλής ενεργειακής διαθεσιμότητας, προειδοποιεί η Δήλωση.
Ψυχική υγεία
Οι βραχυπρόθεσμες εκούσιες ή ακούσιες χαμηλές ενεργειακές διαθεσιμότητες ΛΕΑ μπορούν να ενισχύσουν την απόδοση και να συγκεντρώσουν την έγκριση του προπονητή και της αθλητικής κουλτούρας, σημειώνει η Δήλωση, αλλά αυτά τα βραχυπρόθεσμα “θετικά” καθιστούν ακόμη πιο δύσκολο για τους αθλητές να αναγνωρίσουν τις μακροπρόθεσμες επιπτώσεις των χαμηλών ενεργειακών διαθεσιμοτήτων ΛΕΑ, επισημαίνεται. Οι διαταραγμένες διατροφικές συμπεριφορές, οι διατροφικές διαταραχές και/ή η σχετική ενεργειακή ανεπάρκεια REDs είναι σχετικά συχνές μεταξύ ορισμένων αθλητών, αναφέρει η Δήλωση, και μπορεί να επιδεινωθούν από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, τις κοινωνικές πιέσεις, τον προπονητικό περίγυρο του αθλητή, την πεποίθηση ότι μια συγκεκριμένη σωματική διάπλαση/βάρος/εμφάνιση θα βελτιώσει την απόδοση και/ή τη συνολική δυσαρέσκεια για το σώμα. Η εικόνα εξακολουθεί να είναι ασαφής, ως προς το αν η δυναμική της ψυχικής υγείας και των διατροφικών διαταραχών διαφέρει ανάλογα με το φύλο, το αγωνιστικό επίπεδο και τις σωματικές αναπηρίες, σημειώνει η δήλωση.
Σχετική Ενεργειακή Ανεπάρκεια REDs σε άνδρες αθλητές
Μόνο το 20% των ερευνητικών μελετών που δημοσιεύθηκαν μεταξύ 2018 και 2022 συμπεριέλαβαν άνδρες αθλητές. Παρόλο που τα αποτελέσματα της σχετικής ενεργειακής ανεπάρκειας REDs είναι παρόμοια με αυτά που διαπιστώνονται σε γυναίκες αθλήτριες, φαίνεται ότι το κατώφλι της διαθέσιμης ενέργειας πριν από την εμφάνιση των συμπτωμάτων της σχετικής ενεργειακής ανεπάρκειας REDs είναι χαμηλότερο από αυτό που προτείνεται για τις γυναίκες αθλήτριες, υποδεικνύουν τα στοιχεία. Δύο αναδυόμενοι πιθανοί δείκτες της σχετικής ενεργειακής ανεπάρκειας REDs στους άνδρες αθλητές είναι η χαμηλή λίμπιντο και η μειωμένη πρωινή στύση, οι οποίες έχουν αναγνωριστεί ως φυσιολογικές συνέπειες της προβληματικής χαμηλής ενεργειακής διαθεσιμότητας, αναφέρει η Δήλωση.
Παρααθλητές
Ο εκτιμώμενος επιπολασμός της σχετικής ενεργειακής ανεπάρκειας REDs στους παρα-αθλητές είναι άγνωστος, αλλά μπορεί να διατρέχουν ακόμη υψηλότερο κίνδυνο προβληματικής χαμηλής ενεργειακής διαθεσιμότητας και διατροφικών διαταραχών από ό,τι οι αρτιμελείς αθλητές, υποδεικνύουν τα στοιχεία. Για την ευαισθητοποίηση των αθλητών, των προπονητών, των αθλητικών επιστημόνων και των επαγγελματιών υγείας σχετικά με τη σχετική ενεργειακή ανεπάρκεια REDs, η Δήλωση περιλαμβάνει ένα σύνολο οπτικών τροχών (εννοιολογικά μοντέλα σχετικής ενεργειακής ανεπάρκειας REDs), που δείχνουν τις επιπτώσεις της χαμηλής ενεργειακής διαθεσιμότητας LEA στην υγεία και την απόδοση σε ένα συνεχές. Όσον αφορά την πρόληψη, απλά δεν υπάρχουν αρκετά αξιόπιστα στοιχεία για τους πιο αποτελεσματικούς τρόπους ευαισθητοποίησης των αθλητών, των προπονητών, των γονέων και των ομάδων υγείας και απόδοσης των αθλητών για τη σχετική ενεργειακή ανεπάρκεια REDs και τις αιτίες και τις συνέπειές τους, σημειώνει η Δήλωση. Αλλά μόλις διαγνωστεί, το υπάρχον ερευνητικό υλικό σχετικά με την αποκατάσταση της διαθεσιμότητας ενέργειας για την υγεία και την αθλητική απόδοση υποδεικνύει ότι οι διατροφικές παρεμβάσεις είναι οι πιο αποτελεσματικές. Αξίζει να σημειωθεί ότι οι διάφορες συνέπειες της χαμηλής ενεργειακής διαθεσιμότητας βελτιώνονται με διαφορετικούς ρυθμούς και η διάρκεια και η σοβαρότητα της χαμηλής ενεργειακής διαθεσιμότητας μπορεί να επηρεάσει το χρόνο αποκατάστασης. Η Δήλωση συνιστά μια ολοκληρωμένη ομαδική προσέγγιση για επιτυχή αποκατάσταση, που θα περιλαμβάνει ειδικούς αθλητιατρικής, διατροφολόγους, ψυχολόγους και αθλητικούς επιστήμονες, μαζί με τη συμμετοχή του προπονητή και της οικογένειας. Και δεδομένων των δυνητικά σοβαρών αποτελεσμάτων της χαμηλής ενεργειακής διαθεσιμότητας, θα πρέπει να δοθεί προτεραιότητα στον έγκαιρο εντοπισμό και την έγκαιρη παρέμβαση, αναφέρει η Δήλωση. Οι μελλοντικές έρευνες – πρέπει να γίνουν πολύ περισσότερες, με τη χρήση τυποποιημένης μεθοδολογίας- πρέπει να τριγωνοποιήσουν δεδομένα από διατομεακές, μακροχρόνιες και καλά σχεδιασμένες παρεμβατικές μελέτες, προκειμένου να αποκαλυφθεί η πολυπλοκότητα της σχέσης μεταξύ της χαμηλής ενεργειακής διαθεσιμότητας και της σχετικής ενεργειακής ανεπάρκειας REDs, συνιστά η δήλωση.
Η επικεφαλής συγγραφέας και μέλος της Ομάδας Αγώνων της ΔΟΕ, καθηγήτρια Margo Mountjoy, σχολιάζει: “Η σχετική ενεργειακή ανεπάρκεια REDs είναι συχνή τόσο στους άνδρες όσο και στις γυναίκες αθλήτριες σε πολλά αθλήματα, και παρόλο που κατανοούμε πολλά περισσότερα για τα αίτιά του, η ευαισθητοποίηση σχετικά με το σύνδρομο και τις συνέπειές του στην υγεία και την απόδοση είναι ακόμη χαμηλή μεταξύ των αθλητών, των ιατρικών ομάδων και των ομάδων υποστήριξης της απόδοσής τους και του κοινού”. “Ελπίζουμε πολύ ότι αυτή η Δήλωση Συναίνεσης θα ενισχύσει την ευαισθητοποίηση και την κατανόηση της σχετικής ενεργειακής ανεπάρκειας REDs και θα υποκινήσει τη δράση των αθλητικών οργανισμών και των επιστημόνων, καθώς και των ομάδων υγείας και απόδοσης των αθλητών για την προστασία της υγείας και της ευημερίας των πολλών αθλητών που κινδυνεύουν από αυτό το σύνδρομο”. Ο Ιατρικός Διευθυντής της ΔΟΕ Dr. Richard Budgett πρόσθεσε: “Οι δηλώσεις συναίνεσης της ΔΟΕ διαδραματίζουν κεντρικό ρόλο στη μετάφραση της έρευνας και της θεωρίας στην κλινική πρακτική. Και αυτή η δήλωση θα κάνει πολλά για την προστασία της υγείας των αθλητών μέσω βελτιώσεων τόσο στην πρόληψη όσο και στη διαχείριση της σχετικής ενεργειακής ανεπάρκειας REDs”.
Η έρευνα δημοσιεύεται στο Βρετανικό Περιοδικό Αθλητιατρικής (British Journal of Sports Medicine).
Διαβάστε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις για την υγεία από την Ελλάδα και τον ΚόσμοΑκολουθήστε το healthweb.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
