Γνωρίζουμε πλέον ότι τα βακτήρια του εντέρου μπορούν να «συνεννοηθούν» με τον εγκέφαλο με τρόπο που επηρεάζει τη διάθεση, την όρεξή ακόμα και τους κιρκαδικούς ρυθμούς και η επόμενη πρόκληση για τους επιστήμονες είναι να ελεγχθεί αυτή η επικοινωνία. Η επιστήμη της ψυχοβιοτικής διερευνά τις αναδυόμενες στρατηγικές για την εμφύτευση στο έντερο βακτηρίων που επιδρούν στον εγκέφαλο.
Ενώ είναι γνωστό για πάνω από έναν αιώνα ότι τα βακτήρια μπορεί να έχουν θετικές επιπτώσεις στη σωματική υγεία. Ωστόσο, τα τελευταία 10-15 χρόνια μελέτες έχουν δείξει ότι υπάρχει σύνδεση ανάμεσα στο έντερο και τον εγκέφαλο. Στα ποντίκια, η εμφύτευση των κατάλληλων βακτηρίων στο έντερό τους βελτιώνει τη λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος, επιτρέπει καλύτερες αντιδράσεις στο στρες, ενώ επίσης βελτιώνει τη μάθηση και τη μνήμη τους. Οι μελέτες στους ανθρώπους είναι πιο δύσκολο να ερμηνευθούν. Άτομα που έχουν λάβει προβιοτικά αυταναφέρουν μεταβολές της διάθεσής τους, ενώ στα ίδια άτομα παρατηρούνται και αντικειμενικά φυσιολογικές αλλαγές, όπως μειωμένα επίπεδα κορτιζόλης και ελαττωμένος βαθμός φλεγμονής. «Οι μελέτες αυτές μας δίνουν την πεποίθηση ότι τα βακτήρια του εντέρου παίζουν ένα αιτιώδη ρόλο σε πολύ σημαντικές βιολογικές διεργασίες, επιτρέποντάς μας να ελπίζουμε στη συνέχεια ότι μπορούμε να εκμεταλλευτούμε τα ψυχοβιοτικά», επισημαίνει ο συγγραφέας Philip Burnet, αναπληρωτής καθηγητής της ψυχιατρικής στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης. «Ερευνούμε τώρα τους μηχανισμούς αυτούς, κυρίως σε ζωικά μοντέλα. Οι μελέτες σε ανθρώπους είναι ενδιαφέρουσες, αλλά τελικά, λόγω του μικρού μεγέθους δείγματος των μελετών, επί του παρόντος είναι δύσκολο να εκτιμηθούν. Οι ερευνητές συμφωνούν στο ότι οι βασικοί παράγοντες που εμπλέκονται στον άξονα βακτήρια του εντέρου-εγκέφαλος είναι το νευρικό σύστημα του εντέρου, το ανοσοποιητικό σύστημα, το πνευμονογαστρικό νεύρο, και, ενδεχομένως, ορμόνες του εντέρου και νευροδιαβιβαστές (π.χ., σεροτονίνη και ντοπαμίνη). Ο ενθουσιασμός για τη χρήση των ψυχοβιοτικών ως μεθόδων θεραπείας για ψυχικές διαταραχές και ενίσχυσης της γνωστικής λειτουργίας ποικίλλει. Για παράδειγμα, σε ποντικούς γνωρίζουμε ότι τα ψυχοβιοτικά συχνά αυξάνουν τον νευροτροφικό παράγοντα που προέρχεται από τον εγκέφαλο (BDNF), ο οποίος συνδέεται στενά με την μάθηση και τη μνήμη. Προς το παρόν, δεν έχουμε τρόπο να γνωρίζουμε αν τα ψυχοβιοτικά επηρεάζουν το BDNF στον άνθρωπο, και μια πρόσφατη συστηματική ανασκόπηση δεν εντόπισε κανένα συνολικό όφελος των προβιοτικών στον άνθρωπο. Ωστόσο, τα προβιοτικά είναι μόνο ένα μέρος της ιστορίας. «Τα πρεβιοτικά (διατροφή για τα βακτήρια του εντέρου) είναι ένα άλλο κανάλι που αλλάζει τα βακτήρια του εντέρου», λέει ο Burnet. «Καλούμε για μια ακόμη περαιτέρω διεύρυνση του ορισμού των ψυχοβιοτικών για να περιληφθούν ως φάρμακα όπως τα αντικαταθλιπτικά και αντιψυχωσικά, καθώς και δραστηριότητες όπως η άσκηση και η κατανάλωση, λόγω των επιπτώσεών τους στα βακτήρια του εντέρου. “