Για τον ρόλο των μονάδων εντατικής θεραπείας στην ‘’μάχη’’ κατά της πανδημίας του κορωνοϊού αλλά και για τη θνητότητα, καθώς και για την συμβολή των νέων τεχνολογιών ώστε να σωθούν οι ασθενείς με βαριά αναπνευστική ανεπάρκεια , που κινδύνευσε η ζωή τους λόγω του COVID , μίλησε στην εκπομπή Opinion Health με την Νικολέτα Ντάμπου ο κ. Ηρακλής Τσαγκάρης, ο οποίος είναι Καθηγητής Πνευμονολογίας Εντατικής Θεραπείας του ΕΚΠΑ αλλά και Διευθυντής στη Μονάδα Εντατικής Θεραπείας στο Νοσοκομείο «Αττικόν».
Κύριε Τσαγκάρη ,ποιος είναι ο ρόλος των μονάδων εντατικής θεραπείας στην ‘’μάχη’’ κατά της πανδημίας του κορωνοϊού;
Οι μονάδες εντατικής θεραπείας έχουν ένα πολύ σημαντικό ρόλο στην αντιμετώπιση της πανδημίας, όπως γνωρίζετε αυτή τη στιγμή είναι η τελευταία γραμμή άμυνας για αυτή την πολύ καταστροφική νόσο. Στις μονάδες εντατικής θεραπείας γίνεται μία πραγματική μάχη, περίπου 10.000 συμπολίτες μας έχουν εισαχθεί κατά τη διάρκεια της τελευταίας διετίας και περίπου 4.000 έχουν βγει νικητές από αυτή τη σκληρή μάχη.
Παρότι οι ΜΕΘ πλέον έχουν αυξηθεί σε σχέση με παλαιότερα, αν δεν κάνω λάθος στα νούμερα, παλαιότερα ήταν περίπου στις 600 και κάτι, τώρα είναι πάνω από 1.400, γιατί έχουμε τόσους πολλούς θανάτους, είναι σταθερά το τελευταίο διάστημα οι 80 και πάει και λίγο προς τα κάτω, πάει μέχρι 78. Που το αποδίδετε αυτό;
Η μεγάλη αύξηση της θνητότητας είναι ένα πολυπαραγοντικό φαινόμενο, ο σημαντικότερος λόγος κατά την άποψή μου είναι ότι οι ηλικιωμένες ομάδες του πληθυσμού οι οποίες είναι εξαιρετικά ευάλωτες στον ιό και όταν προσβάλλονται από αυτόν έχουν πολύ υψηλή νοσηρότητα και θνητότητα δεν είναι εμβολιασμένες. Αυτό είναι νομίζω το Α και το Ω και η Αχίλλειος πτέρνα του συνολικού μας αμυντικού συστήματος. Εκτός από αυτό βέβαια, υπάρχουν και άλλοι παράγοντες, παράγοντες που έχουν να κάνουν με τις ελλείψεις του συστήματος υγείας, τόσο στην πρωτοβάθμια όσο στη δευτεροβάθμια, όσο και στη τριτοβάθμια περίθαλψη. Σε καμία περίπτωση το σύστημα παρά τις τεράστιες βελτιώσεις που είχε την τελευταία διετία δεν μπορεί κανείς να πει ότι είναι τέλειο, υπάρχουν θέματα στελέχωσης, υπάρχουν θέματα ποιοτικά με την εκπαίδευση του προσωπικού, όλα αυτά συμβάλλουν αλλά άμα κανείς θέλει να εντοπίσει το σημαντικότερο νομίζω είναι η έλλειψη του εμβολιασμού.
Εσείς έχετε δει ασθενείς στις ΜΕΘ που να είναι πλήρως εμβολιασμένοι;
Κοιτάξτε, κανένας ανοσολογικά ενεργός, και το τονίζω αυτό το πράγμα, ανοσολογικά ενεργός που για τους τηλεθεατές σας που δεν είναι ειδικοί σημαίνει με κανονικό ανοσολογικό σύστημα, όπως είμαστε όλοι μας, δεν έχω δει ούτε έναν ασθενή στη μονάδα του «Αττικόν» στην οποία εργάζομαι και η μονάδα του «Αττικόν» έχει νοσηλεύσει πάνω από 700 ασθενείς από την αρχή της πανδημίας, κανένας λοιπόν από αυτούς τους 700 δεν ήταν πλήρως εμβολιασμένος και ανοσολογικά ενεργός. Είχαμε 3 κατηγορίες ασθενών. Η μία κατηγορία και η μεγαλύτερη ήταν οι ανεμβολίαστοι. Η δεύτερη κατηγορία ήταν οι πλήρως εμβολιασμένοι, οι οποίοι είχαν σοβαρά ανοσολογικά προβλήματα και η τρίτη κατηγορία ήταν οι μερικώς εμβολιασμένοι και αυτό θα πρέπει να είναι ένα πολύ ισχυρό μήνυμα για τους συμπολίτες μας, οι οποίοι έχουν κάνει το πρώτο βήμα αλλά δεν έχουν ολοκληρώσει την εμβολιαστική τους κάλυψη ώστε να σπεύσουν να εμβολιαστούν, να κάνουν δηλαδή την τρίτη δόση.
Η εικόνα αυτή τη στιγμή στο νοσοκομείο «Αττικόν», όπου είστε Διευθυντής στη μονάδα εντατικής θεραπείας ποια είναι; Δέχεται μεγάλη πίεση;
Η πίεση ήταν εξαιρετικά μεγάλη τις τελευταίες 6 εβδομάδες, λειτουργούσαμε σχεδόν στο 100% της πληρότητας. Εδώ και λίγες ημέρες η πίεση αυτή φαίνεται εν μέρει να αποκλιμακώνεται και τώρα η πληρότητά μας είναι λίγο πάνω από το 90%. Μιλάμε για πάρα πολύ υψηλές πληρότητες, έχουμε 33 κρεβάτια για τους ασθενείς, τους διασωληνωμένους ασθενείς με Covid, καταλαβαίνετε ότι τα νούμερα αυτά είναι πάρα πολύ μεγάλα και ελπίζουμε στην γρηγορότερη δυνατή αποκλιμάκωση.
Πότε βλέπετε να υπάρχει κάποια αποκλιμάκωση;
Τα μοντέλα μας λένε ότι θα πάμε γύρω στις 10 με 20 Μαρτίου που θα αρχίσει να υπάρχει μία σχετική επιστροφή στην επιδημιολογική κανονικότητα, θα το δούμε.
Ωστόσο κύριε Τσαγκάρη, υπάρχουν και ευχάριστα νέα και έρχονται από το νοσοκομείο σας, από το «Αττικόν», και σε αυτό συμβάλλουν οι νέες τεχνολογίες. Από ότι γνωρίζω εσείς κάνετε χρήση μίας νέας τεχνολογίας και έχετε σώσει ασθενείς από βαριά αναπνευστική ανεπάρκεια, των οποίων κινδύνευσε η ζωή τους λόγω του COVID . Μπορείτε να μας μιλήσετε γι’ αυτή τη νέα τεχνολογία; Γιατί το έχουμε ακούσει και από πολλούς ασθενείς.
Η νέα τεχνολογία στην οποία αναφέρεστε είναι η εξωσωματική οξυγόνωση, είναι κάτι το οποίο αποτελεί ρουτίνα τη τελευταία δεκαετία σε όλα τα νοσοκομεία της Δυτικής Ευρώπης και της Βόρειας Αμερικής. Ουσιαστικά το αίμα βγαίνει από το σώμα, περνάει μέσα από μία μηχανή, για να το καταλάβουν οι τηλεθεατές σας, οξυγονώνεται και επιστρέφει οξυγονωμένο και η μέθοδος αυτή αφορά επιλεγμένους, και το τονίζω επιλεγμένους ασθενείς, οι οποίοι έχουν βαριά αναπνευστική, βαριά κυκλοφοριακή ανεπάρκεια ή συνδυασμό των δύο. Καταλαβαίνετε ότι αυτό είναι μία εξαιρετικά εργώδης και απαιτητική από πλευράς πόρων μέθοδος, οπότε παντού στον κόσμο εφαρμόζεται σε περιορισμένα και πολύ ειδικά κέντρα. Η αρχή της και η μεγαλύτερη εμπειρία είναι στα καρδιοχειρουργικά κέντρα και το πρωτοπόρο στη χώρα μας, στην Αθήνα ήταν το «Ωνάσειο», σε επίπεδο γενικής μονάδας εντατικής θεραπείας στην Αθήνα ήμασταν οι πρώτοι που το εφαρμόσαμε και με χαρά αυτή τη στιγμή βλέπουμε να υπάρχουν 3 νοσοκομεία, μαζί με εμάς είναι ο «Ευαγγελισμός» και η «Σωτηρία», τα οποία νοσοκομεία με πολύ επιλεγμένο προσεκτικό τρόπο εφαρμόζουν τη μέθοδο σε κάποιους ασθενείς, ώστε να βελτιώσουν την πιθανότητα επιβίωσής τους.
Τι είναι η εξωσωματική οξυγόνωση;
Με δύο λόγια σημαίνει ότι βάζοντας κάποιες κάνουλες, κάποιους σωλήνες σε μεγάλα αγγεία του ασθενούς βγαίνει το αίμα έξω από το σώμα, πηγαίνει στο οξυγονωτή, οξυγονώνεται και μετά επιστρέφει οξυγονωμένο στο σώμα. Με αυτό τον τρόπο παρακάμπτονται οι πνεύμονες του ασθενούς και η παράκαμψη αυτή πέρα από το ότι παρέχει οξυγόνο και στα υπόλοιπα όργανα τα οποία το χρειάζονται, αφήνει τους πνεύμονες να ξεκουραστούν εντός εισαγωγικών, αφήνει τους πνεύμονες να αναρρώσουν, ώστε εφόσον ο ασθενής είναι τυχερός να αναλάβει μόνος του μετά από αρκετές ημέρες την αναπνευστική λειτουργία με δικές του δυνάμεις.
Σε αυτή τη θεραπεία παίζει ρόλο αν κάποιος είναι εμβολιασμένος ή όχι; Αυτό έχει κάποια σημασία;
Κοιτάξτε, πολύ σπάνια εμβολιασμένος ασθενής μπαίνει στη μονάδα, εμείς δεν είχαμε κανέναν ανοσοενεργό εμβολιασμένο ασθενή όπως σας είπα. Τη μέθοδο την έχουμε εφαρμόσει σε πολύ νέους ανθρώπους και πολύ ειδικούς πληθυσμούς, οι οποίοι δυστυχώς ήταν ανεμβολίαστοι.
Και ποιο ήταν το αποτέλεσμα;
Κοιτάξτε, μιλάμε για έναν πληθυσμό ο οποίος θα είχε 100% θνητότητα στο βαθμό που δεν εφαρμοζόταν η μέθοδος. Έχουμε σώσει έναν μικρό αριθμό, την έχουμε εφαρμόσει και εμείς και οι συνάδελφοι στον «Ευαγγελισμό» και στη «Σωτηρία» σε έναν περιορισμένο αριθμό περιστατικών, γιατί πρόκειται για μία όπως σας είπα ακριβή μέθοδο που απαιτεί πολλούς πόρους. Οπότε στην πανδημία μέσα αφορά συγκεκριμένα πολύτιμα περιστατικά αλλά υπάρχουν ορισμένα εξαιρετικά σημαντικά περιστατικά, στο δικό μας νοσοκομείο για παράδειγμα 2 έγκυες κατάφεραν να γλυτώσουν, η μία είναι ακόμα μέσα η άλλη γύρισε στο σπίτι, κατάφεραν να γλυτώσουν με τη χρήση αυτής της μεθόδου, οπότε καταλαβαίνετε πως παρά το ότι δεν είναι μία μέθοδος για ευρεία χρήση, είναι μία μέθοδος που σε επιλεγμένα περιστατικά μπορεί να αποτελέσει σανίδα σωτηρίας.
Ναι, για τις έγκυες γυναίκες το ακούσαμε και χαρήκαμε πάρα πολύ κύριε Τσαγκάρη , έχετε βοηθήσει μεγάλο αριθμό εγκύων γυναικών και διαφορετικών ηλικιών .
Και με την ευκαιρία που μου δίνετε και σας ευχαριστώ γι’ αυτό, θέλω να τονίσω τη σημασία που έχει ο εμβολιασμός στην εγκυμοσύνη. Οι έγκυες σαν πληθυσμός είναι ένας πληθυσμός εξαιρετικά ευάλωτος στο Covid, είναι ένας πληθυσμός στον οποίο ο Covid εκδηλώνεται με πολύ μεγάλη βαρύτητα, είχαμε έως τώρα 22 έγκυες και λεχωΐδες διασωληνωμένες στη μονάδα μας, έχουμε μία μεγάλη μαιευτική κλινική στο «Αττικόν», οπότε σε συνεργασία με τους συναδέλφους μαιευτήρες και γυναικολόγους έχουμε δυστυχώς το θλιβερό προνόμιο να αντιμετωπίζουμε τέτοια περιστατικά, ευτυχώς 21 από τις 22 πήγανε πάρα πολύ καλά και γύρισαν στο σπίτι. Καταλαβαίνετε ότι καμία από αυτές τις γυναίκες δεν θα είχε μπει στη μονάδα στο βαθμό που ήταν εμβολιασμένες. Όλες και οι 22 ήταν ανεμβολίαστες, είναι ένα πολύ ισχυρό μήνυμα που θέλουμε να δώσουμε στις εγκυμονούσες συμπολίτισσες μας ότι θα πρέπει το νωρίτερο δυνατό να εμβολιαστούν όπως λένε και όλες οι ειδικές επιστημονικές εταιρείες του χώρου.
Κλείνοντας με τα ευχάριστα νέα που μας φέρνει η τεχνολογία, ήθελα να ρωτήσω η τεχνολογία για την οποία μιλάμε η Cardiohelp System, αφορά και ασθενείς που δεν έχουν COVID ; Και για άλλες ασθένειες;
Η εξωσωματική οξυγόνωση αφορά ασθενείς οι οποίοι έχουν βαρύτατη και δυνητικά αναστρέψιμη αναπνευστική ανεπάρκεια ή κυκλοφορική ανεπάρκεια ή συνδυασμό των δύο. Κατά συνέπεια μπορεί και να μην αφορά και μία πολύ βαριά πνευμονία, ιογενής ή μικροβιακή σε πολύ συγκεκριμένους ασθενείς, μπορεί να αποτελεί ένδειξη εφαρμογής ECMO, ένα τραύμα μπορεί να αποτελεί ένδειξη εφαρμογής ECMO, μία πνευμονική εμβολή μπορεί να αποτελεί ένδειξη εφαρμογής ECMO, ένα βαρύ καρδιογενές σοκ, μία μυοκαρδίτιδα μπορεί να αποτελεί ένδειξη εφαρμογής ECMO. Στο εξωτερικό οι εφαρμογές αυτές είναι εξαιρετικά διαδεδομένες, τα αποτελέσματα είναι εντυπωσιακά καλά και σιγά σιγά και στη χώρα μας κάνουμε τα πρώτα βήματα ώστε να κατακτήσουμε την τεχνολογία. Υπάρχει όπως καταλαβαίνετε μία καμπύλη μάθησης η οποία είναι προφανές ότι δεν μπορούμε να την αποφύγουμε σαν σύστημα, αυτή τη στιγμή το καλό είναι ότι συγκεκριμένα κέντρα ειδικευόμαστε σε αυτό και τα αποτελέσματά μας βελτιώνονται μέρα μέρα.
