Κι όπως υπογραμμίζουν οι ειδικοί, μπορεί η μετάλλαξη Όμικρον να είναι αναμφίβολα ένα πισωγύρισμα στο δρόμο εξόδου από την πανδημία, αλλά από τα μέχρι τώρα στοιχεία φαίνεται απίθανο να μας στείλει πίσω εκεί που ήμασταν πριν από ένα χρόνο. Κι όσο περισσότεροι είναι διπλά εμβολιασμένοι ή έχουν κάνει και τρίτη δόση, τόσο πιο σίγουροι θα είναι για αυτό.
Μετάλλαξη Όμικρον: Η εμφάνιση της μετάλλαξης Όμικρον πυροδότησε εικασίες ανά την υφήλιο ότι μπορεί να είναι ανθεκτικότερη στα εμβόλια για την Covid-19 σε σύγκριση με άλλες παραλλαγές, περιλαμβανομένης και της Δέλτα.
Αλλά τι σημαίνει για τους διπλά εμβολιασμένους;
Τα διαθέσιμα στην ΕΕ εμβόλια λειτουργούν εκπαιδεύοντας το ανοσοποιητικό μας σύστημα κατά της πρωτεϊνης ακίδας, που χρησιμοποιεί ο κορωνοϊός για να μολύνει τα κύτταρα συνδεόμενος με τον υποδοχέα ACE2. H Όμικρον διαθέτει πάνω από 30 μεταλλάξεις σε αυτή την πρωτεϊνη, περιλαμβανομένων και δέκα στην περιοχή σύνδεσης με τον υποδοχέα (RBD). Η Δέλτα διαθέτει δύο μεταλλάξεις στον τομέα RBD. Ωστόσο, ακόμη και μ’ αυτές τις αλλαγές, υπάρχουν περιοχές που τα αντισώματα και τα Τ κύτταρα (που αναπτύσσονται μετά από προηγούμενη μόλυνση ή εμβολιασμό) μπορούν να αντιδράσουν, εξηγεί στη Guardian ο καθηγητής Ανοσολογίας του Imperial College London, Ντάνι Άλτμαν. «Αν περιλάβετε τις μεταλλάξεις σε μια εικόνα της κρυσταλλικής δομής της πρωτεΐνης ακίδας και τη συσχετίσετε με όλες τις κύριες δραστηριότητες αντισωμάτων που γνωρίζουμε, φαντάζει τρομακτική. Όμως, απ’ όσα ακούμε από τη Νότια Αφρική φαίνεται να μην είναι τόσο σοβαρό και οι άνθρωποι που καταλήγουν στο νοσοκομείο είναι οι ανεμβολίαστοι παρά οι εμβολιασμένοι, σαν να τους προσφέρει ακόμη κάποια κάλυψη ο εμβολιασμός», λέει.
Στη συνέχεια, έχουμε τα Τ κύτταρα – εκείνα δηλαδή τα ανοσοποιητικά κύτταρα που αναγνωρίζουν και επιτίθενται στα μολυσμένα κύτταρα και εκπαιδεύουν τα Β κύτταρα που παράγουν αντισώματα για τον κίνδυνο που αντιμετωπίζουν. «Όλοι πιστεύουμε ότι τα Τ κύτταρα μπορούν να “βλέπουν” τις διαφορές [μεταξύ των παραλλαγών] κι ότι το εύρος τους είναι πιο ανθεκτικό σε αυτές, ώστε προσφέρουν και αυτά κάποια προστασία», λέει ο Άλτμαν.
Το ερώτημα, ως εκ τούτου, είναι πόση προστασία προσφέρουν. Γνωρίζουμε ότι διπλά εμβολιασμένοι μολύνονται από τη μετάλλαξη Δέλτα, αν και οι πιθανότητες για κάτι τέτοιο είναι τρεις φορές λιγότερες απ’ ό,τι αν δεν είχαν κάνει το εμβόλιο. Και το σημαντικότερο; Οι εμβολιασμένοι διατρέχουν εννιά φορές μικρότερο κίνδυνο να πεθάνουν αν μολυνθούν. Αν και η μόλυνση με τη μετάλλαξη Όμικρον φαίνεται πιθανότερη, σύμφωνα με τον καθηγητή ανοσολογίας του Πανεπιστημίου του Κάρντιφ, Πολ Μόργκαν, «το πιθανότερο αποτέλεσμα θα είναι μια άμβλυνση παρά ολοσχερής απώλεια» της ανοσίας. «Ο ιός δεν μπορεί να χάσει κάθε επίτοπο στην επιφάνειά του, γιατί αν το έκανε η πρωτεϊνη ακίδα δεν θα μπορούσε πλέον να λειτουργήσει. Άρα, ενώ ορισμένοι από τους κλώνους αντισωμάτων και Τ κυττάρων που δημιουργήθηκαν για προηγούμενες μεταλλάξεις του ιού ή των εμβολίων μπορεί να μην είναι αποτελεσματικοί, θα υπάρχουν άλλοι που θα παραμένουν αποτελεσματικοί», σημειώνει.
Η σημασία της τρίτης δόσης
Ως εκ τούτου είναι μεγάλης σημασίας η ενίσχυση αυτής της προστασίας με τη διευκόλυνση της πρόσβασης των πολιτών σε τρίτες δόσεις εμβολίων για την Covid-19. «Αν (λόγω της μετάλλαξης Όμικρον) η μισή ή τα δύο τρίτα ή όποιο άλλο ποσοστό της ανοσιακής απόκρισης δεν είναι πια αποτελεσματική και μένεις με το υπόλοιπο μισό, τότε όσο πιο ενισχυμένο είναι αυτό, τόσο το καλύτερο».
Καλύτερη εμφανίζεται η εικόνα για τους διπλά εμβολιασμένους που μολύνθηκαν από τη μετάλλαξη Δέλτα γιατί έτσι απέκτησαν «υβριδική ανοσία». «Αν έχεις κάνει δύο δόσεις εμβολίου και μετά μολυνθείς από τη Δέλτα και αναρρώσεις, τότε έχεις αποκτήσει μια πολύ ευρεία, πολύ αποτελεσματική ανοσιακή απόκριση, η οποία πιθανώς καλύπτει αρκετά καλά οποιαδήποτε παραλλαγή μπορεί κανείς να σκεφτεί», τονίζει ο καθηγητής ιολογίας Ντέηβιντ Μάθιους του βρετανικού Πανεπιστημίου του Μπρίστολ.
Κι αυτό γιατί τέτοια άτομα εκτέθηκαν στον ιό (μέσω της μόλυνσης από τη Δέλτα) και στην πρωτεϊνη ακίδα του αρχικού στελέχους μέσω του εμβολιασμού. «Αυτό σημαίνει ότι έχεις καλύτερη απόκριση αντισωμάτων που καλύπτει τόσο το κλασικό όσο και τα σύγχρονα στελέχη με μια πολύ ευρεία απόκριση Τ κυττάρων και όχι μόνον κατά της πρωτεϊνης ακίδας, αλλά έναντι όλων των άλλων πρωτεϊνών που παράγει ο SARS-CoV-2 κι αυτό βοηθά αφάνταστα», συμπληρώνει.
Ανησυχία για τους ανεμβολίαστους
Η μεγαλύτερη ανησυχία αφορά σε εκείνους που παραμένουν ανεμβολίαστοι. Όπως σημειώνει ο καθηγητής Μάθιους, αν ισχύει ότι η μετάλλαξη Όμικρον «είναι καλύτερη στη μετάδοσή της από ό,τι η Δέλτα – και φαίνεται πως έτσι είναι -, τότε αυτό που θα συμβεί, είναι ότι θα επιταχύνει τον ρυθμό με τον οποίο ο ιός θα “βρίσκει” τους ανεμβολίαστους και θα τους στέλνει στα νοσοκομεία, πράγμα που θα αυξήσει την πίεση στο εθνικό σύστημα υγείας. Αυτό μπορεί να πυροδοτήσει ένα lockdown, αν οι νοσηλείες ξεπεράσουν ένα συγκεκριμένο όριο, όποιο κι αν είναι αυτό».
Υπάρχουν, ωστόσο, κάποιοι λόγοι να αισιοδοξούμε: ο πρώτος είναι ότι δεν γνωρίζουμε ακόμη πώς θα συμπεριφερθεί η μετάλλαξη Όμικρον σε έναν πληθυσμό με μεγάλη εμβολιαστική κάλυψη. «Είναι αρκετά πιθανό διπλά ή – ακόμη καλύτερα – τριπλά εμβολιασμένα άτομα με υφιστάμενα σκευάσματα να είναι καλά προστατευμένα. Αλλά δεν αποκλείεται και να έχουμε πολύ λιγότερη προστασία από τα υφιστάμενα εμβόλια έναντι αυτής της νέας παραλλαγής. Δεν διαθέτουμε ακόμη επαρκείς πληροφορίες», λέει ο δρ Πίτερ Ίνγκλις.
Ένας δεύτερος λόγος είναι η ύπαρξη αντιϊκών φαρμάκων, όπως το χάπι molnupiravir, που θεωρητικά θα πρέπει να παραμένει αποτελεσματικό, ενώ πιθανώς να αποδίδουν έναντι της μετάλλαξης Όμικρον και υφιστάμενες θεραπείες, όπως η αντιφλεγμονώδης δεξαμεθαζόνη, που δεν στοχεύει στον ίδιο τον ιό αλλά στην αντίδραση του σώματος σε αυτόν, συνεπώς οι πολλές μεταλλάξεις του ιού δεν αναμένεται να επηρεάσουν την αποτελεσματικότητά της. Και τέλος υπάρχει η δυνατότητα τροποποίησης υφιστάμενων εμβολίων, ώστε να ανταποκρίνονται και στην μετάλλαξη Όμικρον – αν όντως ξεπερνά σε σημαντικό βαθμό την ανοσοαπόκριση από τα εμβόλια, κάτι που δεν θα γνωρίζουμε για κάποιες εβδομάδες.
Όπως σημειώνει ο δρ Ίνγκλις, τα εμβόλια mRNA «επιτρέπουν να γίνουν πολύ γρήγορες αλλαγές στα ακριβή αντιγόνα που χρησιμοποιούνται. Αυτό σημαίνει ότι θα ήταν δυνατό, σχετικά γρήγορα (μέσα σε λίγους μήνες), να παραχθεί ένα εμβόλιο με αντιγόνα προσαρμοσμένα σε μια νέα παραλλαγή». Κι όπως υπογραμμίζουν οι ειδικοί, μπορεί η μετάλλαξη Όμικρον να είναι αναμφίβολα ένα πισωγύρισμα στο δρόμο εξόδου από την πανδημία, αλλά από τα μέχρι τώρα στοιχεία φαίνεται απίθανο να μας στείλει πίσω εκεί που ήμασταν πριν από ένα χρόνο. Κι όσο περισσότεροι είναι διπλά εμβολιασμένοι ή έχουν κάνει και τρίτη δόση, τόσο πιο σίγουροι θα είναι για αυτό.
Διαβάστε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις για την υγεία από την Ελλάδα και τον ΚόσμοΑκολουθήστε το healthweb.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
