Συνέντευξη στην Νικολέτα Ντάμπου
Ο κ. Γιώργος Γεωργακόπουλος στέλεχος του Yπουργείου Υγείας που εκπροσώπησε την Ελλάδα για αρκετά χρόνια στην μόνιμη Ελληνική αντιπροσωπεία στις Βρυξέλλες στον τομέα της Υγείας, παραχώρησε αποκλειστική συνέντευξη στο www.healthweb.gr .
‘’ Στην ελληνική δημόσια διοίκηση τα πάντα ξεκινούν από τα πολιτικά γραφεία των Υπουργείων σε αντίθεση με τον τρόπο που λειτουργεί η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η οποία διαθέτει τα απαραίτητα εργαλεία ώστε να μπορεί να επιτελεί με επάρκεια το έργο της και η διάκριση μεταξύ τεχνοκρατικών και πολιτικών αποφάσεων είναι δεδομένη.’’, λέει ο κ. Γιώργος Γεωργακόπουλος στο Healthweb.gr . ‘’ Η χώρα μας έχει μόνο να κερδίσει αν ενσωματώσει τις καλές πρακτικές των εταίρων μας στην Ε.Ε.’’ τονίζει.
Αναφερόμενος στους δημόσιους υπαλλήλους της χώρα μας αναδεικνύει το πρόβλημα της ποιότητας του ανθρώπινου δυναμικού και τις σοβαρότατες ελλείψεις, μεταξύ άλλων, σε εμπειρογνώμονες. Τονίζοντας ότι ‘’ Χωρίς μια αξιόπιστη και επιτελική διοίκηση είναι αδύνατον να υλοποιηθούν σύνθετες μεταρρυθμίσεις. ‘’
Ερωτηθείς , για τις στρεβλώσεις του ΕΣΥ και εάν αυτές ευνοούν τον ιδιωτικό τομέα , απαντάει ΝΑΙ υπογραμμίζοντας: ‘’ Είναι αλήθεια ότι οι στρεβλώσεις του ΕΣΥ ευνοούν τον ιδιωτικό τομέα. Δεν διαθέτω στοιχεία, τα οποία να δείχνουν ότι αυτό έγινε σκοπίμως. Πιστεύω ότι άλλοι παράγοντες έπαιξαν και παίζουν σημαντικό ρόλο’’ .
Όσον αφορά στα προβλήματα των νοσοκομείων και πως μπορούν να ξεπεραστούν, μεταξύ άλλων μας λέει ο κ. Γεωργακόπουλος ότι ‘’ Πρέπει να γίνει κατανοητό, ότι δεν αλλάζεις το ΕΣΥ μέσα σε μια νύχτα. Δεν υπάρχουν μαγικές λύσεις.’’
Τέλος, υπογραμμίζει ‘’ Ο σφιχτός εναγκαλισμός των κομμάτων με την δημόσια διοίκηση της Ελλάδας πρέπει να σταματήσει.’’
-Εργαστήκατε αρκετά χρόνια στην Μόνιμη Ελληνική Αντιπροσωπεία στις Βρυξέλλες ως εκπρόσωπος της χώρας για θέματα Υγείας. Τι αποκομίσατε τα χρόνια που υπηρετήσατε εκεί και τι αντίστοιχα στο υπουργείο Υγείας;
-Η εργασία στη Μόνιμη Αντιπροσωπεία παρέχει μια μοναδική ευκαιρία, μεταξύ άλλων, να δεις πως εργάζονται τα θεσμικά όργανα της Ευρωπαϊκής Ένωσης και ιδίως η Ε. Επιτροπή. Αυτό νομίζω ότι έχει ενδιαφέρον να τονιστεί. Ο τρόπος εργασίας της Ε. Επιτροπής είναι τελείως διαφορετικός σε σχέση με τον τρόπο που λειτουργεί η ελληνική δημόσια διοίκηση. Συνοπτικά να πω, ότι διαθέτει όλα τα απαραίτητα εργαλεία ώστε να μπορεί να επιτελεί με επάρκεια το έργο της, στελέχη πολύ υψηλού επιπέδου, ισχυρές βάσεις δεδομένων, διασφάλιση της συνέχειας των δράσεων, η συνεργασία και ο συντονισμός μεταξύ των διαφόρων υπηρεσιών είναι κάτι το δεδομένο, η διάκριση μεταξύ τεχνοκρατικών (υπαλληλία της Ε. Επιτροπής) και πολιτικών αποφάσεων (Επίτροποι) είναι και αυτή δεδομένη. Η προετοιμασία του νομοθετικού έργου της Ένωσης (Κανονισμοί, Οδηγίες κλπ) γίνεται επίσης με εντελώς διαφορετικό τρόποκαι ανεξάρτητα από τον εκλογικό κύκλο,ο σχεδιασμός μπορεί να ξεκινήσει με ένα Επίτροπο και να ολοκληρωθεί με έναν άλλο. Σε εμάς αντιθέτως τα πάντα ξεκινούν από τα πολιτικά γραφεία των Υπουργείων. Ο σχεδιασμός και οι αποφάσεις λαμβάνονται εκεί και η διοίκηση κατά μείζονα λόγο ασχολείται με τα διαδικαστικά. Νομίζω ότι η χώρα μας μόνο να κερδίσει έχει αν ενσωματώσει τις καλές πρακτικές των εταίρων μας στην Ε.Ε.
–Όσον αφορά στους δημόσιους υπαλλήλους στην χώρα μας, νομίζετε ότι λειτουργούν με γνώμονα την καλή και αποτελεσματική λειτουργία του κράτους; Τι στρεβλώσεις υπάρχουν στη δημόσια διοίκηση της χώρας μας και τι θα μπορούσε να γίνει για τη βελτίωση της;
-Η δημόσια διοίκηση στη χώρα μας έχει μια σειρά προβλημάτων, τα οποία λιμνάζουν επί δεκαετίες. Διεθνείς οργανισμοί, όπως η Ε. Επιτροπή ή ο ΟΟΣΑ, έχουν τονίσει κατ’ επανάληψη τα τελευταία χρόνια ότι οι μεταρρυθμίσεις που απαιτούνται στην χώρα μας πρέπει να ξεκινήσουν από την ίδια την δημόσια διοίκηση. Ότι η υλοποίηση των μεταρρυθμίσεων που έχει ανάγκη η χώρα εξαρτάται κατά κύριο λόγο από την εύρυθμη λειτουργία της ίδιας της δημόσιας διοίκησης. Χωρίς μια αξιόπιστη και επιτελική διοίκηση είναι αδύνατον να υλοποιηθούν σύνθετες μεταρρυθμίσεις. Φαίνεται ότι αυτό το θέμα δεν το έχουμε εμπεδώσει ακόμη στη χώρα μας. Έτσι συνεχίζουμε να συζητούμε με πάθος για τον εκσυγχρονισμό της διοίκησης, κατ’ ουσίαν αναπαράγοντας τα ίδια τετριμμένα πράγματα περί αξιολόγησης ή απολύσεων των υπαλλήλων, ενώ είναι ξεκάθαρο ότι το πρόβλημα είναι πιο μεγάλο και πιο περίπλοκο. Όσον αφορά το ανθρώπινο δυναμικό της διοίκησης είναι αλήθεια ότι υπάρχει πρόβλημα στο επίπεδο της ποιότητας. Υπάρχουν σοβαρότατες ελλείψεις, μεταξύ άλλων, σε εμπειρογνώμονες, σε στελέχη δηλαδή τα οποία να γνωρίζουν σε βάθος συγκεκριμένους τομείς δημόσιας πολιτικής. Ουσιαστικά δεν υπάρχει κανένα σύστημα διαχείρισης του ανθρώπινου δυναμικού της διοίκησης, όπως επίσης και κανένα ορθολογικό σύστημα προσλήψεων και μια σειρά άλλων προβλημάτων. Όσον αφορά το τι πρέπει να γίνει θα έλεγα το εξής απλό, ας το κάνουμε όπως και οι άλλοι. Ας εφαρμόσουμε τις διαδικασίες και τους κανόνες που εφαρμόζουν τα άλλα κράτη μέλη της Ε.Ε. για τις δικές τους διοικήσεις.
–Γιατί πιστεύετε ότι παρότι ζούμε στο 2020, η Ελλάδα δεν έχει καταφέρει να οικοδομήσει ένα ικανοποιητικό Εθνικό Σύστημα Υγείας. Πιστεύετε ότι αυτό έχει γίνει σκόπιμα, ώστε να αποκομίζει οφέλη ο ιδιωτικός τομέας;
-Η χώρα μας είναι αλήθεια, ότι διαθέτει ένα από τα πιο ιδιωτικοποιημένα συστήματα υγείας. Είναι αλήθεια επίσης ότι οι στρεβλώσεις του ΕΣΥ ευνοούν τον ιδιωτικό τομέα. Δεν διαθέτω στοιχεία τα οποία να δείχνουν ότι αυτό έγινε σκοπίμως. Πιστεύω ότι άλλοι παράγοντες έπαιξαν και παίζουν σημαντικό ρόλο. Κυρίως θα έλεγα η αδυναμία του κεντρικού κράτους και των φορέων που είναι αρμόδιοι για την εποπτεία του ΕΣΥ να ελέγξουν πραγματικά το σύστημα. Ουσιαστικά το ΕΣΥ παραμένει όλα αυτά τα χρόνια από την ίδρυση του χωρίς ουσιαστική εποπτεία. Όλες οι παρεμβάσεις που επιχειρήθηκαν κατά καιρούς για την βελτίωσή του παρέμειναν μετέωρες και δεν κατάφεραν να αλλάξουν τα δομικά χαρακτηριστικά του συστήματος. Για να το πω με άλλα λόγια. Το βασικό πρόβλημα δεν είναι ότι δεν μπορούμε ή δεν ξέρουμε να σχεδιάσουμε μια ουσιαστική μεταρρύθμιση του ΕΣΥ. Το πρόβλημα δεν βρίσκεται τόσο στο τι πρέπει να κάνουμε, αν και πολλές φορές βλέπουμε αστοχίες στον σχεδιασμό που προκαλούν εντύπωση. Το βασικό πρόβλημα είναι ότι δεν εξετάζουμε ποτέ τους μηχανισμούς με τους οποίους θα υλοποιήσουμε τις απαιτούμενες παρεμβάσεις. Με απλά λόγια, όσο η Ελλάδα δεν οικοδομεί ένα επιτελικό Υπουργείο Υγείας με πλούτο εμπειρογνωμόνων για τους διάφορους τομείς του συστήματος, νοσοκομεία, πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας, φαρμακευτική πολιτική, δημόσια υγεία κλπ τόσο θα αδυνατεί να υλοποιήσει μια συνεκτική πολιτική στον τομέα της υγείας, ικανή να αλλάξει τα δομικά χαρακτηριστικά του συστήματος και να βελτιώσει τις υπηρεσίες που παρέχονται στους πολίτες. Διάσπαρτες και κατακερματισμένες προσπάθειες δεν πρόκειται να αλλάξουν την πραγματικότητα.
-Ποιες αλλαγές χρειάζεται να γίνουν στα ελληνικά νοσοκομεία; Θα ήταν σκόπιμο να κλείσουν κάποια νοσοκομεία; Εάν ναι, για ποιο λόγο;
-Κοιτάξτε τα προβλήματα των νοσοκομείων είναι πάρα πολλά και γνωστά στους ανθρώπους που ασχολούνται με τον τομέα της υγείας. Το σημαντικό κατά την άποψή μου είναι ότι στην βάση όλων των επιμέρους προβλημάτων, βρίσκεται η διοικητικο-οργανωτική ανυπαρξία του συστήματος. Κατ’ ουσίαν το σύστημα λειτουργεί στον αυτόματο πιλότο. Κατά συνέπεια αυτό είναι το πρώτο πράγμα που πρέπει να αντιμετωπιστεί. Αυτό όμως πρέπει να γίνει μέσα από ένα μακροχρόνιο σχέδιο δράσης, το οποίο να ξεδιπλωθεί σταδιακά, βήμα βήμα. Πρέπει επιτέλους να γίνει κατανοητό, ότι δεν αλλάζεις το ΕΣΥ μέσα σε μια νύχτα. Δεν υπάρχουν μαγικές λύσεις. Επανέρχεται κατ’ ουσίαν αυτό που τόνισα προηγουμένως περί επιτελικού Υπουργείου και αποφυγής των κατακερματισμένων παρεμβάσεων. Αυτό που πρέπει να γίνει κατά συνέπεια, είναι να καταγραφεί το σύνολο των προβλημάτων και να ιεραρχηθούν οι παρεμβάσεις σε βάθος χρόνου. Στο πλαίσιο αυτό, προφανώς και πρέπει να επανεξεταστεί ο νοσοκομειακός χάρτης της χώρας και να αξιολογηθούν όλες οι μονάδες. Επαναλαμβάνω όμως δεν αρκεί να οικοδομήσεις ένα αξιόπιστο σχέδιο δράσης πρέπει να οικοδομήσεις ταυτόχρονα και ένα αξιόπιστο μηχανισμό ικανό να αξιολογεί, να παρακολουθεί και να παρεμβαίνει με διορθωτικές κινήσεις στον αρχικό σχεδιασμό όταν απαιτείται.
-Πόσο αποτελεσματικό είναι οι διοικητές των νοσοκομείων αλλά και των άλλων φορέων του Υπουργείου αλλά και του ΕΟΠΠΥ καθώς και του ΕΟΦ κ.λ.π, να επιλέγονται από τον υπουργό.Τι σχολιάζετε ;
–Νομίζω ότι είναι προφανές ότι δεν πρόκειται για μια καλή πρακτική. Δεν χρειάζεται περαιτέρω σχολιασμός. Να τονίσω μόνο ότι η προσφορά των θέσεων με κομματικά κριτήρια δημιουργεί καριέρες κυριολεκτικά από το πουθενά, παράγει ιεραρχίες που δεν απολαμβάνουν τον σεβασμό των υφισταμένων και οδηγούν ένα μεγάλο αριθμό στελεχών στην αποεπένδυση, παράγοντας και αναπαράγοντας ταυτόχρονα μια απίστευτη ασυνέχεια στο σύστημα. Αυτός ο σφιχτός εναγκαλισμός των κομμάτων με την δημόσια διοίκηση της χώρας πρέπει να σταματήσει.
– Ποιες αλλαγές μπορούν να πραγματοποιηθούν στην Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας (ΠΦΥ);
-Κοιτάξτε επί δεκαετίες όλοι λένε ότι η ΠΦΥ είναι ο μεγάλος ασθενής. Παραδόξως όμως η χώρα προτιμά να διατηρεί τον ασθενή ως έχει αντί να τον θεραπεύσει. Έχουν βέβαια προταθεί κατά καιρούς διάφορα σχέδια για την αναβάθμιση του συστήματος αλλά καλά, αλλά λιγότερα καλά. Υπάρχουν πολλά πράγματα που μπορούν να γίνουν. Εγώ με μια κουβέντα θα έλεγα το εξής. Η χώρα διαθέτει μια πλειάδα δομών, πάνω από 200 Κέντρα Υγείας, τις δομές του πρώην ΙΚΑ, τα περιφερειακά ιατρεία, τις δομές της τοπικής αυτοδιοίκησης. Όλος αυτός ο πλούτος βρίσκεται εν υπνώσει, ενώ ταυτόχρονα ουδείς ασχολείται να αξιολογήσει όλες αυτές τις δομές και να τις καταστήσει λειτουργικές για τους πολίτες. Κατά συνέπεια έχω την αίσθηση ότι θα αρκούσε ως πρώτο βήμα να αναβαθμιστούν όλες αυτές οι δομές και να καθοριστεί το πλαίσιο της συνεργασίας με τον ιδιωτικό τομέα. Ας κάνουμε πρώτα αυτά και μετά πάμε και στα πιο περίπλοκα.