Για τις συνθήκες εργασίας των γυναικών στην Ελλάδα αλλά και πως οι αλλαγές στο ασφαλιστικό σύστημα επηρεάζουν τη συνταξιοδότησή τους και κατά συνέπεια την ζωή και την υγεία τους, μίλησε ο γνωστός δικηγόρος και εργατολόγος κύριος Σπύρος Φρεμεντίτης στην εκπομπή Opinio Health του www.healthweb.gr με την Νικολέτα Ντάμπου .
Ευχαριστώ πάρα πολύ για την πρόσκληση στη φιλόξενη εκπομπή σας και πράγματι ανοίγετε ένα πάρα πολύ μεγάλο θέμα σχετικά με το ζήτημα το συνταξιοδοτικό των γυναικών, το ασφαλιστικό, τα ζητήματα που κάνουν τα εργασιακά τους δικαιώματα, μέσα στην περίοδο που συζητάμε τώρα την πανδημία.Βεβαίως, είναι ένα πολύ σημαντικό θέμα κύριε Φρεμεντίτη. H πανδημία διόγκωσε τα ήδη υπάρχοντα προβλήματα που υπάρχουν στην εργασία των γυναικών. Είναι περισσότερο επισφαλής η εργασία των γυναικών στην Ελλάδα σήμερα; Είναι λιγότερο αμειβόμενη ;
Τα είπατε νομίζω όλα. Πράγματι από τη μία η οικονομική κρίση τα τελευταία χρόνια, τη τελευταία δεκαετία, συν να υπολογίσουμε την πανδημία που έπληξε τον πλανήτη και βεβαίως οι τελευταίες εξελίξεις που έχουμε με τον πόλεμο στην Ουκρανία έχουν δημιουργήσει πάρα πολλά ζητήματα στην αγορά εργασίας, μιλάμε για ευέλικτες μορφές εργασίας, μιλάμε για μορφές εργασίας οι οποίες στο παρελθόν δεν μπορούσαμε να τις διανοηθούμε και οπωσδήποτε ο αδύναμος κρίκος σε αυτές τις περιπτώσεις είναι θα έλεγα δύο, κυρίως κατηγορίες, η μία είναι οι γυναίκες, η άλλη είναι οι νέοι. Αν μιλήσουμε όμως για τις γυναίκες αυτή τη στιγμή πρέπει να σας πω ότι η ανεργία των γυναικών, όπως και των νέων είναι σε πολύ υψηλά επίπεδα, δηλαδή μιλάμε για πάνω από 20%-21% και πρέπει επίσης να σας πω ότι αν συνυπολογίσουμε ότι αυτή η οικονομική κρίση για ευέλικτες θέσεις εργασίας, δηλαδή για μειωμένο ωράριο ή ποιοι θα κάνουν την εργασία και βεβαίως για αποδοχές χαμηλότερες των προσδοκιών κάποιων με βάση τα πτυχία και τις σπουδές του, τότε θα πρέπει να πούμε ότι στο κάδρο αυτό φωτογραφίζουμε ξεκάθαρα μία γυναίκα. Μία γυναίκα η οποία μπορεί να έχει οικογένεια, μπορεί να μην έχει οικογένεια, οπωσδήποτε όμως έχει σπουδάσει, έχει όνειρα και στόχους στη ζωή της και κυρίως πιστεύει και προσδοκά ότι υπάρχουν θέσεις εργασίας που τις αναλογούν καλύτερα στην αγορά εργασίας.
Άρα σήμερα μία γυναίκα που ζει στην Ελλάδα αμείβεται πολύ λιγότερο από έναν άνδρα αν είναι στην ίδια θέση και με το ίδιο βιογραφικό;
Να σκεφτούμε καταρχάς ότι ακόμα και με τα ίδια χρήματα να πούμε ότι αμείβεται μία γυναίκα, τις περισσότερες φορές αδικείται ούτως ή άλλως από τη θέση στην οποία τοποθετείται. Θεωρείται πάντα ότι μία γυναίκα, είναι ίσως μία αντίληψη αυτό, μία κουλτούρα που υπάρχει στις επιχειρήσεις και αυτό θα έλεγα ότι προσπαθούμε, όχι νομικά αλλά κυρίως θα έλεγα σε επίπεδο ευαισθητοποίησης σε όλους τους τομείς και στον εργοδοτικό κλάδο και στον κλάδο των εργαζομένων να πούμε ότι οι γυναίκες έχουν και ικανότητες, και δεξιότητας και γνώσεις. Δυστυχώς αυτό βλέπουμε ότι υπάρχει μία διαφοροποίηση στο μισθό των γυναικών οι οποίες σε πολλές περιπτώσεις μπορεί να φτάνει έως και 10% και 15% λιγότερο, η γυναίκα έχει δυσκολία στο να διαπραγματευτεί το μισθό της, πολλές φορές στις συνεντεύξεις ξεκινάει η ερώτηση «αν έχετε οικογένεια», «αν έχετε παιδιά» ή ακόμα το ακραίο αλλά πραγματικό ερώτημα, «αν σκοπεύετε να κάνετε οικογένεια».
Αποτρεπτικός παράγοντας να είναι μία γυναίκα με παιδιά ή αν θέλει να κάνει παιδιά.
Ακριβώς και φαντάζομαι το έχετε και εσείς καταγράψει ως δημοσιογράφος ότι μία γυναίκα συναντά πολλές φορές το ερώτημα αν σχεδιάζει να κάνει οικογένεια, οσάκις και πρέπει να απολογηθεί κατά κάποιον τρόπο για τις υποχρεώσεις που θα δημιουργηθούν από το να κάνει μία οικογένεια και από το να είναι συνεπής και σωστή στην εργασία της. Αυτά είναι στοιχεία που δεν μπορούν να τα διαγράψουμε στην ελληνική αγορά, δυστυχώς φτάνουμε πολλές φορές και στα δικαστήρια. Οι γυναίκες αγωνίζονται για να αποδείξουν το αυτονόητο, ότι δηλαδή μία θέση εργασίας είναι ισότιμη και γι’ αυτές και για τον άνδρα και θέλω να σας πω ότι μου κάνει εντύπωση ότι αυτές οι ερωτήσεις δεν διατυπώνονται μόνο από άνδρες που είναι στην επιλογή του προσωπικού, είναι οι HR manager, πολλές φορές και από τις ίδιες τις γυναίκες προς τις γυναίκες και αυτό ίσως θα έλεγα είναι πολύ σκληρότερο.
Αποδεικνύεται μέσα από όλα αυτά κύριε Φρεμεντίτη ότι η Ελλάδα είναι ανδροκρατούμενη κοινωνία και αυτό δημιουργεί κάποια προβλήματα στις γυναίκες . Πιστεύετε ότι η πανδημία και λόγω της τηλεργασίας δίνει την ευκαιρία στους εργοδότες να μειώσουν τους μισθούς ακόμα περισσότερο των γυναικών, παρ’ ότι δεν θα δουλεύουν, βεβαίως, λιγότερο γιατί από το σπίτι δουλεύει κανείς περισσότερο, το είδαμε όλοι στις καραντίνες αυτό.
Έχετε απόλυτο δίκιο, η πανδημία δημιούργησε την τηλεργασία, ένα παγκόσμιο κίνημα συζήτησης περί τηλεργασίας, υποχρεωθήκαμε δηλαδή να τηλεργαστούμε. Παρότι υπήρξε νομοθεσία από το παρελθόν για το θέμα της τηλεργασίας, τώρα με νέο νόμο το Υπουργείο διευθέτησε κατά κάποιο τρόπο τους όρους της τηλεργασίας και όταν λέω διευθέτησε γενικά έδωσε τις οδηγίες τις κατευθυντήριες, τις οδηγίες εκείνες στον εργοδότη για το τι πρέπει να πράξει προς τον εργαζόμενο, δηλαδή να του παράσχει τα μέσα, τον υπολογιστή, τη σύνδεση, να μην τον οδηγήσει να έχει υπέρογκα έξοδα, προκειμένου να λειτουργήσει από το σπίτι του. Από την άλλη όμως θέλω να σας πω ότι η τηλεργασία δημιουργεί και άλλα ζητήματα. Εμείς και νομικά το είδαμε και μέσα από την κοινωνική δραστηριότητα, ότι η τηλεργασία επίτεινε ένα άλλο φαινόμενο, την σεξουαλική παρενόχληση. Δηλαδή μέσα από τα συστήματα της τηλεργασίας, όπως είναι το chat, όπως είναι τα e-mail, όπως είναι οι πλατφόρμες δικτύωσης και επικοινωνίας, είχαμε καταγγελίες ότι αρκετές εργαζόμενες δέχτηκαν σεξουαλική παρενόχληση με προσβλητικά μηνύματα, μηνύματα σεξιστικού περιεχομένου και με προκλήσεις για σύναψη σχέσεων καθ’ ότι ήταν σε τηλεργασία.
Από τους εργοδότες εννοείτε;
Από εργοδότες και από στελέχη επιχειρήσεων.
Στις εταιρείες που εργάζονται δηλαδή;
Βεβαίως, βεβαίως. Υπάρχουν σχετικές εκθέσεις που έχουν δημοσιοποιηθεί το τελευταίο διάστημα, μάλιστα οι εκθέσεις αυτές τέθηκαν και υπόψη του Υπουργείου Εργασίας σχετικά με την περίοδο εκείνη που νομοθετούσε, που σχεδίαζε δηλαδή το νόμο για την τηλεργασία, εμείς καταγράψαμε ότι αυξήθηκε η σεξουαλική παρενόχληση μέσω της τηλεργασίας, είναι ένα θέμα το οποίο καταγράφηκε στον Τύπο, καταγράφηκε από τις ίδιες τις γυναίκες, διότι η απρόσωπη αυτή επικοινωνία, ξέρουμε πάρα πολύ καλά, πολλές φορές δημιουργεί παρεξηγήσεις ή δεν ξέρω πως αλλιώς να το περιγράψω, ανάμεσα στον προϊστάμενο και στον υφιστάμενο. Αυτό…
Τι παρεξηγήσεις κύριε Φρεμεντίτη; Δηλαδή να σας πω κάτι είτε είναι από κοντά πάλι έχουμε σεξουαλική παρενόχληση, είτε είναι διαδικτυακά, νομίζω ότι το πρόβλημα είναι κάπου αλλού, στους άνδρες οι οποίοι το κάνουν.
Θα συμφωνήσω μαζί σας και πολύ σωστά το λέτε, διότι η σεξουαλική παρενόχληση δεν είναι είτε εκ του μακρόθεν είτε εκ του σύνεγγυς, όμως αυτό που καταγράψαμε πραγματικά, δηλαδή το γεγονός ότι είχαμε καταγγελίες από γυναίκες εργαζόμενες οι οποίες πιέστηκαν την περίοδο της πανδημίας με την τηλεργασία, εργάζονταν εκτός ωραρίου σε πολλές περιπτώσεις και ερχόντουσαν μηνύματα στο κινητό, ερχόντουσαν μηνύματα μέσω συστημάτων δικτύωσης όπως είναι το viber, όπως είναι το skype, όπως είναι τα chat room των επιχειρήσεων με τα οποία μιλούσαν και όλα αυτά είναι ένα καινούριο αντικείμενο ουσιαστικά…
Κύριε Φρεμεντίτη, να σας ρωτήσω κάτι, ο Νόμος για τη σεξουαλική παρενόχληση τι λέει;
Ο Νόμος για τη σεξουαλική παρενόχληση είναι σκληρός.
Ποιες είναι οι κυρώσεις;
Είναι ένα ποινικό αδίκημα καταρχάς να σας πω, η σεξουαλική παρενόχληση διώκεται ποινικά. Αν μάλιστα καταγγελθεί είναι και αυτόφωρο στην έκκληση του. Αυτό που θέλω να σας πω είναι ότι οι κυρώσεις δεν είναι αυτό που θα πρέπει να μας προβληματίσει ως προς το πώς αποδεικνύεται, εκεί είναι το ζητούμενο.
Ωραία, αλλά πριν πάμε σε αυτό, θέλω να κατανοήσουμε το εξής, αν εγώ τώρα κάνω μία καταγγελία για σεξουαλική παρενόχληση, ο άνθρωπος που το κάνει μπορεί να πάει αυτόφωρο;
Αν είναι μέσα, αν έγινε τώρα, εκτελέστηκε κάτι οπωσδήποτε ένα έγκλημα τελείται στο 24ωρο όπως ξέρουμε πολύ καλά.
Και αν αποδειχθεί, πόσα χρόνια φυλάκιση; Αναλογούν;, θέλω να καταλάβουμε λίγο το νομικό πλαίσιο γιατί δεν το ξέρει ο κόσμος.
Να σας πω αμέσως. Εξαρτάται από το τι ακριβώς έχει συμβεί. Αν είναι προσβολή προσωπικότητας, αν είναι κάτι άλλο, δηλαδή εξαρτάται το είδος της παρενόχλησης και μέχρι που μπορεί να φτάσει .
Αν είναι γενετήσια προσβολή;
Για τη γενετήσια προσβολή δεν μπορεί να γίνει εύκολα μέσα ενός μηνύματος.
Όχι, όχι από κοντά, από κοντά. Αν εγώ έκανα μία καταγγελία και αποδεικνυόταν στο δικαστήριο, πόσα χρόνια φυλάκιση έχει κάποιος άνδρας ;
Κοιτάξτε, αν είναι κακούργημα έχει πάνω από 5 χρόνια φυλάκιση, αυτό σχετίζεται πάντα με το είδος του αδικήματος, αυτό που θέλω να τονίσω όμως δεν είναι η ποινή, η τιμωρία κάποιου ο οποίος κάνει μία παράνομη πράξη όπως είναι η σεξουαλική παρενόχληση, εκείνο που πρέπει να τονίσουμε είναι ότι η τηλεργασία άνοιξε ένα παράθυρο, καινούριο παράθυρο στη σεξουαλική παρενόχληση, αυτό που μέχρι σήμερα ξέραμε ότι κάποιος μπορούσε να ασκήσει σεξουαλική παρενόχληση στο χώρο εργασίας, για μία γυναίκα που ίσως την επιθυμεί αλλά αυτή εργάζεται, είναι υφισταμένη και ξέρουμε ότι μπορεί να την ενοχλήσει με τον οποιονδήποτε τρόπο, η τηλεργασία άνοιξε ένα παράθυρο και στη σεξουαλική παρενόχληση μέσω των συστημάτων δικτύωσης και επικοινωνίας που είχαν και που έχουν ακόμα οι επιχειρήσεις.
Άρα το ανώτατο όριο, γιατί είναι πολύ σημαντικό πιστεύω κύριε Φρεμεντίτη, να ξέρουμε, και ποιες είναι οι κυρώσεις, άρα αν αποδειχθεί η ανώτατη τιμωρία είναι 5 χρόνια φυλάκισης;
Ανάλογα με το τι ακριβώς έχει συμβεί
Αν είναι γενετήσια ας πούμε και αποδειχθεί.
Ακριβώς. Και γι’ αυτό το πιο δύσκολο πράγμα στη σεξουαλική παρενόχληση είναι να αποδειχθεί όπου εκεί πλέον πέφτει το βάρος της απόδειξης στην ίδια την παθούσα, που τις περισσότερες φορές θα πρέπει να έχει κρατήσει μηνύματα, να έχει αποδείξεις, να έχει στοιχεία τέτοια, τα οποία πιστοποιούν πράγματι αυτή την παρενόχληση.
Εντάξει βέβαια πρέπει να ξανά δουν και τον Νόμο για την υποκλοπή στην περίπτωση της σεξουαλικής παρενόχλησης , γιατί όλα αυτά πρέπει να έχεις βάλει το κινητό να γράφει χωρίς να το ξέρει ο άλλος, πρέπει οι Νόμοι αυτοί κάπως να ισορροπήσουν μεταξύ τους.
Σωστά, όλα αυτά πάντως έχουν να κάνουν με ένα ευρύτερο πλαίσιο που αφορά τα εργασιακά, όπως το θέσαμε στην αρχή, ότι η γυναίκα είναι ο αδύναμος κρίκος αυτή τη στιγμή και παραμένει ο αδύναμος κρίκος σε μία κοινωνία που έχει φτάσει να γράφει 2022 και πράγματι λυπεί το γεγονός ότι επαναλαμβάνουμε συνθήματα για τις γυναίκες στην αγορά εργασίας, συνθήματα που ακούγονταν από το 1970, αρχές του αιώνα. Δηλαδή η προστασία της προσωπικότητας, της εργασιακής θέσης, είχαμε δικαιώματα και αγώνες που ειπώθηκαν από τις αρχές του προηγούμενου αιώνα και η σημερινή κοινωνία εξακολουθούμε να τα θέτουμε ως κυρίαρχα ζητήματα.Κύριε Φρεμεντίτη είναι πολύ σημαντικό αυτό και δεν προστατεύεται η γυναίκα στην Ελλάδα, ας βάλουμε μία τελεία σε αυτό και ας γυρίσουμε στα εργασιακά. Η μείωση του μισθού των γυναικών επηρεάζει και τη σύνταξη των γυναικών. Πάμε να δούμε λίγο με το νέο νομοσχέδιο και από τις αλλαγές που έχουν γίνει από 1η Ιανουαρίου 2022. Τι αλλαγές έχει επιφέρει στο ασφαλιστικό των γυναικών;
Καταρχάς, το θέσατε πάρα πολύ σωστά, οι χαμηλότεροι μισθοί των γυναικών, ο χαμηλός μισθός ενός εργαζομένου επηρεάζει και τη σύνταξη του και αυτό γιατί; Οι συντάξεις ορίζονται από το 2002 μέχρι και τη μέρα που κάποιος φεύγει από τη δουλειά του για να πάρει σύνταξη. Τι σημαίνει αυτό πρακτικά; Υπολογίζεται το σύνολο των αποδοχών από το 2002 μέχρι και τη μέρα, αν υποθέσουμε ότι θα βγει στη σύνταξη μέχρι και σήμερα, ουσιαστικά διαιρείται αυτό το άθροισμα των αποδοχών με τους μήνες εργασίας που έχουμε από το 2002 μέχρι σήμερα, βγαίνουν οι συντάξιμες αποδοχές, οι συντάξιμες αποδοχές στο σύνολό τους μας δίνουν ένα συντάξιμο μισθό, ας υποθέσουμε ότι είναι τα 1.000 ευρώ και ανάλογα με τα χρόνια που έχουμε εργαστεί μας δίνει την ανταποδοτική σύνταξη με έναν συντελεστή ανταπόδοσης, ας υποθέσουμε ότι έχουμε εργαστεί 40 χρόνια, άρα ουσιαστικά θα μας δώσουν 500 ευρώ ανταποδοτική σύνταξη, συν την εθνική σύνταξη που είναι τα 384. Άρα ξέρουμε ότι κάποιος θα πάρει μία σύνταξη περίπου 834 ευρώ. Αυτό το οποίο έχει σημασία όμως είναι το εξής, οι γυναίκες από 1η Ιανουαρίου 2022 και μετά ότι ευεργετικά θέματα, ασφαλιστικά, συνταξιοδοτικά θέματα είχαν, όπως για παράδειγμα οι γυναίκες που θέλουν να συνταξιοδοτηθούν πρώιμα και να φύγουν στην ηλικία των 50 έως 55 ετών αυτό καταργήθηκε και καταργήθηκε διότι όλες οι γυναίκες μετά το 2022 φεύγουν είτε σε 62 έτη με 40 χρόνια εργασίας είτε σε 62 έτη με μειωμένη σύνταξη έχοντας 100 ένσημα την τελευταία πενταετία ανά έτος, είτε σε 67 με πλήρη σύνταξη. Αυτό καταλαβαίνετε ότι τη στιγμή που συζητάμε για μία γυναίκα πολυεργαλείο, σύνθετο εργαλείο μάλιστα, και εργαζόμενη και να μπορεί να φροντίζει τα παιδιά και να μπορεί να έχει υποχρεώσεις εκτός εργασίας, μία γυναίκα που θα πρέπει να σπουδάσει, που θα πρέπει να αποκτά συνεχώς διαρκείς γνώσεις, γιατί μιλάμε για δια βίου εκπαίδευση, μία γυναίκα η οποία θα πρέπει να έχει την οικογένειά της, τις υποχρεώσεις της και ότι άλλο γεννάται γύρω από το φύλο της γυναίκας, αντιλαμβάνεστε ότι αυτά που είχε προβλέψει ο Νομοθέτης και που είχε δοθεί αγώνας για να μπορεί να φύγει στα 50 με 5.500 ένσημα εργασίας έστω με μειωμένη αυτό πλέον δεν ισχύει από 01/01/2022 όλες οι γυναίκες…
Κύριε Φρεμεντίτη και το σκεπτικό του Νομοθέτη να κάνει τη ζωή πιο δύσκολη των γυναικών, να το πω εγώ με απλά λόγια, γιατί μέσα από τα απλά λόγια ακούγεται και η αλήθεια, ποιο είναι το σκεπτικό του Νομοθέτη; Αντί να διευκολύνουμε βάζουμε τρικλοποδιές;
Είναι το δημοσιονομικό κόστος, η επιβάρυνση του δημοσιονομικού χώρου και των ασφαλιστικών ταμείων από μία πρόωρη συνταξιοδότηση των γυναικών, κάτι το οποίο θα έλεγα ότι είναι μία τραγωδία στην πραγματικότητα, διότι οι γυναίκες με την πρόωρη συνταξιοδότηση αυτό που κατάφερναν ήταν να αποκτήσουν τη δυνατότητα να ζήσουν παραπάνω, γιατί μία γυναίκα πραγματικά ταλαιπωρείται, έχει τη γέννα της, έχει τις υποχρεώσεις της τις επαγγελματικές, έχει πραγματική κούραση σε όλο της το εργασιακό βίο και ο εργασιακός της βίος δυστυχώς είναι και οικογενειακός βίος παράλληλα, αυτό αν θυμάστε το λέγανε με μορφή ανεκδότου, δεν ξέρω και αν οι νοικοκυρές θα έπρεπε να πάρουν κάποια στιγμή σύνταξη και πράγματι δόθηκε η σύνταξη του υπερήλικα στα 67 για γυναίκες που δεν έχουν εργαστεί αλλά δεν έχουν και εισοδήματα για να μπορούν να πάρουν μία σύνταξη των 360 ευρώ από τα 67 και πάνω, αλλά θέλω να πω ότι οι γυναίκες που έχουν προσφέρει τόσα πολλά στην κοινωνία ξαφνικά βρέθηκαν να είναι εκτός συνταξιοδοτικού συστήματος ευνοϊκότερου μεν αλλά ορθά ευνοϊκότερου γιατί χάρη στις γυναίκες μπόρεσε να λειτουργήσει η κοινωνία και όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά παντού. Άρα μία ευεργετική διάταξη…
Άρα οι γυναίκες πλέον θα παίρνουν σύνταξη στα 62 και 67 αν καταλαβαίνω καλά, από εκεί που ξεκινούσαν στα 50, 52, 55 ανάλογα με τα ένσημα, το κατάλαβα καλά κύριε Φρεμεντίτη;
Πάρα πολύ σωστά!
Μάλιστα, η γυναίκα αυτή η οποία είναι μητέρα, είναι επιχειρηματίας, είναι η νοσοκόμα και η γιατρός που φροντίζει τους ασθενείς στην περίοδο της πανδημίας την οποία βιώνουμε, αυτές οι υπάρξεις δεν στηρίζονται και από την εκάστοτε κυβέρνηση κύριε Φρεμεντίτη, γιατί τώρα έγιναν οι αλλαγές, δεν μιλάω πολιτικά αλλά θα πρέπει να προστατεύσουμε το κομμάτι αυτό, τι αλλαγές θα μπορούσαν να γίνουν; Πως μπορεί κάποιος να το διεκδικήσει αυτό;
Να σας απαντήσω. Αυτή τη στιγμή υπήρχε ο Νόμος Κατρούγκαλου, ο οποίος το 2016 όριζε ένα μεταβατικό στάδιο μέσα στο οποίο μία γυναίκα μπορούσε να βγει στη σύνταξη, ακόμα και αυτό αν διατηρούνταν, ακόμα και αυτός ο κακός Νόμος, σε ότι αφορά το παρελθόν, αν μπορούσε να διατηρηθεί θα έδινε ένα παράθυρο στις γυναίκες να μπορούν να συνταξιοδοτηθούν με κάποια καλύτερα δικαιώματα και να μπορούσαν να απολαύσουν κάποια καλύτερη ζωή, να το πω έτσι απλά. Νομίζω ότι αυτό είναι το κυρίαρχο. Σήμερα η Κυβέρνηση θα πρέπει να ξαναδει πολύ καθαρά, με πολύ καθαρή ματιά, με πολύ γενναία ψυχή, το ζήτημα των γυναικών, να αποδώσει δικαιοσύνη στις γυναίκες δίνοντάς τους τη δυνατότητα να φεύγουν νωρίτερα στη σύνταξη, αφού δεν γίνεται σε βάρος κανενός, κανένας άνδρας δεν είπε μη διώχνετε τις γυναίκες νωρίτερα από τη δουλειά, κανένας δεν στάθηκε κατά των γυναικών, σε καμία περίπτωση δεν είχαμε καταδικαστικές αποφάσεις, δεν θεωρήθηκε ποτέ διάκριση άρα ήταν ένας δίκαιος Νόμος, μία δίκαιη απόφαση της Πολιτείας και της κοινωνίας ταυτόχρονα, άρα αυτό θα πρέπει να το επαναφέρει η σημερινή Κυβέρνηση, νομίζω ότι είναι μία επιταγή των γυναικών αλλά και του πολιτισμού μας.
Κύριε Φρεμεντίτη μην ξεχνάμε ότι η σύνταξη είναι το αποτέλεσμα των χρόνων που έχει δουλέψει κάποιος άνθρωπος και δεν του έχει χαριστεί, είναι μέσα από το μισθό του και από τις κρατήσεις οι οποίες μας γίνονται. Αυτή τη στιγμή, με συγχωρείτε, πρέπει να θέσουμε και το μεγάλο πρόβλημα που υπάρχει στον ΕΦΚΑ γιατί αυτή τη στιγμή πληρώνει κάποιος τεράστιες εισφορές, από εκεί και πέρα το Εθνικό Σύστημα Υγείας δεν μπορεί να τον εξυπηρετήσει σε σχέση με αυτά τα οποία εισπράττει ο ασφαλιστικός οργανισμός. Και αυτές όλες οι αδυναμίες, εκτός του ότι πληρώνεις κάποιες εισφορές και δεν καταγράφεται στο σύστημα και ταλαιπωρείσαι να πηγαίνεις από εκεί, να βλέπεις γιατί, να πληρώνεις διπλά, όλα αυτά κύριε Φρεμεντίτη είναι δικαίωμα του καθενός, κανένας δεν μας χαρίζει κάτι.
Έχετε απόλυτο δίκιο και όπως λέτε πολύ σωστά και εσείς, οι γυναίκες κυριολεκτικά ταλαιπωρούνται στη αγορά εργασίας, κυριολεκτικά ταλαιπωρούνται σε μία καθημερινότητα που είναι αφιλόξενη γι’ αυτές, ταλαιπωρούνται στις δημόσιες υπηρεσίες, αντιμετωπίζονται πολλές φορές με κακό χιούμορ από την πλευρά των υπαλλήλων, των ανδρών πιθανότατα, με σεξιστική διάθεση ίσως κάποιες άλλες φορές, πρέπει να τα πούμε και αυτά, γι’ αυτό σας ανέφερα ότι στην περίοδο της πανδημίας, με την τηλεεργασία κατεγράφησαν και αυτά τα φαινόμενα της σεξουαλικής παρενόχλησης που όσο κι αν θέλουμε να πούμε ότι ήταν μεμονωμένα, γιατί πράγματι μεμονωμένα ήταν όπως κατεγράφησαν και δυστυχώς στο Νομοσχέδιο του Υπουργείου Εργασίας δεν ελήφθησαν τόσο ισχυρά υπόψη, παρ’ ότι συντάχθηκε σε ένα μέρος από γυναίκες προκειμένου να προστατευθούν οι γυναίκες εργαζόμενες οι οποίες ξέρουμε πολύ καλά ότι το καθεστώς της τηλεεργασίας ήρθε για να μείνει, άρα ξέρουμε πολύ καλά στο μέλλον, στο πολύ κοντινό μέλλον θα υπάρχουν συμβάσεις εργασίας που θα μας λένε ότι δεν εργαζόμαστε από κάποιο συγκεκριμένο σημείο, από την έδρα της επιχείρησης ή από παράρτημά της αλλά από το σπίτι μας με μισθούς πιθανότατα και χαμηλότερους, διότι θα είναι ευέλικτο το ωράριό μας, ότι θα μας θέλουν για λίγες ώρες, θα μας παρακολουθούν από την κάμερα ή θα μας κοιτούν την ώρα που εργαζόμαστε εμείς και θα μας λένε, τόσο εργάστηκες άρα τόσο θα αμειφθείς.
Άρα οι γυναίκες στην Ελλάδα, συγνώμη που θα το πω θα συνεχίσουν να δουλεύουν πολύ περισσότερο, γιατί από το σπίτι δουλεύει κανείς πολύ περισσότερο, όπως λέτε δεν σέβονται και τα ωράρια, την ώρα που θα σε πάρει ο προϊστάμενός σου τηλέφωνο αλλά θα αμείβονται λιγότερο. Άρα θα δουλεύουν περισσότερο και θα είναι περισσότερο φτωχές σε χρήματα. Θα πρέπει η ελληνική κοινωνία να τιμήσει λίγο καλύτερα τις γυναίκες και είναι πάρα πολύ λυπηρό αυτό το οποίο είπατε, ότι ο Νόμος έχει συνταχθεί το μεγαλύτερο μέρος από γυναίκες, εγώ ως γυναίκα λυπάμαι πάρα πολύ εκείνες τις γυναίκες που δεν φρόντισαν να προστατεύσουν το φύλο τους. Και όλα αυτά κύριε Φρεμεντίτη έχουν αντίκτυπο στην υγεία έτσι, των γυναικών. Στην ψυχική υγεία με όλα αυτά που τραβάνε όπως λέτε και εσείς, σεξουαλικές παρενοχλήσεις, υπερβολική δουλειά από το σπίτι, οικογένεια, παιδιά και σωματική κούραση και επιπτώσεις και στο Εθνικό Σύστημα Υγείας, όπου πληρώνει παραπάνω.
Σωστά! Έχετε απόλυτο δίκιο και ίσως θα πρέπει με αυτό τον τρόπο να ολοκληρώσουμε την κουβέντα μας, με ποια έννοια; Όλες αυτές οι επιπτώσεις από την εργασία, όλες αυτές οι καθημερινές τριβές και το καθημερινό άγχος σε μία γυναίκα για να βρει εργασία, για να διατηρήσει τα δικαιώματά της για να μπορέσει να γυρίσει και να έχει τη δύναμη στο σπίτι της να ανταποκριθεί στις υποχρεώσεις της με τα παιδιά της, με το σύζυγό της και γενικότερα σε όλο το φάσμα του 24ώρου και μέσα εκεί να βρει και λίγο χρόνο για ξεκούραση έχει άμεση επίπτωση στην προσωπική της υγεία. Και οι έρευνες δεν είναι λίγες αυτές που βάζουν σαν πρώτη κατηγορία τα θέματα ψυχικής υγείας, η κατάθλιψη είναι το πρώτο χτύπημα σε μία γυναίκα, η ταλαιπωρία που υφίσταται, το burnout, το κάψιμο όπως λέγεται στο χώρο εργασίας, ουσιαστικά δηλαδή μία γυναίκα βιώνει κυρίως πολλά ψυχικά θέματα και πολύ μεγάλη ψυχική ταλαιπωρία, απευθύνεται οπωσδήποτε μετά στο Εθνικό Σύστημα Υγείας ή σε ιδιώτες γιατρούς, δαπανά και εκεί πόρους οικονομικούς από τα έσοδά της προκειμένου να αντιμετωπίσει τα όποια προβλήματα, άρα βλέπετε ότι γύρω από τη γυναίκα δημιουργείται πολλές φορές ένας φαύλος κύκλος και ενώ περιμένεις ότι η γυναίκα έχει βελτιώσει τη θέση της, έχει τακτοποιήσει τις εκκρεμότητές της στην πραγματικότητα η γυναίκα είναι πιο εγκλωβισμένη σε αυτό το φαύλο κύκλο και πιο ταλαιπωρημένη από ποτέ και ίσως αν δε το δούμε έτσι θα παραμείνουμε σε ένα όνειρο, να ζούμε ένα όνειρο, ένα συννεφάκι όλο μας ότι να οι γυναίκες δεν έχουν καμία ανάγκη.
Και θα αυξάνεται και η υπογεννητικότητα κύριε Φρεμεντίτη, γιατί με τις συνθήκες που υπάρχουν στην Ελλάδα δεν έχουμε υγεία, δεν έχουμε παιδεία, δεν έχουμε προστασία των γυναικών και των παιδιών, πολύ δύσκολα και συν τη νέα οικονομική κρίση που βιώνουμε λόγω της αύξησης της ενέργειας και του πολέμου κλπ νομίζω ότι πια θα αυξηθεί πολύ η υπογεννητικότητά, δυστυχώς, ας περάσουμε τα μηνύματα αυτά, ας μας ακούσουν εκεί έξω ο Πρωθυπουργός μας και στα Υπουργεία να μπορέσουν να προστατεύσουν περισσότερο τις γυναίκες και τα παιδιά.
Και να προστατεύσουν και την υγεία της κοινωνίας, γιατί το σήμα της εκπομπής είναι Opinion Health άρα δηλαδή μιλάμε για φροντίδα υγείας και την υγεία μας, και την σωματική και την ψυχική μας υγεία, με βάση αυτά μπορώ να ολοκληρώσω και να περάσω ένα μήνυμα από τη δική σας εκπομπή ότι θα πρέπει να ληφθούν υπόψη αυτοί οι παράμετροι ίσως σε ότι αφορούν την γυναίκα, διότι έχει επιβάρυνση στο Σύστημα Υγείας, η ίδια δαπανά πόρους οικονομικούς, ταλαιπωρείται, ψυχικά, σωματικά για να διατηρήσει τον εαυτό της ακμαίο και να είναι λειτουργική σε μία κοινωνία που δυστυχώς εξακολουθεί να την θέλει δεύτερης κατηγορίας πρόσωπο στα μέλη της.
