Πολλοί άνθρωποι υποφέρουν από άγχος και φόβους, και μια κοινή θεραπεία για τα προβλήματα αυτά είναι η θεραπεία έκθεσης. Σε μια νέα μελέτη που δημοσιεύεται στο Current Biology, οι ερευνητές στο Πανεπιστήμιο της Ουψάλα έχουν δείξει πως η επίδραση της θεραπείας έκθεσης, μπορεί να βελτιωθεί με τη διατάραξη της αναπαραγωγής των κακών αναμνήσεων σε άτομα με αραχνοφοβία.
Οι μελέτες δείχνουν, ότι έως και 30% όλων των ανθρώπων πάσχουν από κάποια αγχώδη διαταραχή κάποια στιγμή στη ζωή τους. Το άγχος προκαλεί μεγάλη ταλαιπωρία για εκείνους που επηρεάζονται, αλλά μπορεί να αντιμετωπιστεί με θεραπεία έκθεσης, στην οποία ο ασθενής εκτίθεται σταδιακά στο αντικείμενο ή στο πλαίσιο που προκαλεί τις αντιδράσεις.
Εάν η θεραπεία έκθεσης είναι επιτυχής, μια νέα «ασφαλής» μνήμη σχηματίζεται, η οποία επισκιάζει την παλιά μνήμη φόβου. Αλλά δεν βοηθιούνται όλοι από αυτή τη θεραπεία, εν μέρει επειδή η μάθηση που λαμβάνει χώρα κατά τη διάρκεια της θεραπείας δεν είναι μόνιμη. Η κακή μνήμη μπορεί να επιστρέψει κάποια στιγμή αργότερα, μετά από μια αρχικά επιτυχημένη έκθεση. Οι ερευνητές μνήμης έχουν αποδείξει τώρα, ότι η βελτίωση μπορεί να γίνει πιο μόνιμη. Όταν σε ένα άτομο υπενθυμίσεις κάτι, η μνήμη του καθίσταται ασταθής και προσπαθεί πάλι να αποτυπώσει το γεγονός. Εάν διαταράξεις την εκ νέου αποτύπωση μνήμης, τα λεγόμενα reconsolidation, η δημιουργία της μνήμης μπορεί να διακοπεί και η μνήμη που έχει αποθηκευτεί μπορεί να αλλάξει. Μια μνήμη φόβου θα μπορούσε έτσι να αποδυναμωθεί ή να διαγραφεί, και αυτό προσφέρει ελπίδα για βελτιωμένη θεραπεία των διαταραχών άγχους. Μέχρι τώρα, δεν ήταν βέβαιο, αν αυτό θα ήταν δυνατό επειδή οι μεγαλύτερες και ισχυρότερες αναμνήσεις, έχουν αποδειχθεί ότι είναι δύσκολο να διαταραχθούν.
Οι ερευνητές από το Πανεπιστήμιο της Ουψάλα και του Ινστιτούτου Καρολίνσκα στη Σουηδία, δείχνουν για πρώτη φορά ότι είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθεί αυτή η μέθοδος, για να μειωθεί ο φόβος, στις δια βίου φοβίες. Οι ερευνητές εξέθεσαν άτομα με αραχνοφοβία σε εικόνες με αράχνες, ενώ μετρούσαν την δραστηριότητα του εγκεφάλου τους στην αμυγδαλή, μια περιοχή του εγκεφάλου που συνδέεται στενά με τον φόβο. Βρήκαν ότι η ενεργοποίηση της μνήμης φόβου, που έγινε μετά από μια μικρή 10λεπτη έκθεση, πριν από μια πιο εκτεταμένη έκθεση, οδήγησε σε σημαντικά μειωμένη δραστηριότητα στην αμυγδαλή, όταν τα άτομα κοίταξαν τις εικόνες με τις αράχνες πάλι την επόμενη ημέρα.
Επειδή η μνήμη γίνεται ασταθής πριν από την έκθεση και αποθηκεύεται πάλι σε αποδυναμωμένη μορφή, ο φόβος δεν επιστρέφει τόσο εύκολα. Την ημέρα μετά την έκθεση, η ομάδα που έλαβε την αρχική ενεργοποίηση της αραχνοφοβία τους, έδειξε μειωμένη δραστηριότητα στην αμυγδαλή, σε σύγκριση με την ομάδα ελέγχου. Μειώθηκε επίσης, η αποφυγή προς τις αράχνες, η οποία θα μπορούσε να προβλεφθεί από τον βαθμό ενεργοποίησης της αμυγδαλής. «Είναι εντυπωσιακό το γεγονός, ότι ένας τέτοιος απλός χειρισμός επηρεάζει σαφώς την εγκεφαλική δραστηριότητα και τη συμπεριφορά. Μια απλή τροποποίηση των υφιστάμενων θεραπειών θα μπορούσε ενδεχομένως να βελτιώσει επιδράσεις. Αυτό θα σήμαινε ότι περισσότεροι άνθρωποι θα απαλλαγούν από τα άγχη τους μετά τη θεραπεία και θα έχουν λιγότερες υποτροπές», λέει ο Johannes Björkstrand, διδάκτορας στο Τμήμα Ψυχολογίας του Πανεπιστημίου της Ουψάλα.