Ελληνική Ρευματολογική Εταιρεία: Συστάσεις για την 3η δόση έναντι του SARS-CoV-2 στους ασθενείς με ρευματικά νοσήματα

Τονίζει ότι τα δεδομένα σχετικά με την κλινική αποτελεσματικότητα της χορήγησης αναμνηστικής δόσης εμβολίου σε ασθενείς με ρευματικά νοσήματα υπό ανοσο – τροποποιητική/κατασταλτική θεραπεία που έχουν ολοκληρώσει τον αρχικό εμβολιασμό τους με 1-2 δόσεις εμβολίων είναι μέχρι σήμερα περιορισμένα.

Τα περισσότερα δεδομένα προέρχονται από μεταμοσχευμένους ασθενείς συμπαγών οργάνων (κυρίως νεφρού) υπό χρονία ανοσοκατασταλτική αγωγή με γλυκοκορτικοειδή, αναστολείς καλσινευρίνης (tacrolimus, κυκλοσπορίνη) ή αντιμεταβολίτες (κυρίως παράγωγα μυκοφαινολικού). Σε αυτές τις μελέτες, 40-55% των ασθενών με μηδενική ή χαμηλή παραγωγή αντισωμάτων μετά τον αρχικό εμβολιασμό, εμφάνισαν αντισώματα μετά την χορήγηση 3ης δόσης εμβολίου (κυρίως με mRNA εμβόλια). Το ποσοστό αυτό ήταν μικρότερο σε ασθενείς που δεν είχαν εμφανίσει καθόλου αντισώματα μετά τον αρχικό εμβολιασμό (25- 45%).3-7

Σε μια πρόσφατη μικρή μελέτη 18 ασθενών με αυτοάνοσα νοσήματα που είτε δεν είχαν αναπτύξει καθόλου αντισώματα (n=10) ή είχαν χαμηλή παραγωγή αντισωμάτων (n=8) μετά τον αρχικό εμβολιασμό τους, η χορήγηση αναμνηστικής δόσης εμβολίου συνοδεύτηκε από ανάπτυξη αντισωμάτων στο 89% των ασθενών (16/18). Στις παραπάνω μελέτες η χορήγηση της αναμνηστικής δόσης έγινε 50-77 ημέρες μετά την ολοκλήρωση του αρχικού εμβολιασμού.

Πρόσφατες κατευθυντήριες Συστάσεις ή Οδηγίες από Διεθνείς Επιστημονικές Εταιρείες ή Ρυθμιστικές αρχές καθώς και από την Ελληνική Εθνική Επιτροπή Εμβολιασμών προτείνουν την χορήγηση αναμνηστικής δόσης στην ομάδα των ασθενών που λαμβάνουν ανοσο-τροποποιητική/κατασταλτική θεραπεία.

Το Αμερικανικό Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης παθήσεων (CDC) και το Αμερικανικό Κολλέγιο Ρευματολογίας (ACR) προτείνουν την χορήγηση της επαναληπτικής δόσης τουλάχιστον 28 ημέρες μετά την 2η δόση των mRNA εμβολίων (Pfizer-BioNTech, Moderna), ενώ η Εθνική Επιτροπή Εμβολιασμών του Υπουργείου Υγείας του Ηνωμένου Βασιλείου (JCVI) προτείνει τη χορήγηση της επαναληπτικής δόσης σε όλους τους ανοσοκατεσταλμένους ασθενείς ηλικίας > 12 ετών τουλάχιστον 8 εβδομάδες μετά την χορήγηση της 2ης δόσης (με προτίμηση στα mRNA εμβόλια έναντι του εμβολίου της AstraZeneca).